'Meteor yağmurlarının kralı' geliyor
.
Bu hafta sonu karanlık saatlerde gökyüzünde yoğun bir meteor yağmuru gözlenebilecek.
Geminid (İkizler) meteor yağmuru her yıl Aralık ayında gözlenen bir uzay olayı. Dünya Güneş'in etrafındaki yörüngesinde ilerlerken, 3200 Phaethon adlı küçük gezegenden saçılan parçaların arasından geçiyor.
Bu parçalar atmosfere girdiğinde ışık saçarak parçalanıyor. Karanlık bir gecede saatte 120 meteor görmek mümkün olabiliyor. Bunların hızı 130 bin km'ye düştüğü için çıplak gözle daha kolay gözlenebiliyorlar.
Saatte binlerce kilometreye varan bir hızla Dünya atmosferine girdiğinde yanarak parçalanan göktaşlarının, etrafa ışık saçıp gözden kaybolması halk arasında "yıldız kayması" olarak biliniyor.
METEOR YAĞMURU NASIL İZLENECEK?
Amerikan Meteor Derneği, Geminid Yağmuru'nun Cumartesi ve Pazar günleri karanlıkta görülebileceğini belirtiyor.
Şehir ışıklarından uzak karanlık bölgelerde, gözleri 30-40 dakika boyunca karanlığa alıştırdıktan sonra gökyüzüne bakmanın daha iyi sonuç vereceği belirtiliyor.
Ancak bu yıl dolunayın da aynı döneme rastlaması, meteorlardan saçılan ışıkların görülmesini zorlaştırabilir. Yine de durduğunuz yere bağlı olarak bir saatte 20 kadar meteorun düşüşünü yakalamak mümkün olabilir.
METEORLAR NE SIKLIKTA DÜNYA'YA ÇARPIYOR?
Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA)'ya göre Dünya her gün 100 ila 300 ton arasında uzay tozu bombardımanı altında. Bunların her biri en fazla bir kum tanesi büyüklüğünde.
Yine Dünya'ya her gün 44 ton kadar meteor parçası düştüğü tahmin ediliyor.
Yılda yaklaşık bir kez otomobil büyüklüğünde bir asteroid Dünya'nın atmosferine çarpıyor, ancak yere düşmeden önce parçalanıp yanıyor.
Yaklaşık 2 bin yılda bir ise futbol sahası büyüklüğünde bir göktaşı Dünya'ya çarpıp hasara yol açıyor.
METEOR YAĞMURU NEDİR?
Dünya atmosferine çarpan meteorların sayısının büyük oranda artması ile oluşan olay meteor yağmuru olarak adlandırılıyor.
Bu olay her yıl, Dünya uzaydaki göktaşı parçalarının arasından geçerken oluşuyor.
En ünlü meteor yağmuru ise her yıl Ağustos ayında doruğa çıkan Perseid yağmuru. Perseid meteoru, Swift-Tuttle adlı kuyruklu yıldızın minik bir parçası.
Halley kuyruklu yıldızı ise Eta Aquarid ve Orionid yağmuruna neden oluyor.
Ancak Aralık ayı ortasında gözlenen Geminid meteor yağmuru her yıl aynı dönemde düzenli olarak meydana gelen ve kuvvetli ışık saçan bir olay. Bu nedenle "meteor yağmurlarının kralı" adıyla anılıyor.
DÜNYA'YA GÖKTAŞI ÇARPMA İHTİMALİ VAR MI?
NASA, göktaşlarının toz büyüklüğünden kaya büyüklüğüne kadar değişebilen boyutlarda olduğunu ve atmosferde hızla yandıklarını söylüyor.
Ama seyrek de olsa Dünya'ya düşüp yaralanmalara neden oldular.
1994'te İspanya'nın Getafe bölgesinde bir göktaşı, hareket halindeki bir BMW arabanın ön camına çarparak parçalamış, sürücünün ise bir parmağı kırılmıştı.
1992'de ise Uganda'nın Mbale kentinde bir çocuğun başına meteor yağmurundan düşen 3,6 gram büyüklüğündeki bir parçacık çarpmıştı. Bu parçacığın muz yaprakları tarafından hızının kesildiği ve çocuk tarafından bulunduğu haberleri çıkmıştı.
1954'te ABD'nin Alabama bölgesinde greyfurt büyüklüğünde bir göktaşı, Anne Hodges adlı kadının çatısını delip radyoya çarptıktan sonra üzerine sıçramış ve bedeninde morluğa yol açmıştı.
Rusya'da ise Ural bölgesinde Şubat 2013'te bir göktaşı parlak bir alev topu şeklinde düşüp patlamış, etrafa saçılan parçalar yaklaşık 1500 kişinin yaralanmasına neden olmuştu. Bu yaralanmaların çoğu, patlamanın yarattığı şok etkisiyle pencerelerden saçılan cam parçaları yüzünden olmuştu.
1908'de ise yine Rusya'da, Sibirya'nın Tunguska bölgesinde Dünya atmosferine giren bir kaya parçası gökyüzünde patlamış, 2000 km karelik bir ormanı yok edip, iki kişinin ve yüzlerce ren geyiğinin yaralanmasına neden olmuştu.
METEOR YAĞMURLARI
- Quadrantid - Ocak - Lyrid - Nisan - Eta Aquariid - Mayıs - Perseid - Ağustos - Orionid - Ekim - Leonid - Kasım - Geminid - Aralık - Ursid - Aralık (BBC Türkçe)
