Paraya para demiyorlar! Tane ile satılıyor! Yıllık 150 milyon lira...
Paraya para demiyorlar! Üreticisini zengin ediyor. Taneyle satılan Adilcevaz cevizi, yurdun dört bir yanına gönderiliyor. Tadı, aroması ve yağ oranının yüksek olması nedeniyle tercih edilen iri taneli ve ince kabuklu cevizler, kiloyla satışların yanı sıra büyüklüğüne göre tane ile de satılıyor.
Bitlis'in Adilcevaz ilçesinde yetiştirilen, "Kazankaya" ve "Adilcevaz13" isimleriyle tescilli cevizler, iri taneleri, farklı tat ve aromalarıyla yurdun her yerinden alıcı buluyor.
Bin tane (bin işi) olarak satışa sunulan ceviz, ilçenin önemli gelir kaynakları arasında yer alıyor.
Geleneksel yöntemlerle toplanan cevizler, hasat döneminin ardından kabuklarından ayrıştırılarak kurumaya bırakılıyor.
Yağ oranı, tadı, aromasının yanı sıra ince kabuğu ve iri taneleriyle diğer türlerden ayrılan Adilcevaz cevizi, tüm işlemlerin tamamlanmasının ardından yurt içine ve dışına gönderiliyor.
"Ekonomiye 150 milyon lira katkısı oldu"
Tarım ve Orman İl Müdürü Rıfat Çelik, Anadolu coğrafyasının ceviz yetiştiriciliğinin anavatanı olduğunu söyledi. Bitlis'in ceviz üretiminde önemli bir merkez olduğunu ancak Adilcevaz'ın cevizle özdeşleştiğini belirten Çelik, şunları kaydetti: "Bitlis'te 45 bin dekarda kapama ceviz bahçeleri oluşturduk. Meyve veren ağaç sayımız 500 bin civarında. Bu yıl Bitlis'te yaklaşık 5 bin ton ceviz üretimimiz oldu. Bitlis'e gayrisafi hasıla anlamında yaklaşık 150 milyon lira katkı sağladı. İlimizde 35 civarında ceviz çeşidi yetişiyor. Bunlardan üstün vasıflıları tespit etmiştik.
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi ile 2008'de sertifikasyon konusunda proje geliştirdik. 10 yıllık emeğin sonunda vasıflı 'Kazankaya' ve 'Adilcevaz13' çeşitlerimizi tescilledik. 2018'den bu yana Adilcevaz'da çiftçilerimizin eliyle yıllık yaklaşık 50 bin sertifikalı üretim yapılmaktadır. Adilcevaz'da yıllık sertifikalı ve sertifikasız 400 bine yakın fidan üretiliyor.
Son yıllarda bölgemizde fidan üretimi ve dışarıya fidan satışımız da önemli bir gelir kapısı oldu. Her yıl bu katma değerli ürünümüzün piyasasını büyüterek daha uzak ülkelere ve farklı yerlere açılmayı düşünüyoruz. Ceviz istihdamla da ilimize önemli bir girdi sağlayan üretim desenimizdir."
"Tane ile satmak bizde bir gelenek"
İlçede üretilen sertifikalı cevizin, dünya piyasasındaki diğer türlere göre üstün vasıflarının olduğunu aktaran Çelik, kabuklu ağırlığı 14-15 gram olan cevizin, iç ağırlığı, yağ oranı, tadı, kokusu ve aromasıyla öne çıktığını dile getirdi.
Cevizin ilçe ve kent ekonomisine büyük katkı sağladığını vurgulayan Çelik, "Piyasada ceviz kilo ile satılırken, üstün vasıflı olmalarından dolayı Adilcevaz'da tane ile satılır. Bizde bir gelenektir. Bu da üstün özelliklerinden dolayıdır.
Anadolu coğrafyasında en güzel ceviz Adilcevaz'dadır. Burada yetişen ceviz, iklim ve toprak özelliklerinden, bakımdan dolayı inanılmaz güzel oluyor. Böyle olunca da hem yerel hem de dışarıdan ceviz alanlar bir daha vazgeçemiyor.
Yapılan çalışmalarla katma değeri de arttı. Piyasada cevizin kabuklu satışı 30-35 lira civarındayken Adilcevaz cevizinin kilogramı 55-60 liraya denk geliyor. İlçemiz için iyi bir ekonomik girdidir. Bu anlamda kıymetlidir." diye konuştu.
"Bin tane cevizi özenle seçiyoruz"
Adilcevazlı ceviz satıcısı Muhammed Üstün ise ailesinde üç kuşaktır ceviz üreticiliği yapıldığını belirtti.
Adilcevaz cevizinin dünyada birinci sırada yer aldığını iddia eden Üstün, "İlçemizin, ilimizin ve ülkemizin her yerinde cevizimize yoğun bir talep var. Bin işi (bin tane), dedelerimizden atalarımızdan kalan bir gelenek haline geldi. Müşterilerimizin talebini bin tane üzerinden gerçekleştiriyoruz. Türkiye'nin her yerine biner adet iyi ve kaliteli cevizi özenle seçip gönderiyoruz. Kiloyla nadir satarız. Bin tane Adilcevaz cevizi 12-15 kilogram arasında oluyor." dedi.
Ceviz alan vatandaşlardan Yavuz Babahan ise Adilcevaz cevizinin kaliteli olduğunu belirterek, "Akrabalarıma göndermek için ceviz satın aldım. İstanbul, Bursa ve Ankara'ya ceviz gönderiyoruz. Her yıl bin veya 2 bin ceviz alıyoruz. Meşhur cevizimiz dünyaca biliniyor." ifadesini kullandı.
