1 trilyon dolarlık şok ve dehşet operasyonu

IRAK’A saldırı öncesi ABD Başkanı Bush, yapılacak operasyonu ’Shock and awe’ yani şok ve hayranlık uyandıracak dehşet operasyonu olarak tanımlamıştı. Avrupa’daki ekonomik krizin yayılmaması için açılan 1 trilyon dolarlık pakete de bu isim verildi. Paket piyasaları ipten aldı. Avrupa borsalarında artışlar yüzde 13’leri bulurken İMKB yüzde 7.14 yükseldi

Avrupa Birliği, Yunanistan’da patlak veren ve diğer ülkelere sıçraması an meselesi olan borç krizine karşı 1 trilyon dolarlık (750 milyar euro) şok paket açıkladı. Krizin İspanya, Portekiz, İtalya gibi dev ekonomileri de vurmasından korkan Avrupa Birliği’nin aldığı karar, ABD Başkanı George W. Bush’un Irak Savaşı sırasında yapacakları operasyon için söylediği “Şok ve hayranlık uyandıracak ” sözlerine benzetildi.

Geçen hafta piyasalarda euronun hızla değer kaybetmesi ve Yunanistan’a verilen yardıma karşın Portekiz ve İspanya devlet tahvilleri faizlerinin yükselmeye devam etmesi karşısında Brüksel’de önceki gün toplanan 16 Euro Bölgesi üyesi ülke ve Euro Bölgesi dışındaki 11 AB üyesi ülke maliye bakanları, 14 saat süren toplantının ardından para birimlerini korumak için alınacak önlemleri açıkladı.

Avrupa Birliği üyesi ülkeler ve IMF, hükümet borçları ve bütçe açıkları krizinin euro üzerinde oluşturduğu güvensizliği ortadan kaldırmak ve Avrupa ortak para birimini korumak için daha önce görülmemiş büyüklükle 750 milyar euroluk bir yardım paketi üzerinde anlaştı. Buna göre, Euro Bölgesi hükümetleri 440 milyar euroluk kredi ve garanti sağlarken, 60 milyar euroluk kredi de AB bütçesinden verilecek. Bu pakete IMF de 250 milyar euroluk kredi ile destek olacak. Avrupa Merkez Bankası da (ECB) “bazı” piyasalardaki “ciddi gerilimler” halinde hükümet ve özel sektör borçlarını satın alacak.

PIIGS borçları kadar

AB kuralları ECB’nin doğrudan hükümet borcu satın almasını yasaklasa da, banka, piyasalarda “derinlik ve likidite” sağlamak için “müdahalelerde” bulunacağını açıkladı. Müdahale sonrası satın alınacak varlıkların sterilize edilerek, para arzını yükseltmesine izin verilmeyeceği de kaydedildi.

ECB ayrıca, kredi krizinde kullandığı üç aylık sabit faizli sınırsız kredi enstrümanını tekrar devreye sokacağını ve Fed ile dolar swap’larına da tekrar başlayacağını açıkladı. AB üyesi ülkelerce kabul edilen yardım paketine, Euro Bölgesi dışındaki ülkelerin katkıda bulunmayacağı bildiriliyor. İngiltere Maliye Bakanı Alistair Darling, “Euroyu destekleme söz konusu olunca bu Euro Bölgesi ülkelerine düşer” dedi.

Açıklanan 750 milyar euroluk paket, Avrupa’nın en riskli ülkeleri olarak görülen PIIGS’lerin (Portekiz, İtalya, İrlanda, Yunanistan, İspanya) 2 yılda ödemeleri gereken 768 milyar euroluk borç toplamına yakın.

Tahvil alımı başladı

Euro Bölgesi merkez bankaları zor durumdaki piyasalara destek olmak amacıyla devlet tahvili alımına başladı. Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) uzun süredir karşı koyduğu tahvil alımları Almanya ve Finlandiya merkez bankaları tarafından teyit edildi. Alımların başlaması merkez bankalarının ortak para birimini desteklemek ve Yunanistan’ın borç krizinin yayılmasını engellemek amacıyla oluşturulan yaklaşık 1 trilyon dolar büyüklüğündeki destek paketini uygulamada vakit kaybetmediklerini gösteriyor. Finlandiya Merkez Bankası sözcüsü Euro Bölgesi’nde yer alan tüm ulusal merkez bankalarının tahvil alım işlemlerine katıldığını ifade etti.



DOLAR DÜŞTÜ BORSALAR COŞTU


Avrupa Birliği’nin IMF desteğiyle açıkladığı 1 trilyon dolarlık destek planı piyasalarda bayram havası estirdi. Lehman Brothers’ın çökmesi üzerine G20 liderlerinin küresel ekonomiye aktardığı kaynaktan sonraki en büyük destek planı olma özelliğine sahip plan, borsalarda yüzde 10’ları aşan artışlara neden oldu. Fransa Borsası yüzde 8.5, Almanya Borsası yüzde 5, Macaristan Borsası yüzde 11, İspanya Borsası ise yüzde 13 civarında değer kazandı. Wall Street’te endeksler güne yüzde 4’lük artışla başladı. İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nın (İMKB) da yüzde 7.14 (3.761 puan) yükselerek 56.488 puana çıktı.

1 trilyon dolarlık destek planıyla euro, dolar karşısında hızla değer kazandı. Cuma günü 1.2630 seviyelerinde bulunan euro/dolar paritesi, paketin etkisiyle dün 1.31’e kadar çıktı. Ancak bu seviyeden düşüşe geçen parite yeniden 1.29 seviyelerine indi. Dolarda yaşanan değer kaybı içeride de etkili oldu. Geçen haftayı 1.59 TL seviyelerinden kapatan dolar, 1.5130 TL’ye kadar indi. Dolar günü 1.5240 TL’den tamamladı. Yunanistan’ın 10 yıl vadeli devlet tahvilleri ile aynı vadeli Alman devlet tahvilleri arasındaki getiri farkı, Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) Euro Bölgesi ülkelerinin ihraç ettiği devlet tahvillerini alacağına yönelik açıklamasının da etkisiyle 600 baz puana yakın daralırken, Yunanistan devlet tahvillerini iflasa karşı sigortalamanın bedeli de sert geriledi. Yunanistan’ın 5 yıl vadeli tahvillerinin kredi iflas takası primi (CDS) 915.5 baz puandan 657 puana geriledi.

Borcu yüksek Avrupalı ülkeler dünyayı sallıyor


Avrupa’da yüksek bütçe açığı ve borcu olan ülkeler tüm dünyayı tedirgin ediyor. Yunanistan’da milli gelirin yüzde 115.1’ine ulaşan kamu borcu İtalya’da yüzde 115.8, Portekiz’de yüzde 76.8, İrlanda’da yüzde 64, İngiltere’de ise yüzde 68.1 seviyesinde.

İrlanda lider

Bütçe açığının milli gelire oranı en yüksek ülkelerin başında İrlanda geliyor. İrlanda’da yüzde 14.3 olan bütçe açığının milli gelire oranı, Yunanistan’da yüzde 13.6, İngiltere’de yüzde 11.5, İspanya’da yüzde 11.2, Portekiz’de yüzde 9.4 seviyesinde bulunuyor.