Dengesizlik ve baş dönmesi evinize mahkûm etmesin!

Denge ve baş dönmesi problemi yaşayan hastalar iş görme, araba kullanma, merdiven çıkma gibi rutin faaliyetleri yerine getiremiyor ve hayattan soyutlanıyor. Bayındır Söğütözü Hastanesi Kulak Burun Boğaz Uzmanı Prof. Dr. Nuri Özgirgin neler yapmamız gerektiğini anlattı.

Türkiye’de neden bir merkeze ihtiyaç duyuldu da Bayındır Söğütözü Hastanesi’nde denge merkezi kuruldu?

Baş dönmesi, dengesizlik tanısı ve tedavisi “çok zor” olarak kabul edilen sorunlar. Zira hastalar baş dönmesi ve dengesizlik sebebiyle normal bir hayat süremiyor ve yaşamdan soyutlanıp pasif kaldıkça yaşanan şikâyetler daha da şiddetlenerek artıyor. Hastaların denge sorunları konusunda irdelenmesi ve teşhis konulması ise oldukça uzun bir süre. Günümüz hastane koşullarında teşhis, tanı ve tedavi sürecinde baş dönmeli hastalara hak ettikleri zaman ayrılamıyor. Zor bir konu olması, karmaşık yapısı ve doktor ve sağlık personelininzaman yaratıp, ilgi duyup üzerinde durmamasından dolayı “denge”yle ilgilenen kişi sayısı hem dünyada hem de Türkiye’de çok az. Farklı bir açıdan bakıldığı zaman denge rehabilitasyonunun unsurları bir çok merkezde önerilmekte ve yansıtılmakta. Biz merkezimizi tüm tanı etmenlerini tamamlayarak, tedavi boyutunu hastanede hastalara bu konuda eğitim görmüş terapistler tarafından ve evde uygulanabilir programlar halinde şekillendirdik ve bu şekildeBayındır Sağlık Grubu olarak Türkiye’de açılım yaratacak “denge” üzerine uzmanlaşmış bir merkez kurduk. Toplumumuzda denge problemi sebebiyle kendini soyutlayan bireyleri tekrar topluma kazandırmak en büyük hedefimiz.

Denge problemini neden ve niçin yaşıyoruz?

Dengede olabilmemiz için ana denge organımız olan iç kulağın tıpkı iki motoru sağlıklı çalışan bir uçakta olduğu gibi her iki taraftan da beyne eşit sinyal göndermesi gerekiyor. İç kulaktan birinin beyne farklı sinyaller göndermesi durumunda beyin, kompanzasyon mekanizmaları ile dengede durma sürecini üstleniyor ve dengeyi sağlıyor. Bazı özel durumlarda bu mekanizmanın çalışması gecikiyor veya yetersiz kalıyor.

Denge problemi hangi belirtilerle kendini gösteriyor?

Hasta ayağa kalktığı zaman sağa sola düşme eğilimi gösteriyor ise, düz bir hat üzerinde yürüyemiyor, ayaktayken sersemlik hissi, yerin ayağın altından kayıyormuş hissi yaşıyorsa, görme keskinliği azalmakta, objeleri bulanık görmeye başlıyor ise denge sisteminde bir sorun olması muhtemeldir. Baş dönmesi diğer adı ile “vertigo” ise özellikle iç kulak gibi denge organlarından birinin aniden fonksiyonunu kaybetmesinden kaynaklanıyor.Bu hissin yanısıra baş dönmesini bulantı ve kusma eşlik edebilir.

Merkezinizde denge tedavisi için uygulanan yöntemler neler?

Merkezimizde baş dönmesi ve denge bozukluğunun tedavisinde geleneksel ve yenilikçi yöntemlerin yanı sıra denge problemi yaşayan astronot ve pilotların tedavi girişimlerinden elde edilen deneyimlerle deşekillenen Vestibüler Rehabilitasyon yöntemlerini uyguluyoruz. Literatür verilerine göre denge problemlerinin yüzde 85’i iç kulaktan kaynaklanıyor. Her ne kadar hastanın öyküsü tanıda çok önemli bir kısım oluştursa da modern tıp çerçevesinde kesin tanıya ancak detaylı veri sunacak testlerle ulaşmak mümkün oluyor. Baş dönmesi ve denge bozukluğu ile kendini gösteren hastalıkların aktif dönem tedavileri, hastalığın kökenine yönelik şekilleniyor. Örneğin, Meniere hastasının tedavisinde öncelikle ilaç kullanılıyor. Bundan yarar görmeyen hastalarda orta kulağa yapılan enjeksiyonlar ve ameliyatlar düşünülüyor. Pozisyonel baş dönmelerinde ilk adımda iyileştirici manevralar yapılıyor. Migren, baş dönmelerinde kriz ve önleyici ilaç tedavileri ve alışkanlıkların şekillendirilmesi önde geliyor.

Hangi hastalarda Vestibüler Rehabilitasyon metoduna başvuruluyor?

Hastalarda sekel olarak kalan baş dönmesi ve dengesizlik sorunlarının çözümünde Vestibüler Rehabilitasyon metodu kullanılıyor. Denge kaybının bulunduğu durumlarda, iç kulakta iyileşme olmasa bile beynin ve gözlerin hâkimiyetini etkin kılarak kişinin yaşamını yeniden sorunsuz ve dengeli hale getirmek amacıyla uygulanıyor. Bu hedefe yönelik özel cihazlar ve teknikler kullanılıyor.

Vestibüler Rehabilitasyon’un iki evresi bulunuyor, birinci aşamada görsel verilerin kullanıldığı mekanizmalarla beyin kompanzasyon sistemlerinin güçlendirilmesi, diğer aşamada ise dokunma ve derin duyu sistemlerinin kullanıldığı omurilik iletiminden de yararlanılarak beyin sapında bulunan denge çekirdeklerinin aktifleştirilerek yine beyin kompanzasyon gücünün arttırılması sağlanıyor.