Köşk rötuşu tamam, sıra AYM’de

Cumhurbaşkanı, “Anayasa’yla çelişiyor” diye uyarmasının ardından değiştirilen yasayı onadı. Gül, diğer tartışılan maddeler için Anayasa Mahkemesi’ni işaret etti.

17 Aralık yolsuzluk operasyonlarından sonra gündeme gelen ve büyük tartışma yaratan Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK) Kanunu, Türkiye Adalet Akademisi Kanunu ile yargıya ilişkin diğer bazı kanunlarda değişiklik yapan kanun Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından onaylandı. Yasanın bugün Resmi Gazete’de yayınlanmasının ardından CHP Anayasa Mahkemesi’ne başvuracak.

Cumhurbaşkanı Gül, yasayı onadıktan sonra yazılı açıklama yaptı. “Teklifte 12 maddede yer alan 15 hususun Anayasayla açıkça çeliştiğini gördüm ve Adalet Bakanı’nı çağırıp uyardım” diyen Gül, bunun üzerine vazgeçilen düzenlemeleri sıraladı. Gül, “Düzeltilen bu açık aykırılıklar dışında kanunun diğer lehinde ve aleyhinde tartışılan maddelerinin ise Anayasa Mahkemesi’nce değerlendirilmesinin daha doğru olacağını düşünerek yayımlanmasını uygun buldum” dedi.

Cemaatçilere set

Adalet Bakanı’na yeni yetkiler veren düzenlemelerin büyük ölçüde korunduğu yasadaki bazı kritik düzenlemeler şunlar:

- Adli ve idari yargı hâkim ve savcılarının 5 yıl HSYK üyeliği seçimlerinde aday olabilmeleri için en az 20 yıl çalışmış olma şartı aranacak. Böylece daha çok 2002’den sonra mesleğe girdikleri öngörülen cemaat mensuplarının HSYK üyesi seçilmeleri önlenecek.

Sil baştan!

- HSYK’da Genel Sekreter, genel sekreter yardımcıları, Teftiş Kurulu Başkanı ve yardımcıları, müfettişler, tetkik hâkimler ve idari personelin görevleri sona erdi. Bakan Bozdağ 10 gün içinde Teftiş Kurulu Başkanı ve yardımcıları ile genel sekreter ve yardımcılarını atayacak. Görev bitenler “uygun görülecek” görevlere atanacaklar.

- HSYK genelgelerinin tümü yürürlükten kalktı.

- Hakim ve savcı adaylarının eğitimlerinin yapıldığı Türkiye Adalet Akademisi’nde Bakan’ın gücü artırıldı. Adalet Bakanı, 10 gün içinde başkan yardımcıları ve daire başkanlarını seçecek, 15 gün içinde de üç başkan adayını Bakanlar Kurulu’na sunacak. Akademi’de görev yapacak hakim ve savcıları seçme yetkisi Bakan’da olacak.

- Böylece tek kanunla HSYK ve Adalet Akademisi’nde yaklaşık 1000 kişinin görev yeri değişecek.

Boykota önlem

Askıya alınan HSYK teklifinin yasalaşmasının gerekçesi olarak gösterilen, cemaate yakın üyelerini rapor ve izin alarak toplantılara katılmamaları ve HSYK’yı çalıştırmamalarına ilişkin de önlemler getirildi. Buna göre, en az 15 üyeyle toplanan ve en az 12 üyenin oyuyla karar alabilen 22 üyeli Genel Kurul artık 12 üyeyle toplanabilecek. Görüşmesi tamamlanmayan gündem maddesinin bir sonraki gündemde öncelikle görüşülmesi esası da kaldırıldı. 7 üyeli dairelerin toplantı yeter sayısı ise 5’den 4’e düşürüldü.

İşte Köşk rötuşları

Cumhurbaşkanı Gül’ün uyarıları doğrultusunda yasa teklifinde yapılan değişiklikler şunlar:

- Gül’ün Bakan’a verilmesini istemediği yetkilerin önemli bir kısmının, üye yapısı değiştirilerek Bakanlığın istediği yönde atama kararları veren 1. Daire’ye verilmesi dikkat çekti. Teklifte Adalet Bakanı’na verilen HSYK tetkik hakimleri ve müfettişlerini seçecek olan Genel Kurul’a 2 kat aday önerme yetkisi 1. Daire’ye verildi.

- Eskiden Genel Kurul tarafından doğrudan seçilen daire başkanlarının Adalet Bakanı tarafından teklif edilecek 2 üye arasından seçilmesinden vazgeçildi.

- Bakanın tetkik hakimler ve müfettişlerinin gönderilmelerini teklif etme yetkisi çıkarıldı.

- HSYK üyelerine disiplin cezası verme ve kovuşturma işlemlerini yürütme yetkisinin Bakan’a verilmesinden vazgeçildi.

- HSYK’nın görev alanına giren konularda yönetmelik ve genelge çıkarma yetkisinin Bakan’a verilmesinden vazgeçildi.

- Daire kararlarına karşı itirazların bir sonraki daireye yapılması ve daire üye sayılarının değiştirilmesi tekliften çıkarıldı.

- Bakanın üyelerin hangi dairede görev yapacaklarına ilişkin serbestçe belirleme yerine “kanundaki sınırlamalara” bağlı olarak belirlemesi öngörüldü.

Bakan’ın yeni yetkileri

- Teftiş Kurulu Başkanı, yardımcıları ve genel sekreter yardımcılarını atama

- Genel sekreter yardımcılarını seçme

- Genel Kurul’un toplantı günlerini tek başına belirleme ve gündemini Başkanvekili’nin görüşünü almadan belirleme.

- HSYK üyeleri hakkındaki disiplin ve adli suç soruşturmalarını yürütme. Üyelerin görevleriyle ilgili ve kişisel suçları ile ilgili suç ihbar ve şikayeti doğrultusunda inceleme yaptırma yetkisi de Bakan’da olacak. Üyeler hakkında ceza davası açılıp açılmayacağına ise Genel Kurul karar vermeye devam edecek.

- Personeli naklen atama yetkisi Başkanvekili’nden Bakan’a verildi. İlk defa yapılacak atamalarda ise Bakan tarafından oluşturulacak 3 kişilik komisyon yetkili olacak.

- Kurul’da adalet uzmanları görevlendirilebilecek.

- Personel alımına ilişkin yönetmelik çıkarabilecek.

- 3. Daire Başkana bağlı HSYK Teftiş Kurulu Bakan’a bağlı olacak.

- İnceleme ve soruşturmaya yer olmadığına ilişkin işlemlere de olur verme yetkisi olacak. Böylece 3. Daire, soruşturma açılmasına yer olmadığına karar verse bile Bakan kararıyla inceleme veya soruşturma açılabilecek.


GÜL’ÜN ONAYINA TEPKİLER

‘Evrak memurluğu düzeyine indi’

CHP Sözcüsü Haluk Koç: “Cumhurbaşkanlığı makamı şu anda Türkiye’de yaşanan pisliklerin, yolsuzlukların, rüşvetin üzerini örtme gayretlerinin ne yazık ki bir parçası haline gelmiş bulunmaktadır. Hırsıza kirvelik yapan cumhurbaşkanı, yolsuzluğa yol gösteren bir Cumhurbaşkanlığı kavramı olabilir mi? Hukuk devletinin rafa kaldırılmasını seyreden bir Cumhurbaşkanı acziyeti olabilir mi? Sayın Cumhurbaşkanı’nın bugün düştüğü durum, basit bir evrak memurluğu düzeyine kadar inmiştir.

‘Görevi kötüye kullandı’

MHP Grup Başkanvekili Oktay Vural: Cumhurbaşkanı, Anayasa’ya aykırı olduğunu bile bile hukuk devletine darbe vuran, yargının bağımsız ve tarafsız olmasına darbe vuran böyle bir yasada veto yetkisini kullanmayan Cumhurbaşkanı görevini Anayasa Mahkemesi’ne devretmiştir, istifa etsin. Görevi ihmal ya da kötüye kullanma asla mazur görülebilecek bir şey değildir. Sayın Cumhurbaşkanı kendi yeminini de ayaklar altına almıştır.”