Hindistan Halkbank'ı terk ediyor!

İran’dan yılda 11 milyar dolarlık petrol alan Hindistan, bu rakamın yüzde 55’lik kısmını euro cinsinden Halkbank üzerinden yapıyordu. Ancak Hindistan, ABD’nin yaptırımların boyutunu genişletmesinin etkisiyle 6 Şubat’tan itibaren Halkbank üzerinden ödeme yapmayı bırakıyor.

ABD’nin İran’a yönelik yaptırımların çerçevesini genişletmesi etkisini göstermeye başladı. İran’dan yılda 11 milyar dolarlık petrol alan Hindistan, bu ödemelerin yüzde 55’ini euro cinsinden Halkbank üzerinden yapıyordu. Hindistan basınına konuşan yetkililer, İran’a 18 aydır gerçektirilen euro cinsi ödemelerin bundan sonra Halkbank üzerinden yapılmayacağını açıkladı.

Yetkililer, “6 Şubat’ta Hindistan, İran’dan aldığı petrolün karşılığını Halkbank üzerinden euro cinsi ödemeyi durduracak. Bu kararda ABD’nin uyguladığı yaptırımların çerçevesini genişletmesi etkili oldu” açıklamasında bulundu.

Hindistan, İran’dan aldığı petrolün yüzde 45’ini kendi para birimi Ruppee şeklinde geriye kalanı ise euro cinsinden Halkbank üzerinden ödüyordu. Alınan karar sonrasında Hindistan, İran’a kendi para birimi cinsinden ödeme yapmaya devam edecek.

ABD’nin yaptırımları nedeniyle para transferinin durduğu İran, bu engeli ticaret yaptığı ülkelerdeki bankalarda hesap açarak aşmaya çalışıyor. Geçen yıl İran’a yapılan altın ihracatının patlamasının temelinde de bu strateji yatıyor.

Başbakan Yardımcısı Ali Babacan geçtiğimiz aylarda İran’a yapılan altın ihracatının arkasındaki nedeni şu sözlerle açıklamıştı: “Türkiye olarak İran’dan aldığımız gazın parasını biz TL olarak İran’ın Türkiye’deki hesabına yatırıyoruz. Fakat İran’ın o parayı dolar olarak kendi ülkesine götürmesi mümkün değil, uluslararası kısıtlamalar, ABD’nin yaptırımları sebebiyle. Dolayısıyla İran bunu döviz olarak kendi ülkesine götüremeyince, o TL’yi kendi hesabından çekiyor, altın alıyor piyasadan. Altını kendi ülkesine götürüyor.”

TÜİK’in açıkladığı rakamlara göre, geçen yılın ilk 10 ayında gerçekleştirilen altın ihracatı 14 milyar 430 milyon dolar. Bu rakam geçen yılın tamamında 3 milyar 378 milyon TL olarak gerçekleşmiş. Yani ilk 10 ayda geçen yılki altın ihracatının neredeyse 4 katı bir rakama ulaşılmış.

2011 yılının tamamında 3 milyar 589 milyon dolar İran’a ihracat, bu yılın 10 aylık döneminde 9 milyar 329 milyon dolara ulaştı.

Ancak altın ihracatında yön Ağustos ayından itibaren Birleşik Arap Emirlikleri’ne (BAE) kaydı. Çünkü İran, altın ihracatı ile ilgili gelen tepkiler nedeniyle bu işlemi BAE üzerinden yapmaya başladı. Ağustos ayında yapılan 2 milyar 352 milyon dolarlık altın ihracatının 1.9 milyar doları BAE’ye gerçekleştirildi. Eylül ayında da benzer bir tablo oldu. 1 milyar 394 milyon dolar ile en fazla ihracatın yapıldığı ülke olan BAE’ye Eylül’de 1 milyar 144 milyon dolarlık altın ihraç edildi. Altın ihracatında Ekim’de ise İsviçre öne çıktı.

İran, petrol parasıyla ilaç ve gıda alacak

İran’a yapılan altın ihracatının içinde Hindistan’ın yaptığı euro cinsi ödemelerin de yer aldığı belirtiliyordu. Hindistan, rupi ile yapılan ödemeye Hindistan bankası UCO Bank aracılığı ile gerçekleştiriyor.

İran’ın bu yaptırımlar sonrasında petrol ihraç ettiği ülkelerden, ihracat bedeliyle yiyecek, ilaç ve tıbbı malzeme alıp ülkesine götüreceği tahmin ediliyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, İran’a doğalgaz ve petrol karşılığında nakit transferi konusunda, geçtiğimiz aralık ayında “Tüpraş TL, BOTA™ dolar olarak ilgili yere ödeme yapıyor; gerisi bizi ilgilendirmiyor. Doğalgaz karşılığında ne verildiği önemli değil; altın olur, patates olur, başka şey olur...” demişti.