Destan Nedir, Özellikleri Nelerdir? En Bilinen Destan Örnekleri Nelerdir?
Destan, edebiyatta yer alan bir yazım terimi olarak bilinmektedir. Destanların nazım şekilleri ve türü hem aşık edebiyatında hem de halk edebiyatında yer almaktadır. Milletlerin yaşadıkları tarihi olayları, efsanevi ve mitolojik bir şekilde anlatmalarına bağlı olarak meydana gelen bir türdür. Destanlar sözlü destanlar ve yazılı destanlar olmak üzere iki farklı alanda incelenebilmektedir. Destan, milli karakterler taşıyan ve uzun manzum eserler olarak da bilinmektedir.
Destan Nedir, Özellikleri Nelerdir?
Destanlar, bir milletin yaşadığı olayları mitolojik unsurlarla birlikte efsanevi bir hale getirerek bir takım olağanüstü olayları öyküsel bir biçimde anlatan en eski yazınsal türler arasında bulunmaktadır. Destan, yazım türü bakımından koşuk türüne benzemektedir. Destanlarda, tarihte yer alan yiğitler, tarih öncesi tanrıları ve tanrıçaları öyküsel bir anlatımla yer almaktadır. Destan kelimesinin, Fransızcadan gelen bir kelime olduğu ifade edilebilir. Destan sözcüğünün günümüzde ise iki edebi türü karşılamak için kullanıldığı bilinmektedir.
Destanlardan tarihi kaynak olarak faydalanılması da mümkün olmaktadır. Kaşgarlı Mahmut tarafından ise destan türünü ifade etmek için yır ve koşuk terimleri kullanılmaktadır. Destanların kutsal anlatı özelliğine sahip olmadığını söylemekte mümkündür. Destanlar, durağan bir anlatımla başlarlar ve sonradan coşkunluğa doğru ilerleyen bir konuya sahiptirler. Dünya üzerinde yazılan en eski epik destan geleneğinin ise Türklere ait olduğu bilinmektedir.
En Bilinen Destan Örnekleri Nelerdir?
Destanlar, tarih yazımının henüz başlamadığı dönemlerde ulusların tarihine ışık tutmakta olan eserlerdir. Destanlar aslında sözlü kültür olmalarına rağmen sonrasında yazıya geçirilmişlerdir. Türk destanlarının şuanda bulunan kaynaklarının ise derlenerek oluşturuldukları bilinmektedir. Destanlar iki farklı türden meydana gelmektedir.
Doğal destanlar ve yapay destanlar olarak sınıflandırıldıkları bilinmektedir. Doğal destanlar anonim olarak bilinirken yapay destanların ise yazarları bellidir. Destanlar çok uzun ve manzum öykülerden meydana gelmektedir. Destanlarda gerçek ve gerçek dışı olaylar aynı anda yer almaktadır.
Doğal destanların en bilinen örnekleri;
- Yunanlıların İliada destanı,
- İngilizlerin Beowulf destanı,
- Finlandiyalıların Kalevala destanı,
- Hintlilerin Mahabharata destanı,
- Rusların İgor destanı,
- Hintlilerin Ramayana destanı,
- Almanların, Nibelungen destanı,
- Fransızların Chanson de Roland destanı,
- Kırgızların Manas destanı,
- Yunanlıların Odysseia destanı,
- Sümerlilerin Gılgamış destanı,
- Türklerin Oğuz Kağan destanı,
- İranlıların Şehname destanı,
- Türklerin Ergenekon destanı olarak ifade edilebilir.
- Yapay destanların en bilinen örnekleri ise;
- İngiliz edebiyatında yer alan Milton- Kayıp Cennet destanı,
- İtalyan edebiyatında bulunan Tasso- Kurtarılmış Kudüs destanı,
- İtalyan edebiyatında yer alan- Dante- İlahi Komedya destanı,
- İtalyan edebiyatında yer alan Ludovico Ariosto- Çılgın Orlando destanı olarak ifade edilebilir.
- Türklere ait yapay destanlar ise;
- Fazıl Hüsnü Dağlarca- Üç Şehitler Destanı,
- Mehmet Akif- Çanakkale Şehitlerine,
- Kayıkçı Kul Mustafa - Genç Osman Destanı,
- Cahit Külebi - Kurtuluş Savaşı Destanı
- Gülten Akın - Maraş’ın ve Ökkeş’in Destanı
- Ceyhun Atuf Kansu - Sakarya Meydan Savaşı olarak ifade edilebilir.
