Harname- Şeyhi, Şeyhinin Harnamesi Özellikleri Nelerdir?
Osmanlı İmparatorluğu döneminde divan edebiyatı saraylı edebiyatı olarak tanımlanmaktaydı. Bu anlamda oldukça anlaşılması zor edebi bir dil kullanılmaktaydı. Sadece Divan edebiyatı eğitimi alan ve bu konuda araştırma yapanların anlayacağı bir edebiyat türüdür. Harname- Şeyhi, tarafından yazılan bir Edebiyatı eseridir.
Harname- Şeyhi
Harname, dönemin Divan Edebiyatı şairlerinden Şeyhi'nin yazdığı önemli bir eser olarak kayıtlara geçmiştir. Harname, uzun dönemler boyunca geçmişten günümüze kadar önemli bir eser olmaya devam etmektedir. 15. yüzyılda yazılan hiciv yüklü mizahi bir eser olarak günümüze kadar gelmiştir.
Harname yazarı olarak bilinen Şeyhi aynı zamanda bir tıp hekimidir. Dönemin sultanlarından Çelebi Mehmet'i tedavi etmiştir. Bu durum sebebiyle Sultan Çelebi Mehmet, Şeyhi özel doktoru olarak göreve getirmiştir. Şeyhi aynı zamanda Divan Edebiyatını oldukça iyi bilen bir kişidir.
Bu bağlamda toplumsal problemleri kaleme almış ve Harname isimli eseri meydana getirmiştir. O dönemin ağır eserleri arasında Harname oldukça mizahi değeri yüksek eser unvanı almıştır. Harname eserinden sonra divan edebiyatı türlerinde ve dilinde değişikliklere sebep olmuştur.
Harname Konusu Nedir?
Harname, Divan edebiyatı eseridir. Mesnevi konuları hakkında detaylar veren edebi bir eserdir. Manevi ve İslam dininin hoşgörü dini olmasını ve tüm insanlığa iyilik güzellikler getireceği yönünde şiir niteliğinde konusu bulunmaktadır.
Harname ana tema olarak detaylarıyla incelendiğinde Hiciv olarak anılmaktadır. Yani toplumsal hayat içerisinde düzeltilmesi gereken toplumsal eleştirileri konu almaktadır. Toplumsal hiciv, mizahi tarz ile ele alınması okuyan kişilerin hem dikkatini çekmekte hem de biraz olsun tabiri caiz ise ağlanacak halimize gülmek deyimini öne çıkarmaktadır.
Şeyhinin Harnamesi Özellikleri Nelerdir?
Divan edebiyatı yapısı bakımından oldukça ağırdır. Başta Arapça olmak üzere Farsça ve Osmanlıca dil kullanılmaktadır. Şeyhinin yazmış olduğu Harname öncelikle kısa hikayelerden oluşmaktadır. Türü mesnevidir, Yani insanların manevi duygularını ön plana çıkaran ve ilahi varlığın gölgesinde temiz ahlak çerçevesinde yaşam felsefesini anlatmaktadır. Divan Edebiyatının gelişmesine büyük katkılar sağlamıştır.
Harname beyit şeklinde yazılması toplumsal problemleri ortaya çıkarması, mizahi dille anlatılması, tasavvuf kültürünün öne çıkması, temiz ahlak, temiz dürüst hayat felsefesinin savunması, her insanın insan haklarının savunulması, bir kişinin özgürlüğünün başlaması halinde diğer kişinin özgürlüğünün bitmesi yani mutlu, birbirine saygılı, eşitlikçi ve adaletli bir dünyada yaşamayı anlatması, Mesnevi tarzda yazılmasına rağmen daha çok beşeri hayat ile ilgili konuların seçilerek din konusunda fazla değinilmemesi Harname özellikleri arasında yer almaktadır.
Harname eserinin diğer öne çıkan özelliklerinin başında yer alan ince alay, nüktedan hiciv, kara mizah gibi güldüren ve aynı zamanda düşündüren toplumsal olayları ele almaktadır. 126 adet beyitten oluşmaktadır Beyit ikişer satırdan oluşan bir türdür. Divan Edebiyatı döneminde sıklıkla kullanılan türler arasında yer almaktadır. Aslında divan edebiyatı saray edebiyatı olarak da anılmaktadır. Dili ağır olması Saray eğitiminin ağır olması ile açıklanmaktadır.
