İngiltere IRA’yı nasıl bitirdi?
Gül’ün bu açıklaması İngiltereyi 80 ve 90’lı yıllarda kan gölüne çeviren İrlanda Kurtuluş Örgütü IRA’yı getirdi. İrlanda ve İngiltere arasında yaşanan çatışmalar ve anlaşmazlık 20 yıla yakın bir sürede zorlu müzakere ve anlaşmalarla sona ermişti. İşte İngiltere ile terör örgütü arasında barışa giden yolda aşağıdaki süreçlerden geçildi:
ASKER VE IRA ATEŞ KESTİ: 1993’te İngiltere Başbakanı John Major ve İrlanda başbakanı Albert Reynolds bir deklarasyon yayınladı. Deklarasyonda İngiltere’nin “bencil stratejik ve ekonomik” çıkarları olmayacağı belirtildi. Askeri şiddetin kesileceği açıklandı. 1994’te IRA ateşkes ilan etti. Muhalif bir grup “ateşkes başımıza gelen en kötü şey” dedi.
3 YILDA ATEŞKES BİTTİ: 96’da ateşkesin bittiğini açıkladıktan bir saat sonra Londra limanındaki bir kamyon bombayla patladı. 150 milyon Sterlin’lik zarara neden olan patlamada 2 kişi öldü 40 kişi yaralandı. Ateşkesin bitmesine sebep olarak İngiliz Hükümeti’nin tavırları gösterildi.
GÖRÜŞMELER YİNE BAŞLADI: Tekrar görüşmeler başladı, görüşmelere katılacak kişiler referandumla seçildi. Ancak 96 yılı boyunca çatışmalar devam etti.
İKİNCİ ATEŞKES: 1997’de İngiliz ve İrlanda hükümetleri IRA’nın silah bırakmasını istedi. Birkaç ay içinde ateşkes ilan edildi.
MASAYA OTURULDU: İngiliz ve İrlanda hükümetleri Uluslararası Komisyon anlaşması imzaladı. Yapılan toplu görüşmelerde şiddete karşı 6 maddeden oluşan Mitchell prensipleri kabul edildi. Görüşmelerde sorun yaşandı, kopuşlar meydana geldi.
REFERANDUMA GİDİLDİ: 10 Nisan 1998’de hükümetler ve Kuzey İrlandalı partiler arasında bir anlaşma sağlandı. Ağustos ayında IRA yeni bir saldırı düzenledi. Belfast anlaşmasında mahkumların serbest bırakılması, asker sayısının azaltılması ve sosyal haklar ele alındı. İrlanda ve Kuzey İrlanda’da referanduma sunuldu. 1998’deki referandum öncesinde büyük tartışmalar yaşandı.
VE IRA SİLAH BIRAKTI: 2005’te yapılan çağrı sonucunda IRA silah bırakma kararı aldı. Silahlar resmi olarak teslim edilmese bile ölüm ve saldırı oranları düştü. Sadece sokak kavgaları ve uyuşturucu kaçakçılığı yaşandı. 2005 Eylül ayında bütün silahlar teslim edildi.
BBC: Bir devlet terör örgütüyle ne zaman görüşür?
İngiliz BBC televizyonu’nun Afganistan’daki NATO güçlerinin Taliban ile görüşmeyi düşündüğü bir dönemde “Bir hükümet, savaştığı düşmanla görüşmeye hangi aşamada gider?” sorusuna Kuzey İrlanda’da IRA’ya silah bıraktıran sürecin mimarlarından Jonathan Powell şu cevabı vermişti: “Bence kimse hakkında ‘muhatap alınamaz’ diye düşünülmemeli. Görüşme ve pazarlıklar, ancak her iki tarafın da kazançlı çıkamayacaklarını idrak ettiklerinde gerçekleşebilir. IRA akla gelebilecek her stratejiye başvurdu. Hızlı, keskin, şok etkisi yaratan eylemleri denedi; bir elde silahla sandık başına gitti... Hiçbiri sonuç vermedi. Her iki taraf da aynı noktada olursa, o zaman barışçı bir çözüm yolu bulunabiliyor.”
