4G gibi hızlı oldu, Hazine kasasına 4 milyar euro girdi

Türkiye’nin özelleştirme geliri 2014’te 7.8 milyar TL’de kalmıştı. Dün tek kalemde özelleştirme gelirinin % 169’u elde edildi. Sağlanan gelir 2014’te bütçenin verdiği 22.7 milyar liralık açığın da % 58’ini kapatabiliyor.

İnterneti ortalama 10 kat hızlandıracak ve 1 Nisan 2016’da devreye girmesi planlanan 4G teknolojisine yönelik frekans yetkilendirme ihalesi dün yapıldı. İhalede kurdaki artışa rağmen sıkı bir çekişme olunca muhammen bedelin bir hayli üzerinde bir gelir elde edildi. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu daha önce yaptığı ihale sirkülerinde muhammen bedeli toplamda KDV hariç 2 milyar 298 milyon euro olarak belirlerken gerçekleşen rakam 3 milyar 356 milyon euro oldu.

Böylece muhammen bedele göre yüzde 46’lık bir artış sağlanmış oldu. Analistler euro kurunun TL karşısında 3.35’lere geldiği bir dönemde gerçekleşen ihalede ortaya çıkan sonucu ‘beklenmedik’ olarak yorumladılar. Beklendiği gibi özellikle 1800 ve 2600 MHz bantta çekişme yüksek oldu. Bunun sayesinde de BTK beklediğinden daha fazla bir gelirin sahibi oldu. Söz konusu gelir Hazine kasasına 3 taksitte girecek. Bu gelire yüzde 18’lik KDV geliri de eklenince toplam gelir 4 milyar euroya yaklaşacak.

BTK Başkan Yardımcısı Deniz Yanık’ın İhale Komisyonu Başkanı sıfatıyla yönettiği ihalede paket satışları gün boyu sürdü. Mobil genişbant elektronik haberleşme hizmetlerine dair toplam 390,4 MHz’lik bir frekans satışa çıkarılmıştı. Halihazırda operatörler 180 Mhz’lik bir bant genişliği kullanıyor.

4.5G, LTE (Long Term Evolution) olarak da bilinen 4. nesil mobil iletişim altyapısının bir ileri safhasını temsil ediyor. LTE-Advanced olarak da bilinen 4.5G’ye geçiş 3G’nin 10 kat mobil internet hızı (100 Mbps) sunabilecek ama 100 Mpbs’in bir sınır olmadığını hatta bunun bir kaç katı hızların sunulabileceğini de söylemek mümkün. Frekans sahibi firmalar 1 Nisan 2016 tarihinden 4.5G frekanslarını kullanıma açacak.

Turkcell yüklendi ‘En hızlı’ çıktı

İhale sonucu epey şaşırtıcıydı. BTK toplamda 390.4 MHz spektrumu için ihale yaparken bunun 172.4 MHz’lik kısmını Turkcell, 110.2 MHz’lik kısmını Avea ve 82.8 MHz’lik kısmını da Vodafone aldı. Yani operatörler mevcut pazar paylarına uygun frekans almadılar. Üçüncü operatör olan Avea, Vodafone’dan hızlı çıkarken, Turkcell de oldukça agresifdi.

Bu rakamlar ne ifade ediyor?

Turkcell aldığı frekanslarla 375 Mbps’lik hıza ulaşabilecek demek oluyor. Avea’nın aldığı frekanslarla ulaşabileceği hız 300 Mbps’lerde olacak. Vodafone ise 263 Mbps’ye çıkabilecek. Yani Turkcell “En hızlı 4G bende” diyebilecek.

Nitekim ihale sonrası Turkcell’den yapılan ilk açıklamada “İhalede Turkcell 1 milyar 623 milyon euro vererek toplamda 172.4 MHz frekansın sahibi oldu. Böylece Turkcell taşıyıcı birleştirme tekniğini kullanarak, sunulabilecek en yüksek 4.5G hızı olan 375 Mbps’i sağlayan tek mobil operatör olacak” denildi.

Açıkçası Vodafone’un performansı beni şaşırttı. Avea yaptığı atak ile önümüzdeki günlerde pazar payı yarışında gözünü ikinciliğe diktiğini de göstermiş oldu.

3G’yi rahatlatacak

Ben en büyük rekabetin 1800 MHz’de olmasını bekliyordum. Oldu da. İlk paket için Turkcell bir anda 430 milyon euro’yu verince diğer operatörler bunun üzerine çıkan bir teklif dahi yapamadılar. Kimsenin beklemediği bir ataktı. Muhammen bedele göre 1800 MHz’de paketlerin toplam geliri epey yükseldi. Bir diğer stratejik çekişme ise 2100 MHz’deki frekanslar için oldu. Çünkü orada bir paketi yüksek fiyatla alan operatör kenara çekilmeyip diğer paketler için de teklif verebiliyordu. 20 tur dönen açık artırmaya tanık olduk.

Turkcell her 3 paketi de alarak 2100 frekansına damgasını vurdu. İçeriden öğrendiğim kadarı ile Turkcell bu frekansı alarak yıllar içinde artan trafikle epey sıkışan 3G hizmet kalitesini artırmayı planlıyor. Sonuç itibarıyla Turkcell pazar payına uygun davrandı. Pazarın üçüncü büyüğü Avea ise atak yaptı.

Tecrübemizi konuştururuz

Vodafone Türkiye CEO’su Gökhan Öğüt ihale sonrası yaptığı açıklamada “Vodafone Grubu olarak dünyada 5 kıta ve 12 ülkede kamuoyunda 4.5G olarak bilinen IMT Advanced hizmeti veren bir operatör olarak tüketicinin ihtiyacını biliyoruz. Buna uygun olarak, ihtiyacımız olan frekansları rasyonel bir fiyat/fayda oranı ile aldık” dedi.

1.6 milyar euro helal olsun

Turkcell CEO’su Kaan Terzioğlu “Lisans bedelleri ve yatırım için özkaynak ve borçlanma ile ilgili her türlü hazırlığımızı yaptık. Kurdaki hareketleri de dikkatle izliyoruz. Şirket olarak bunlara hazırlıklıyız” diye konuştu.

Asıl oyun şimdi başlıyor

Türk Telekom Grup CEO’su Rami Aslan ise “Yeni frekans dağılımı ile mobil sektörde oyunun asıl şimdi başlayacak. Güçlü bir fiber altyapımız var. İhalenin frekans tahsisinde sağladığı adalet, sektöre normalizasyon getirecek. Gerçek rekabet şimdi başlıyor. Türk Telekom Grubu olarak fiber altyapımız ve tecrübemizle mobildeki bu yeni oyunun kurucusu olacağız” dedi.

Devlet euro zengini

5G tartışmaları yüzünden Mayıs ayında yapılacakken Ağustos’a ertelenen ihale, kur sayesinde devlete ekstra gelir de yazdı. Mayıs ayında euro kuru 2.87 TL’den işlem görüyordu. İhale 26 Mayıs’ta yapılmış olsaydı şirketler 11 milyar 465 milyon TL ödemeyi taahhüt edecekti. Oysa ihale 26 Ağustos’a ertelenince devletin kasasına 2 milyar liraya yakın fazla para girdi. Zira dün itibarıyla euro kuru 3.34 TL’den işlem görüyordu ve GSM operatörlerinin kasasından bu ihale için 13.2 milyar TL çıkacak.

‘Netgsm PR yapıyor’ diyenler yanılmadı

4G ihalesi için 3 operatörün yanında bir de sürpriz isim olarak Netgsm adlı şirket ihale şartnamesi almıştı. Şartname alınca herkes BTK tarafından 2100 ve 2600 MHZ frekansında dördüncü bir operatöre yer açmak için yaptığı hamlenin cevap bulacağını düşünmüştü. Ancak Netgsm herhangi bir teklif vermedi ve ihaleden çekildi. “İhale şartnamesi 50 bin liraya alınabiliyor. Netsgm’in sahibi uzun süre kamuoyunun meşgul etti ve 50 bin liraya yapılamayacak PR çalışmasını bu sayede yaptı” eleştirisinde bulunanlar yanılmamış oldu.

Farklı frekanslar ne anlama geliyor?

Frekanslar teknik olarak 1000 altı ve 1000 üstü diye ikiye ayrılıyor. 1000 altı frekanslarda daha geniş alanı daha az baz istasyonla kapsamak mümkün. Örneğin 800 MHz frekansta iletişim sağlamak için 2 baz istasyon yetebiliyor. Oysa frekans boyu arttıkça baz istasyon sayısı da artıyor. 1800’den sonraki frekanslarda aynı alanı kapsamak için 7 hatta 10 baz istasyona ihtiyaç duyuluyor.

1000 altı MHz frekanslar özellikle küçük yerleşim alanlarının olduğu yani yerleşimin dağınık olduğu bölgelerde maliyetleri düşürüyor. Tek bir baz istasyonla 5-6 köyü kapsama altına almak mümkün oluyor. Daha az yatırımla daha geniş bir alanda hizmet vermek mümkün olabiliyor.