Memurların sendika parası iptal mi oldu? Zam mı geldi, sendika aidatı iptal mi, toplu iş sözleşmesi ikramiyesi nedir?

3 ayda bir kamu personeline yapılan toplu sözleşme ikramiyesi desteği ödemeleri iptal edildi. Anayasa Mahkemesinin, kamu görevlilerinin toplu sözleşme ikramiyesinden faydalanabilmesi için "yüzde 2 barajını aşan sendikalara üye olma" şartı getiren düzenlemeyi iptal etti. Yüksek Mahkeme kararın yürürlüğe gireceği tarihi ayrıca tespit etmediği için iptal kararı 5 Mart 2023 tarihi itibarıyla yürürlüğe girmiş ve 707 gösterge rakamının aylık katsayı ile çarpımı tutarındaki (538 TL) ödeme iptal edilmiş oldu.

Memurların sendika parası neden iptal oldu?

Yüksek Mahkeme, 18 Ocak'taki gündem toplantısında 7429 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'da yer alan bazı düzenlemelerin iptaline karar vermişti.

İptal edilen düzenlemeler arasında, kamu görevlilerinin toplu sözleşme ikramiyesinden faydalanabilmesi için yüzde 2 barajını aşan sendikalara üye olma şartı da yer alıyordu. Anayasa Mahkemesinin iptal kararının gerekçesinde, bu düzenleme nedeniyle maddi sebeplerden ötürü çalışanların, üye sayısı yüzde 2'nin üzerinde olan sendikalara üye olmaya yönelebileceği ifade edildi ve bunun "meşru görülemeyeceği" belirtildi.

Kararda, "Üyelerinin menfaatlerini etkili bir şekilde savunan güçlü sendikaların ortaya çıkabilmesinin sendikalar arasında rekabetin sürmesine bağlı olduğu ortadadır." değerlendirmesine yer verildi.

Toplu sözleşme ikramiyesinin sadece yüzde 2 barajını aşan sendikaların üyelerine ödeneceğinin öngörülmesinin "bu sendikalara üye olmaya zorlayıcı" olduğuna işaret edilen kararda, "Dolayısıyla düzenlemenin yeni sendikaların kurulabilmesini ve çalışanların dilediği sendikayı seçebilmesini fiilen engelleyici nitelik taşıdığı açıktır. Bu itibarla anayasal yönden objektif ve makul bir temele dayanmayan kuralın sendika hakkı bağlamında eşitlik ilkesiyle bağdaşmadığı sonucuna ulaşılmıştır." tespiti yer aldı.

Anayasa'nın 51. maddesinde sendika hakkının güvence altına alındığı kaydedilen kararda, "dava konusu kuralın, toplu sözleşme ikramiyesinin miktarı gözetildiğinde, kamu görevlilerini sendika üyesi olmaya dolaylı olarak zorlayıcı bir yönü bulunduğu, kuralın sendika özgürlüğünü de ihlal ettiği" ifade edildi.

Sendika ikramiyesi nedir?

Kamu sendikaları için toplu sözleşme ikramiyesi, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 43. maddesine göre, sendika üyesi olup ücretlerinden sendika aidatı kesilen kamu görevlilerine, sendikalaşmayı teşvik etmek amacıyla her ay düzenli olarak ödenen bir ödemedir.