Bu ne yaman çelişki
Türkiye’de 2.8 milyon kişi işsiz. Bir o kadar kişi ücretsiz aile işçisi. Ancak pek çok işveren vasıfsız eleman bulamıyor. Örneğin iç çamaşırı üreticisi Anıl Giyim. Çınarcık’ta ‘Burada çok işsiz var’ dendiği için kurduğu atölyeyi işçisizlikten kapatmayı düşünüyor
Anıl Giyim’in ortağı Bahri Özdinç’in tespitleri şaşırtıyor: “İşsizlerin büyük bölümü üniversite mezunu. İş beğenmiyorlar. Ara elemanda sıkıntı büyük. Yemek var, servis var ama asgari ücretle tesislerimizde çalıştıracak eleman bulamıyoruz”
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı verilere göre, Türkiye’de işsizlik oranı Haziran ayında yüzde 9.6 oldu. İşsiz sayısı aynı dönemde 2 milyon 789 binden 2 milyon 880 bin kişiye yükseldi. Tarım dışı işsizlik oranı ise yüzde 11.7 olarak gerçekleşti. Yine TÜİK’in 2014 yılına ilişkin Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması’na göre Türkiye’de 11 milyon 654 bin vatandaş yoksul olarak kayıtlara geçti. 2 günde bir et, tavuk, balık yemeyenlerin oranı yüzde 29.4 oldu.
Rakamlar can sıkıyor ama
Rakamlar can sıkarken bazı sektörlerdeki eleman sıkıntısı “Bu ne yaman çelişki” dedirtiyor. Zira şekerlemeden iç çamaşıra birçok sektörde vasıfsız eleman sıkıntısı çekiliyor. Bu firmalardan biri de Konya, İstanbul ve Yalova’da 1.5 milyon adet üretim yapan, bu üretimin yüzde 60’ını ihraç eden Anıl Giyim. Şirketin sahiplerinden Bahri Özdinç, işsizliğe çare olmak için Yalova Çınarcık’ta rica üzerine atölye açmak için bölge halkından “Ben bu işyerinde çalışırım” diye imzalı yazı toplamak zorunda kalmış. Bu beyanlar üzerine atölyeyi kuran Özdinç, sadece 60 başvuru gelince ilk şoku yaşamış. Şu anda ise çalışan sayısı 40’ın altına inmiş durumda... Özdinç, sayının 30’un altına inmesi halinde atölyeyi kapatacak.
İş beğenmiyorlar
Aynı sorunu Konya’daki iki atölyesinde de yaşadığını dile getiren Özdinç, sözlerine şöyle devam etti: “Atölyelerimin olduğu yerde 40 bin kişi yaşıyor. İki atölyede çalışacak 40’ar kişi bulamıyoruz. Bu noktada meslek liseleri büyük önem arz ediyor. Bu konuda daha fazla adım atılması gerekiyor. Neredeyse köylere bile üniversite kurulduğu için gençler işe sıcak bakmıyor. Ara eleman yetişmiyor. Çoğunluğu iş beğenmiyor. Kırsalda eleman bulmak daha büyük sorun. İş kültürü yok. Çınarcık’ta eş dost rica etti atölye kurduk ama kurmadan önce 150 kişiden imzalı kağıt aldım. Umutlandık kurduk ama kesin başvuruda yarısından fazlası gelmedi. Arkadaş hatırına gittik ama çalışan sayısı şu anda 40’larda seyrediyor. 30’un altına düşerse kapatmak zorunda kalacağız.”
En düşük maaş asgari ücret düzeyinde
Atölyelerinde en düşük maaşın asgari ücret seviyesinde olduğunu dile getiren Bahri Özdinç, daha nitelikli elemanların bu rakamın yüzde 15-20 üzerinde maaş aldığını anlattı. Özdinç, sözlerine şöyle devam etti:
“Servisimiz var, yemek veriyoruz ama yine de eleman sıkıntısı yaşıyoruz. Konya’da atölyelerimizin olduğu beldede çalışacak fabrika da neredeyse yok. Bir un, bir yem fabrikası bulunuyor. Bir de biz varız. Ama herkes belediyeye girmek için kuyrukta...”
‘Hukuk oku dedik sen doncu oldun’
KONYA Karapınarlı Bahri Özdinç, hukuk okudu ama hiç avukatlık yapmadı. İstanbul’da okuyan Özdinç, maddi sıkıntılarını azaltmak için Yeşildirek’te bir iç giyimcinin yanında işe başlamış. Eşine düğünde takılan takıları sermaye yaparak Nevzat Taşpınar ile Anıl İç Giyim’i kurmuş. Bahri Özdinç’e babası, “Biz seni avukat ol diye İstanbul’a gönderdik, sen gittin ‘doncu’ oldun” diye sitem etmiş.
Gebze’ye servis koyan var
ELEMAN sıkıntısı Türk iş dünyasında uzun süredir dillendirilen bir konu. Geçen yıl da İstanbul Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Zekeriya Mete bu sıkıntıyı dile getirmiş ve “Gebze Organize Sanayi Bölgesi, Konya ve Karaman başta birçok bölgede ihracat yapan sanayici arkadaşlarımız vasıfsız işçi bulmakta zorlanıyor. Bu yüzden siparişlerin yetiştirilmesinde sorun yaşanıyor” demişti.
Gebze Organize Sanayi Bölgesi’nde şekerleme ve çikolata fabrikası olan Tayaş Gıda’nın Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Kazım Taycı da Mete’nin dikkat çektiği vasıfsız işçi sorunun tüm bölge sanayicisinin sorunu haline geldiğini vurgulamış ve şu açıklamayı yapmıştı: “Bu konuda ciddi sorun yaşıyoruz. Gebze’de, Kocaeli’nde çok sanayici kuruluşu var ama yeterince çalışan yok. Bizim fabrikamız Gebze’de, 80 kilometre uzağa örneğin Gölcük’e, Sultanbeyli’ye servis çıkarmak zorunda kalıyoruz. Gebze, Tuzla, Güzeller gibi birçok organize sanayi bölgesinde vasıfsız eleman bulunamıyor. Konya ve Karaman’daki meslektaşlarımız da aynı sorunu yaşıyor. Karaman’da fabrikası olan Ereğli’den işçi getiriyor. Müdür arıyoruz yüzlerce başvuru geliyor ama depocu gibi vasıfsız eleman ilanı verince hiç kimse gelmiyor. İş beğenmeyenler de var.”
İç pazardaki sıkıntıya İran ilaç oldu
KUZEY Afrika, Ortadoğu, Rusya ve Ukrayna gibi birçok pazara markasıyla kadın ve erkek iç giyim, pijama, gecelik ve ev giysisi ihracatı yapan Anıl İç Giyim, bu yıl 20 milyon TL ciro hedefliyor. Bir diğer hedef ise yeni ihracat pazarları yaratmak... Markalarının Mısır ve İran’da taklit edildiğini anlatan Bahri Özdinç, uzun yılllar İç Giyim Sanayicileri Derneği’nin başkanlığını yürüttü, halen de başkan yardımcılığı görevini sürdürüyor. İç piyasada yaşadıkları sıkıntıları yurt dışı pazarlarla aşmaya çalıştıklarını kaydeden Bahri Özdinç, Şubat ayında iç giyim fuarı yapacaklarını ve 50 ülkeye gidip tek tek tanıtacaklarını anlattı. Özdinç, İran’ın da bu ülkeler arasında olduğunu belirterek, şöyle devam etti: “Özellikle İran bizim için nefes oldu. Geçen yıla göre İranlılar’ın alışverişinde yüzde 50 civarında artış var. Anıl olarak da İran’la işlerimiz arttı. Ayrıca Nijerya, Kenya ve Senegal gibi ülkelere yöneldik.”
Umutlar seçim sonrasına kaldı
SEKTÖRLE ilgili değerlendirmelerde bulunan Bahri Özdinç, yıl başından bu yana iç piyasada sıkıntı yaşandığını anlattı. Ödemelerde vadelerin 8-10 aya uzadığını, çeklerin geri dönmeye başladığını kaydeden Özdinç, ”Terör olayları yüzünden Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da işler durdu. Cizre, Şırnak, Siirt gibi yerlerde müşterilerimiz var ama zor günler geçirdikleri için ödeme yapamıyorlar. Seçim sonrasına umut bağladık” dedi.
