106 yıllık tarih canlanıyor
İstanbul önlerinde bekleyen işgal gemilerini gören Atatürk’ün, güvertesinde ‘Geldikleri gibi giderler’ dediği 106 yıllık tarihi Kartal istimbotunun restorasyonu için start verildi. Bir milyon TL’lik restorasyon 8 ayda bitecek
Birinci Dünya Savaşını kaybederek orduları dağıtılan Osmanlı İmparatorluğunun emri ile Adanadan 10 Kasım 1918 tarihinde yola çıkarak İstanbula trenle gelen Mustafa Kemal Atatürk 13 Kasım 1918 günü Haydarpaşa Garına vardığında, kendisini bekleyen bir istimbot ile denize açılmıştı. 55 parçalık İngiliz, Fransız, İtalyan ve Yunan gemilerinden oluşan işkal donmasının Boğaza girişi nedeniyle 2 saatlik bir bekleyişin ardından hareket eden istimbotta, Atatürk, gemilerini görerek ağlayan yağveri Cevat Abbas’a dönerek “Ağlama Çocuk, geldikleri gibi giderler” sözünü söylemişti.
İşte o tarihi sözün söylendiği gemi, yıllarca özel sektöre hizmet ettikten sonra hurdaya ayrılmış ve Pendik’te yarı batık bir halde bulunmuştu. Geminin bulunmasından sonra kurulan Başkanlığını Emekli Amiral Cem Gürdeniz’in yaptığı bilim ve iş insanları akademisyenlerin içinde bulunduğu “Kartal İsmibotunu kurtarma ve yaşatma platformu” içindeki 30 ton suyu boşaltarak gemiyi Tuzla’da bulunan bir tersaneye getirmişti.
Restorasyon başladı
Yaklaşık 100 ton ağırlığındaki gemi, dev vinçlerle kaldırılarak tersanade restorasyonun yapılacağı yere alındı. 24 saat süren operasyon geminin zarar görmemesi için çok yavaş ve titizlikle yapıldı. Yaklaşık 1 milyon liraya mal olacak restorasyon sırasında gemi önce paslardan temizlenecek, ardından makineleri ve donanımları yenilecek. Tarihe geçen istimbotun müze gemi olması için maddi yardımın yanısıra kurt ağzı, manika, çekme kancası, direk, istimli düdük, dümen, pervane gibi pek çok teknik malzemenin de aslına uygun bir şekilde temin edilmesi gerekiyor.
Restorasyonun başlaması sırasında konuşan “Kartal istimbotu Kurtarma ve yaşatma platformu” üyesi İşadamı Levent Akson, Cumhuriyet tarihimizde yer alan Çanakkale savaşını destanlaştıran Nusret mayın gemisi, Atamızımı Samsun’a götüren Bandırma gemisi, kurtuluş savaşında Anadolu’ya silah taşıyan Alemdar gemilerinin orjinallerinin yol olduğunu belirterek “Atatürkün kısa bir yolculuk yapmasına rağmen tarihe geçen sözleri söylediği istimbot ile gelecek kuşaklara ulusal kurtuluş savaşımızın nasıl kazanıldığı hatırlatmalı. Kartal istimbotu Türk tarihindeki yerini almak için 106 yıldır direniyor. Bu gemiyi Atatürk’ün 13 Kasım 1918 tarihinde bindiği haldeki haline geri döndürmeye çalışacağız. Gemiyi gerekli finansmanın sağlanması halinde Haziran ayı sonunda hazır hale getirmek istiyoruz. Daha sonra sergileneceği yere karar verilecek. Bu gemi Türk milletinin malı” dedi.
Kaderine terk edilmişti
7. Ordu’da görevli Mirliva (Tümgeneral) Mustafa Kemal, ordular dağıtılınca 10 Kasım 1918’de Adana’dan trene bindi. 13 Kasım 1918’de Haydarpaşa Garı’nda kendisini bekleyen Kartal istimbotuyla Galata’ya geçti. Mustafa Kemal; İngiliz, Fransız, İtalyan ve Yunan gemilerinden oluşan işgal donanmasını görünce yaveri Cevad Abbas’a tarihe geçen sözü söyledi. Abbas, 1939’da çıkan kitabında o anı anlatıyor: Atatürk ile askeri ulaşımın köhne bir motoru ile denizdeki çelik ormandan geçiyorduk. Atatürk’ün zarif dudaklarından ‘Geldikleri gibi giderler’ cümlesini işittiğim zaman, mütarekenin doğurduğu derin ve elemli ümitsizliği unuttum. 1911 yılında Hollanda’da yapılan ve ‘Enterprise’ adı verilen 22 metrelik tekneyi İstanbul’a Fransızlar getirdi. Milli mücadele kazanılınca Kartal adı verildi. İstimbot, 1974’e kadar devlete, 2014’e kadar da özel sektörde hizmet verdi.
