Horon ile break dans bir araya gelirse...
Geçtiğimiz yıl Red Bull emsali olmayan bir projeye imza atmıştı. Red Bull BC One All Stars ekibinden b-boy’lar RoxRite ve Neguin’i Flying Steps’in kurucularından koreograf Kadir Memiş ile Anadolu’da bir araya getirip Anadolu Break belgeselini ortaya çıkarmıştı. Geleneksel dans ile break dansın aslında ne kadar uyumlu olduğunu izlemiştik. Bunun verdiği ilham ile Memiş, özel bir proje ortaya çıkardı. Red Bull Anadolu Break dans gösterisini oluşturdu. 9 Ekim’de İstanbul Zorlu Performans Sanatları Merkezi’nde ilk gösterisini gerçekleşecek bu özel dansın öncesi Kadir Memiş, dansçılardan Aydan Uysal ve kıyafetleri tasarlayan Begüm Berdan ile bir araya geldik.
Bu ekip nasıl bir araya geldi ve neden bu projeyi kabul ettiniz?
Kadir Memiş: Bu proje için seçmeler yaptık. Özellikle doğaçlaması kuvvetli olan, kendine özel karakteri olan dansçıları seçtik. 5 hip-hop, 2 geleneksel, bir de modern dansçımız var. Salih Karagöz, Ozan Karabağ, Miktat Furkan Yılmaz, Mehtap Çınar, Ferhat Düz, Eftal Dirlik, Aydan Uysal ve BorisRock bu projedeki isimler.
Aydan Uysal: Öncelikle Kadir ‘Amigo’ Memiş’in olması… Yıllardır takip ettiğim ve örnek aldığım bir dansçı. Onun dışında geçmişimde halk dansları var. Dansa başlangıcım odur. Şimdi de break dans yapıyorum. İkisinin buluştuğu bir iş olduğu için beni çok heyecanlandırdı. Böyle büyük bir projenin yurt dışında da yankı uyandıracağını düşünüyorum.
Begüm Berdan: Anadolu break olması benim ilgimi çekmişti. Alt kültürleri çok seven biriyim. Sokak kültürünü de... Tarih ile sokağın bir arada olması ilgi çekici. Türkiye gibi birçok medeniyete ev sahipliği yapmış bir yerde, böyle bir gösteri yapmak heyecan verici.
‘KÜLTÜREL BENZERLİK ÇOK DAHA FAZLA’
Anadolu break belgeselinde açık alanda, Anadolu’nun doğal sahnelerindesiniz. Şimdi ise daha büyük bir prodüksiyonun içindesiniz. Arada nasıl bir fark var?
Kadir: Dansların temeli açık alanda başlıyor. Sahne performansına geçtiğimiz zaman seyirciye sunulan bir şey ortaya çıkıyor. Bu proje iki açıdan önemli. Halk oyunları esasen sokakta oynanıyor. Hip hop’ta öyle sokakta başlıyor. Bizim sahnemiz sokak. Halk oyunları da buna benziyor. Kültürel benzerlik çok derin. Bunu sahneye taşımak ise benim hayalimdi. Çünkü ön yargıları kırmak istiyordum. Dünyada böyle bir proje yok. Red Bull’un böyle bir performansı desteklemesi çok önemli. Türkiye’deki hip hop algısını değiştirmek istiyoruz. Break yapanların da dansçı olduğunu anlamalılar. Türkiye’nin kültüründe dans var ama bunu kullanan yok.
Çok da zor bir sentez. Bu da daha yaratıcı mı yapıyor?
Kadir: Üzerimizde büyük bir yük var. Umutluyuz. Yaratıcılık ise çok katmanlı. Biz sadece dans üzerinden yenilik aramıyoruz. Müzik olarak da geliştirmek istiyoruz kendimizi. Üç müzisyen var. Bağlama, çello ve perküsyon. Canlı müziğin üzerine özel olarak rap ritimlerini yapan bir DJ’imiz var. Da Poet yapıyor onu da… Dolayısıyla müzisyen ve dansçılar arasında bir senkron da kurmaya çalışıyoruz. Eski zeybekler gibi… Sahnede canlı müziğin verdiği his çok derin.
‘FİGÜRLERİ İLE AŞKLARINI DA ANLATMIŞLAR’
Geleneksel dansçıların bu projeye yaklaşımı nasıl oldu?
Kadir: Tabii zorluğu var ama onlar da yeni türlere açıklar. Üretmek ve yeni bir şeyler yapmak istiyorlar. Bu proje ile kendi dans karakterleri üzerine üretebiliyorlar.
Koreografiyi hazırlamak çok mu zordu?
Kadir: Bayağı hem de… Tek bir dans yok burada. Sokak dansı dışın da horon da zeybek de var. Burada yaptığımız her şeyi araştırmak zorundaydık. O yüzden dansı belirlemek, üzerine yeni sentez yaratmak, müziği belirlemek bayağı uzun bir süreçti. Proje biterken bu işin iyi gittiğini görünce insan neşeleniyor. Kafandaki resimleri uygulayabiliyor musun? Bu kısım da önemli. Hepimiz zorlanıyoruz ama çok güzel şeyler ortaya çıkıyor.
İlham kaynağı neydi?
Kadir: Anadolu break belgeseli tabii. Anadolu danslarını araştırırken, onları da anlamaya çalıştım. Hayatın her alanından ilham alabilen biriyim. Onları görüp, algılayıp sahneye hayatı da katmayı istiyorum. Halk oyunlarında insanlarımızın hayatına dair motifler de var. Orada aşk mektupları var. O kadar tılsımlı ki Anadolu’nun dansları...
Aydan: Doğa, hayvanlar ve müzik. Çok farklı şeyler olabiliyor dinlediğim müzik. Anne ve babam mesela onlardan da çok ilham alıyorum. Onlar da düğünler de çok güzel dans eder. (gülüyor)
Begüm: Genel olarak alt kültürler ilham kaynağım. Sokağı ve barındırdığı kültürü çok seviyorum. Daha önceden projelerim de Anadolu kültürü yer alan bir şeydi. Koleksiyonlarımda da hıdırellez gibi kültürümüzden parçalar beni etkilemiştir.
‘KIYAFETLER DANSÇILARIN KİMLİĞİ GİBİ OLUYOR’
Projenin hayalinizden çıkıp canlanmaya başlaması sizi nasıl hissettiriyor?
Aydan: Heyecan verici. Bir an önce şovu bitirelim ve sahneye gidelim peşindeyiz. Bizim için rüya gibi... İlk defa kendi janrlarının dışına çıkan dansçılar oldu. Danslar o kadar çok birbirine benziyor ki... Horonun bir hareketinden break dansa bağlayabiliyoruz. İkisi de çok güçlü ritimleri ve karakterleri olan danslar.
Kıyafetleri tasarlarken eski dansçıların ne giydiğini de araştırmışsınız…
Begüm: İzmir’de Ege Üniversitesi’nde hocalık yapan Abdurrahim Karademir’i bulduk. Hocanın en büyük ilgisi ise halk dansları ile ilgili kostümleri toplamak. Kostümler de bayağı antika. Kıyafetleri Anadolu’nun birçok yerinden toplamış. Onun bana gösterdiği kıyafetler hoşuma gitti. Beninm ise sokak kültürüne yakın bir çizgim var. Eski kıyafetlere baktığım zaman çorap motifleri, hattat gibi motifleri modern bir şekilde yorumlamak istedim. Aynı zamanda harekete meyilli kıyafetler hazırlamak önemliydi. Harekete görsellik katacak şeyler ekledim.
KAÇ PARÇA KIYAFET TASARLADINIZ?
Begüm: Anadolu kültüründeki o katmanlığı vermek için birçok etkenden oluştu. Aslında iki parça olan kıyafetlerin içerisinde bir sürü kat var. Geleneksel dans yapan arkadaşlar kıyafetlerin daha kendilerine oturmasını istiyor. Rap yapanlar ise daha bol olsun istiyor. Fero diye bir arkadaşımız var, dar kıyafetler ile rahat edemedi. Sahnede kendinden emin olmak için kıyafet olarak nasıl rahat ediyorlarsa o şekilde olmak istediler.
Aydan: Kimliğimiz gibi oluyor kıyafetler. Bol kıyafetler ile daha rahat ediyoruz.
‘HİP HOP’A BAKIŞLARINI DEĞİŞTİRMEK İSTİYORUZ’
İzleyiciye ne hissettirirseniz bu proje istediği amaca ulaşır?
Kadir: “Hip hop düşündüğümüz gibi değilmiş. Aslında hip hop dansı ile bir hikaye anlatılıyormuş” demeleri bizim için önemli. Bu projede hip hop ile halk oyununu daha iyi anlamalarını istiyoruz.
Begüm: Bu bir ekip işi, umarım bizim yaşadığımız heyecan ve mutluluğu izleyiciler de yaşar. Her şeyi ile iyi olduğunu düşünmelerini isterim.
Aydan: Geniş kitlelere ulaşmak istiyoruz bu sayede. Kadınların da dans edebildiğini göstermek istiyoruz. Anadolu kadınlarının da hem break hem de halk dansları yapabildiklerini görmelerini istiyoruz.
