Türk ve dünya tarihine damga vuran icatlar ve buluşlar!

Türk zekası ve aklının ürünleri olan icatlar tarihe damgasını vurdu. İşte Türklerin icatlarından bazılarının listesi... Matematik alanında ismi bilinen Cahit Arf'in matematikçi Helmut Hasse ile birlikte geliştirmiş olduğu ve dünyaca kabul görmüş matematiksel değeri olan Arf Değişmezi, cisimlerin kuadratik formlarının sınıflandırılması çalışmasında bulduğu formüldür. 10 TL'nin arkasında bir bölümü bulunur. Bağlama ailesinin en küçük çalgısı olan cura, mızrap ile ya da tellere parmakla vurularak genellikle diğer sazlarla birlikte çalınan ve Akdeniz ozanları tarafından sıkça kullanılan bir halk çalgısıdır. Türk kılıcı, Türkler tarafından kullanılan tek elli, tek kenarlı ve orta derecede kavisli bir kılıç türüdür. Geçmişte Hunlar zamanında başlayıp Avarlar, Göktürkler, Uygurlar, Selçuklular, Timurlar, Memlûkler, Osmanlılar ile Orta Asya ve Avrasya steplerindeki diğer Türk hanlıkları tarafından kullanılmıştır. Diğer isimleri Kurt Kapanı ve Turan Taktiği olan, Osmanlı Devleti ve önceki Türk devletleri tarafından kullanılan ve düşmanı çevreleyerek yok etmeyi amaçlayan bu taktik, tarihte Alp Arslan ve Kanuni Sultan Süleyman tarafından en iyi şekilde uygulanmıştır. Dr. Ali Erdemir'in buluşu olan karbon film kaplama, sürtünme katsayısını sıfıra indirerek makinelerde enerji kullanımını azaltır, dişlilerin ömrünü artırır ve sessiz çalışma sağlar. Bu buluş, 1998'de Discover Technology Awards'da ikincilik kazanmıştır. Yaylı tambur, yayla çalınan tambur türüdür. Yaklaşık bir asırlık bir geçmişi vardır. Tanburi Cemil Bey tarafından icat edildi. TÜBİTAK tarafından geliştirilen bir işletim sistemidir. Kısa bir kılıç olduğu için askerlerin yan silah olarak taşıyabileceği saldırma türünde bir Türk kılıcı olan yatağan, 16.yy'da yaygınlaşmıştır ve bilinen ilk örneklerinden biri Ahmet Tekelû'nün Kanuni Sultan Süleyman için yaptığı yatağandır. Yrd.Doç.Dr. Hilmi Volkan Demir ile araştırma grubu tarafından gerçekleştirilen nanokristaller ile ayarlanabilir beyaz ışık üretimi ile elektrik enerjisi doğrudan ışığa çevrildiği için yüzde 90 oranında bir enerji tasarrufu sağlanır. Türk Başlangıç ve Temel Eğitim Uçağı Projesi'nin ürünü olan eğitim uçağı TUSAŞ Hürkuş'un diğer adı TAI Hürkuş'tur ve adını Türk Pilot ve Mühendis Vecihi Hürkuş'tan alır. Dr.Hakan Gürsu ile tasarımcı Sözüm Doğan ve ekibinin hazırladığı ve IDA 2007'de ulaşım ve denizcilik kategorilerinde birincilik ödülü alan bu tekne, nokta dönüşü yapabilen ilk deniz aracıdır. Türk mucit Murat Nural'ın bulduğu bu sistem, insan kuvvetiyle çalışmaktadır ve merdiven dikey olarak yükselebilmektedir. Karagöz ve Hacivat, taklide ve karşılıklı konuşmaya dayanan, iki boyutlu tasvirlerle bir perdede oynatılan gölge oyunudur. Karagöz oynatıcısına kurgusal, hayali denir. Yardımcıları çırak, yardak, dayrezen, sandıkkardır. Oyunda konuşmaların değişmesi baş hareketleriyle yapılır. Askerî bando, genellikle silahlı kuvvetlerde askeriî etkinlikler için askerî müzik görevlerini yerine getiren, bir grup müzisyene sahip müzik grubudur. Tipik bir askerî bando, çoğunlukla üflemeli ve vurmalı çalgıları kullanmaktadır. Bir orkestra şefi, genellikle marş grupu, bando şefi veya müzik yönetmeni unvanını taşır. Osmanlı askerî bandosunun, 13. yüzyıldan kalma, dünyadaki en eski askerî bando takımıdır. Ayran, yoğurdun içine su katılarak elde edilen bir tür içecek. Türk mutfağına ait olan en yaygın içeceklerdendir. Türkiye, Ermenistan, Azerbaycan, İran, Lübnan, Bulgaristan ve diğer bazı Balkan ülkeleriyle Orta Doğu ve Orta Asya (Türki Cumhuriyetler) ülkelerinde yapılır. Ayran yapımında doğal nitelikli yağlı koyun yoğurdu yeğlenir. Bir ölçü yoğurda en çok bir buçuk ölçü su karıştırılır. Daha lezzetli olması için su yerine süt de katılabilir. Az ölçüde tuz da eklenebilir. Türklerin geleneksel içeceği olan ayran, Balkan ve Asya ülkelerinde de içilir. Kaval, çoban çalgısı olarak bilinen kaval, yörede daha çok şimşir ağacından (nadiren livori, incir ve erik ağacından), altta 1 ve üstte 7 delikli olarak imal edilir. Dilli kaval ve dilsiz kaval olarak adlandırılan iki türü vardır. Dilli kavalın ucunda ses üretimini sağlayan bir düdük bulunur. Dilsiz kaval ise içi boş bir boru olup çalan kişi nefes teknikleriyle istenen sesi çıkarır. Çobanların kavalı üflemesindeki bir amaç, otlanan koyun keçi gibi hayvanların sakin kalması ve sürüden ayrılmamasıdır, bu gelenek hâlen günümüzde de uygulanmaktadır. Boza, darı irmiği, su ve şekerden üretilen bir kış içeceğidir. Bilinen en eski Türk içeceklerinden biridir. Günümüzde eski Osmanlı coğrafyası ile Orta Asya coğrafyasının bazı kısımlarında yapılır. Balkan coğrafyasından Türkiye, Kosova, Bulgaristan, Makedonya, Arnavutluk, Bosna-Hersek, Karadağ, Sırbistan, Romanya gibi ülkelerde ve Asya'dan Kazakistan, Kırgızistan kesimlerinde içilen bir içecektir. Şıra, Türk mutfağında kısmen fermante edilmiş üzüm veya elma suyundan yapılan alkolsüz bir içecektir. Tadı, içerdiği yüksek orandaki fruktozdan dolayı tatlıdır. Kırmızı toprak rengindedir. Genellikle İskender kebap ile birlikte servis edilir. TUSAŞ T-70 Genel Maksat Helikopteri (T-70 GMH), Sikorsky firmasının S70i helikopteri baz alınarak tasarlanan, arama-kurtarma ve deniz üstü operasyonlara uygun, askeri konfigürasyona sahip bir genel maksat helikopterinin Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. tarafından lisans altında üretim projesidir. Börek, Türk mutfağında bir açılmış hamurun veya yufkanın arasına çeşitli malzemeler konularak değişik biçimlerde pişirilebilen hamur işi. Bazı yörelerde yufkasız olarak yapılan bazı yemeklere börek denilmektedir. Örnek Afyon patlıcan böreği verilebilir. Taka Türkiye'nin Karadeniz kıyılarında sıklıkla kullanılmış, ancak günümüzde özel olarak inşa edilmeyen ve kullanılmayan geleneksel küçük bir bottur. Küçük yükler ve sınırlı sayıda yolcu taşımak için kullanılabildikleri gibi, balık avlamada da kullanılabilirler. Çok hızlı olmamakla birlikte, iyi dengelenmiş ve dayanıklıdırlar. Özellikle Karadeniz'in kalın dalgaları için uygundurlar. Cacık, yoğurt, su, salatalık ve sarımsak ile yapılan soğuk Türk mezesi olarak bilinse de içine birçok sebze katılarak yapılan çeşitleri vardır. En çok bilinen çeşidi salatalık cacığıdır. Nane, yeşil soğan, kekik, dere otu, zeytinyağı vb malzeme ile zenginleştirilebilir. İçine rendelenmiş havuç ve marul katılan cacığa ise kış cacığı denir. Yunan mutfağında (caciki) olarak bilinen bir çeşidi yapılır. Daha kıvamlı olup sos ya da meze olarak tüketilir. Kremayer ve pinyon, dönme hareketini doğrusal harekete çevirmek için çalışan, doğrusal bir dişliye (kremayer) geçen dairesel bir dişli (pinyon) barındıran bir doğrusal aktüatör türüdür. Pinyonun döndürülmesi, kremayerin doğrusal olarak sürülmesine neden olur. Kremayer dişlisi doğrusal olarak hareket ettirildiğinde, pinyon dişlisinin dönme hareketi sağlanır. Döner ya da döner kebap, içyağı ve yöresel baharatlarla iyice terbiyelenmiş ve dövülmüş et parçalarının, bir şişin üzerine geçirilerek, dik bir şekilde asıldıkları odun ateşi karşısında pişirildiği, Türk mutfağına özgü bir yemek. Cümbüş, Zeynel Abidin Cümbüş tarafından 20. yüzyıl başlarında geliştirilmiş olan telli bir müzik aletidir. Sap kısmı gövde ile bağlandığı noktadan ayrılabilmektedir. Bu şekilde yalnız telleri değiştirilerek mandolin, gitar gibi birçok enstrümana çevrilebilir. Genel yapısı banjoya ve uda benzer. Gövdesinin bazı kısımları alüminyumdan yapılır. Göğüs tahtası deriden bir sazla kaplıdır. Diğer telli sazlar gibi mızrapla çalınır. Tezhip kelimesi, Arapça zeheb (altın) kökünden türemiş olup, ‘altınlamak’ anlamına gelir. Çoğulu olan “tezhibat” “altınlama süslemeler” demektir. Tezhip günümüzde daha çok İslam kökenli kitap bezeme sanatlarına verilen addır. Tezhip sanatını icra eden erkeklere müzehhip kadınlara müzehhibe adı verilir. Gözleme ince olarak açılmış yufkanın çeşitli iç malzemelerle doldurulduktan sonra, sac üzerinde odun ateşinde pişirilmesiyle hazırlanan bir çeşit aperatif Türk böreğidir. Abhaz mutfağında velibah olan çeşidi vardır. Gjomleze olan bir çeşidi Kuzey Makedonya'da yapılmaktadır. Çiftetelli, 4-4 ritme sahip hareketli bir dans. Türkiye ve diğer Balkan ülkelerinde bilinmekte ve oynanmaktadır. Güllaç, mısır nişastası, gül suyu, süt ve şeker ile hazırlanan geleneksel Türk tatlısıdır. Kitâb-ı Me’kûlât'da Gülac olarak tarifi verilmiştir. Kitâbü't-Tabîh (Bağdâdî) (Muhammed bin Mahmûd Şirvânî çevirisinde) “terkib-i güllac” başlıklı tarifte sadece yufkasının yapımını anlatır. Davul makinesi, davul, zil, diğer perküsyon enstrümanları ile çoğunlukla bas hatlarının taklidi yapmak üzere tasarlanmış bir elektronik müzik aletidir. Davul makineleri çoğunlukla house müzik gibi elektronik müzik türleriyle ilişkilidir, ancak birçok başka türde de kullanılır. Türk kahvesi, daha çok Türk kültüründe önemli yere sahip Osmanlı İmparatorluğu'dan günümüze kadar gelmiş en eski kahve hazırlama ve pişirme metotlarındandır. Kendine has tadı, köpüğü, kokusu, sunuluş biçimiyle özgün bir kimliği ve geleneği vardır. Telvesi ile ikram edilen tek kahve türüdür. Hamam veya Avrupa'da yaygınlaşmış adıyla Türk Banyosu, özel bir düzenle ısıtılan sıcak ve soğuk suyu bulunan, yıkanma amacıyla kullanılan yapı. İmambayıldı, ana malzemesi patlıcan olan, soğan ve sarımsak kullanılarak hazırlanan zeytinyağlı bir yemek türüdür. İmambayıldının adının tarihçesi hakkında türlü rivayetler vardır. Bir rivayete göre, eski bir dönemde bir imam, karısı tarafından yapılan bu yemeği ilk kez yediğinde lezzetinden veya yemeğe katılan malzemenin maliyetinden dolayı bayılmıştır. Bir başka rivayete göre, gene eski bir zamanda bir imam zengin bir zeytinyağı tüccarının kızı ile evlenmiştir. Eşinin çeyizinde bol miktarda kaliteli zeytinyağı bulunmaktadır. Kadın ilk günlerde kocasına bu zeytinyağı ile hazırlanmış, içine domates ve soğan eklenmiş patlıcan yemeği hazırlar. Onüçüncü günde yemek masasında patlıcan bulunmamaktadır. Buna şaşıran imam artık zeytinyağının kalmadığını öğrenince üzüntüsünden bayılır. Kam mili veya Eksantrik mili hareketini triger kayışı ya da zincirinden alır. Motorda görevi emme ve egzoz supaplarının zamanında açılmalarını sağlamaktır. İlkel 4 silindirli 8 supaplı motorlarda tek, 16 supaplı yeni nesil motorlarda 2 adet bulunur. Lokum, su, şeker, nişasta ve sitrik asit veya tartarik asit veya potasyum bitartarat ile hazırlanan lokum kitlesine gerektiğinde çeşni maddeleri, kuru veya kurutulmuş meyveler ve benzeri maddelerin ilavesiyle tekniğine uygun olarak hazırlanan geleneksel bir Türk tatlısıdır. Kahramanmaraş dövme dondurması, Maraşlı Osman Ağa'nın orkideyi salep yaparken tesadüfen keşfettiği tatlı. Salepli karsambaç olarak başlayan tatlı[1], üç kuşak sonra Maraş dondurması olarak tanınmaya başlamıştır. Kahramanmaraş dondurmasının en önemli özelliklerinden biri, keçi sütünden yapılmasıdır. Aslen Türkiye'de sadece sakızlı dondurma vardı ve tarifi Osmanlı İmparatorluğu döneminde 300 yıldır gizli tutuluyordu. Meddah, kıssahan veya şehnâmehân. Meddahın sözcük anlamı çok öven olup ilk başlarda Muhammed zamanını öven kişileri ifade ederken zamanla topluluk önünde halk hikayesi anlatan kişi anlamına dönüşmüştür. Araplarda bu kimselere “kāss” (çoğulu: kussâs), “kassâs, İranlılarda ve Osmanlı Türklerinde ise “kıssahân” ve “şehnâmehân” denmiştir. Mehter veya mehteran, Osmanlı Yeniçeri Askerî Bandosu. Dünyanın en eski askerî bandolarından birisidir. Farsçadaki mihter kelimesinden türemiştir. İslamiyetten önceki Türk devletlerinde, küçük değişikliklerle yer almıştır. Yeniçerilerin olduğu gibi Mehteranın da Piri Hacı Bektaşi Veli olup, her icraattan önce mutlaka Peygamber, Ali ve Hacı Bektaşi Veli adına dua okunması ve marşlarda adlarının zikredilmesi gelenektendir. Üç önemli sembol yer alır; ocak, sancak ve zafer. Mesir macunu, 41 çeşit baharat ve şifalı olduğuna inanılan ottan oluşan bir macun çeşidi. İlk olarak Yavuz Sultan Selim'in eşi Ayşe Hafsa Sultan hastalanınca dönemin ünlü ve başarılı hekimi Merkez Efendi tarafından kullanılmıştır. Daha sonra halk tarafından ilgi görünce halka da dağıtılmaya başlanmış ve dilden dile dolaşan mesir macununun tarifi öğrenilmiş ve insanlar tarafından yapılmıştır. Osmanlı minyatür sanatı Osmanlı saray kültürünü yansıtarak el yazmaları gibi lüks öğeleri süsleyen genelde Padişah ve diğer yüksek mertebelilere sunulmuş bir sanat şeklidir. Sar 109T, 2014 yılında Sarsılmaz tarafından üretilen, 9 × 19 mm hafif makineli tüfek Simit veya İzmir'de kullanılan ismiyle gevrek, susamla kaplı yuvarlak biçimli ekmeklere verilen genel addır. Türkiye dahil olmak üzere Orta Doğu ve Balkanlar'da yaygın olarak tüketilmektedir. Türk çayı, Türklere özgü bir çay pişirme ve sunma yöntemidir.Türkiye'de bir çeşit siyah çay üretilmekte olup, Doğu Karadeniz kıyılarında yetişir. Bu çay türüne de halk arasında Türk çayı adı verilir. Toz kavrulmuş siyah çay ile demlenir ve ince belli olarak bilinen kendine has küçük bardaklarla servis edilir. Bu usulde, çay, iki parçadan oluşan bir çaydanlık ya da semaver kullanılarak yapılır. Nefesli çalgılar grubundan bir Türk halk müziği çalgısı. Kabak kemane gibi, Teke yöresi gurbet havası açışlarında sık duyulur. Başta Burdur ve Isparta olmak üzere, Fethiye'den kuzeye doğru Denizli'ye kadarki bölge içerisinde sıkça kullanılan yöresel bir müzik aletidir. Tuğra, padişahın ismi ve lakabı bulunan alâmet, imza. Tuğra, hat sanatının bir kolu halinde yüzyıllar boyunca usta hattatlar eliyle yazılmıştır.Türkçe’de kelime olarak padişahın ismini ihtiva eden özel bir işaret, padişahın imzası gibi anlamlar ifade eder. Aslı Oğuz lehçesinde tuğrağ olup, hükümdarın basılmış imzası demektir. Şemşir veya şimşir, Orta Asya kökenli kavisli bir kılıç türüdür. Başlangıçta İran kılıçları düz ve iki kenarlı olup eğri pala tipi kılıçlar ise Orta Asya Türk kökenlidir ve uçtan uca 5 ila 15 derece eğriye sahiptiler. Şemşirin kökeni 9. yüzyıla kadar uzanmakta olup 12. yüzyılda Selçuklu Hanedanı tarafından İran'a tanıtıldı. Kullanımı İran'da 16. yüzyılda yaygınlaştı ve Osmanlı'da (yatağan), Babür İmparatorluğu (telvar) ve Arabistan'da (seyf) benzerleri bulunmaktaydı. TUSAŞ T-925 Genel Maksat Helikopteri (GMH), Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş.'nin, arama-kurtarma ve deniz üstü operasyonlara uygun, askeri konfigürasyona sahip 10+ ton sınıfında bir genel maksat helikopterinin geliştirilmesi projesidir. Helikopter, katlanabilir iniş takımlarına sahip olacak şekilde, ayakta durmaya elverişli geniş kabinli, arkadan rampa kapağı bulunacak şekilde operasyonel gereksinimler göz önünde bulundurularak tasarlanacaktır. TUSAŞ Genel Müdürü Temel Kotil, T-925'in ilk uçuşunu 2024’te yapacağını açıkladı. Türk halıları, Orta Asya'dan Anadolu'ya göç eden Türkler'in anayurtlarından beraberlerinde getirdikleri dokuma geleneğine dayanan, el tezgahlarında üretilmiş düğümlü, havlı dokuma (kabartılı yüzeyli) yaygı ve örtülerdir. Anadolu'nun Türkler tarafından fethinden sonra gelişimi Anadolu'da sürmüştür ve Anadolu halısı olarak da bilinir. Kilim, sumak, cicim, zili gibi düz dokumalar ile birlikte dünyada en çok bilinen ve en eski el sanat ürünlerindendir. Anadolu'da dokunan tüm halılara Türk halısı denir ancak genel olarak Türk Halısı diye şöhret kazanan klasik Türk halıları Anadolu'nun batısında ve büyük kısmı Ege Bölgesi ile civarı vilayetlerde dokunan halılardır.