EYT'de yeni emeklilik kapısı açılıyor! Madde madde açıklandı
EYT ile ilgili son dakika açıklaması geldi. EYT'de yeni emeklilik kapısı açılıyor. Emeklilikte Yaşa Takılanlar yasası kapsamında dilekçe verenlerin sayısı iki haftada 1 milyon 200 bini geçti, emeklilik kapısı açacak kritik maddeler nedeniyle iş mahkemelerine de rekor başvuru geldi. Sosyal Güvenlik Kurumu'na bildirilmeyen ya da geç bildirilen dava açarak EYT'li olabilecek. Sosyal güvenlik sisteminde bazen bir gün emekliliği bir yıl öne çeker. İş Kanunu'na göre emeklilik kapısı açabilecek bazı kritik soruların yanıtları şöyle: Örneğin, 1 Ocak 1900'Çalıştığı işyerinde sigortasız olduğu döneme ilişkin geriye doğru tescil davasında zaman aşımı süresi işlemiyor. Örneğin, bir kişi 1997'de işe başlayıp Sosyal Güvenlik Kurumu'na sigorta bildirimi yapılmasına karşın ilk prim ödemesi aynı işyerinde Ekim 1998 tarihinde başladıysa Kurum'a başvurarak sigorta başlangıç tarihinin düzeltilmesini isteyebilir. Olumlu yanıt alamaması halinde hizmet tespit davası açabilir. İşte EYT'de merak edilen tüm detaylar...
Sabah'tan Hazal Ateş'in haberine göre; Çalışmaların belgelerle ispatlanması, sigorta müfettiş raporuyla belirlenmesi halinde hak düşürücü süre işlemiyor. İki yıl sigortasız çalıştırıldıktan sonra girişi yapılarak 10 yıl çalışıp 2022 yılından işten ayrılan 2027 sonuna kadar sigortasız çalıştığı dönem için dava açabilir.
1- Şubat 1998 yılında işe başlamama karşın sigorta girişim Aralık 2000'den sonra yapıldı. Bu dönemde çırak olduğum iddia ediliyor, dava açma hakkım var mı, EYT yasasından yararlanarak emekli olabilir miyim?
Hizmet tespit davalarında beş yıllık zaman aşımı süresi bulunuyor. Şubat 1998'de işe girmenize karşın adına prim yatırılmamış ve sıfır gün olarak çalıştırıldıysanız iki yolla hakkınızı arayabilirsiniz. Birinci adımda SGK'ya başvurarak sigorta başlangıç tarihinin düzeltilmesini talep edebilirsiniz. Olumlu yanıt gelmemesi halinde hizmet davası açabilirsiniz
Çalıştığınız iş yerinde en az bir ya da iki şahit göstermeniz davayı kazanmanıza yardımcı olur. Beş yıllık zaman aşımı süresi söz konusu olmaz. Sigorta yapılıp primlerin yatırılmadığının denetmen, müfettişlerce yapılan incelemede delillerin ortaya konması durumunda da zaman aşımı süresi işlemiyor.
2- "Günsüz işe giriş" konusunda arabulucuya başvurma zorunluluğu var mı, dava çok uzun sürer mi?
Hizmet tespit davasından önce arabulucuya gitme zorunluluğu bulunmuyor. Bu davalarda sigorta yapılmayan döneme ilişkin bordro ya da herhangi bir kayda ulaşmak büyük önem taşıyor. İş davaları muhakeme usulüne göre yaklaşık iki ayda bitiyor. Yüksek yargıya taşınması durumunda da bir ay içinde gerekçeli karar bildiriliyor.
3- Aynı işyerinden birden fazla giriş çıkışı olanların dava açma süresi ne zaman başlar?
Hizmet tespitine konu işyerinde hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak beş yıl içinde mahkemeye başvurulabilir. Hizmet tespit davasını kişinin kendisi vefatı halinde mirasçıları açabilir. Aynı iş yerinden birden fazla giriş çıkışı olanların dava açma süresi ise işten ilk ayrıldıkları tarihten itibaren başlar.
4- Yüksek yargının zaman aşımı konusundaki kararları çalışanlar lehine mi?
Yargıtay kararına göre aylık sigorta primleri bildirgesi 4 aylık sigorta primleri bordrosu, sigortalı hesap fişi gibi belgeleri sunan çalışanlar için hak düşürücü süre uygulanmıyor. Yüksek yargının, girişi olup da sigortası yatırılmayanlara ilişkin "giriş bildirgesinin verilmiş olması zaman aşımını kaldırır" yönünde kararı bulunuyor.
5- Borçlanmayla sigorta başlangıcı değişir mi?
Emeklilik için borçlanılan dönem, sigorta başlangıcı olarak gösterilemeyecek. Örneğin, Ocak 2001'de Emekli Sandığı Kanunu'na tabi çalışmaya başlayan bir kişi, 1996-1997 tarihleri arasında 1 yıl 6 ay olan askerlik süresini borçlanması halinde, borçlanılan bu süre toplam hizmet süresine eklenecek, ancak sigortalılık başlangıç tarihini değiştirmeyecek.
6- Yurtdışında okuyanların borçlanmaları EYT'nin kapsamını değiştirir mi?
Yurtdışında okuyanların bu döneme ilişkin borçlanmaları da sigorta başlangıcını değiştirmez. 8 Eylül 1999'dan önce sigortalı olan esnaflardan, 1 Haziran 2002 tarihi itibarıyla 3 tam yıldan az hizmeti bulunan ve yaş haddi kademelendirilmeyen sigortalılar da kadın ise 20 tam yıl, erkek ise 25 yıl koşulunu sağlamaları halinde, yaş koşulu aranmaksızın aylığa hak kazanabilecek.
6- EYT yasası çıkmadan önce dilekçe verenler için de süreç aynı mı işleyecek?
EYT kanununun yürürlüğe girmesinden iki gün önce emeklilik dilekçesi veren bir kadın çalışan 23 Mayıs 2002 itibarıyla 2 yıl 11 ay hizmeti bulunduğu ve toplam fiili hizmeti de 22 yıla ulaştığı için 15 Nisan 2023 tarihinden itibarıyla emekli aylığı bağlatabilecek.
Örneğin, 22 Haziran 1978 doğumlu, 23 Mayıs 2002 tarihi itibarıyla 6 yıl hizmeti bulunması nedeniyle 56 yaşa tabi bir erkek sigortalı, toplam 26 yıl fiili hizmeti varken 30 Aralık 2022 tarihinde istifa ederek görevinden ayrılması halinde, emeklilik dilekçesi vererek, 1 Nisan 2023 itibarıyla aylık bağlatabilecek.
7- Yıpranma payı emekliliğimi öne çeker mi?
Fili hizmet süresi zammı (yıpranma payı) prim ödeme gün sayısına ilave edilir. Yasada belirtilen oranda yaş haddinden indirilerek emeklilikte avantaj sağlar.
Öte yandan Posta'dan Ekrem Sarısı EYT ile ilgili merak edilen sorulara cevap verdi.
Soru: 24 Kasım 1983 doğumluyum. Çırak sigortam 1996’da, normal sigorta başlangıcım 3 Kasım 1999’da oldu. Askerliğimi 2002’de yaptım. EYT’li oluyor muyum? Uğur EFE
Cevap: Çırak sigortasında kişileri emekli eden uzun vadeli sigorta kollarına (malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına) prim ödenmediğinden emeklilik açısından sigorta başlangıcı sayılmıyor. İlk defa 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olanlar EYT kapsamında. Kasım 1999 başlangıcınızla maalesef EYT kapsamında değilsiniz. Askerliğinizi sigorta başlangıç tarihinden sonra yaptığınızdan, askerlik borçlanması priminizi artırmasına karşın sigorta başlangıcınızı geri çekmediği için, askerlik borçlanmasıyla da EYT’li olamazsınız. 7000 gün prim ödemiş olmanız şartıyla, 60 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Ayrıca 4500 gün prim ödemiş olmanız şartıyla yine aynı tarihte yani 60 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olmanız da mümkün (25 yıl sigortalılık süresi, 4500 gün prim ödeme ve 60 yaş şartlarına tabi olarak).
SORU: 5 Mayıs 1979 doğumluyum. Sigorta başlangıcımm 27 Eylül 2002. 5374 gün primim var. 21 Mayıs 1999 tarihinde askere gittim (18 ay). EYT’den yararlanabilir miyim? Ne zaman emekli olabilirim? Mustafa ARSLAN
CEVAP: İlk defa 8 Eylül 1999’dan önce sigortalı olanlar EYT kapsamında. Askerlik borçlanması, sigorta başlangıç tarihinizi bu tarihten geriye çekmediğinden maalesef EYT kapsamına giremiyorsunuz. Emekli olmak için 7000 gün prim ödeme ve 60 yaş şartlarına tabisiniz. 1626 gün daha prim ödeyerek priminizi 7000 güne tamamlamanız şartıyla, 60 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. 4500 günden fazla priminiz olduğundan bundan sonra prim ödemeseniz de, yine aynı tarihte yani 60 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz (25 yıl sigortalılık süresi, 4500 gün prim ödeme ve 60 yaş şartlarına tabi olarak).
Soru: 20 Temmuz 2000’de 5434 sayılı kanun kapsamında memur oldum. Halen çalışıyorum. EYT kapsamına girerim umuduyla, 1995-1997 arasında yaptığım 18 ay askerlik süresini borçlanmak için başvurdum. Fakat SGK borçlanmanın sigorta başlangıç tarihini 5434 sayılı kanun, 4/c kapsamında çalışanlar için geri getirmeyeceğini belirtiyor. Borçlanmayı iptali için 30 gün var. Borçlanmayı iptal edip istifa ederek 4a kapsamında çalışıp yeniden askerlik borçlanması yaparsam işe giriş tarihimi 8 Eylül 1999 öncesine çekebilir miyim? Ömer TANRIVERDİ
Cevap: Memuriyetten ayrılıp sigortalı işte çalışırken askerlik borçlanması yapmanız halinde, sigorta başlangıcınız 20 Ocak 1999 olur. SSK’lı çalışmanızla SSK’ya 1260 gün prim ödemeniz halinde, hem EYT kapsamına girer, hem de SSK’da emekli, olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5975 gün prim ödeme ve 58 yaş şartlarına tabi olursunuz. EYT’lilerden yaş aranmayıp, sigortalılık süresi ve prim şartı aranacağından, memuriyetten sonra SSK’ya ödediğinizi primi 1260 güne tamamlayacağınız tarihte EYT kapsamında SSK’dan emekli emekli olabilirsiniz.
SORU: Sigorta başlangıç tarihim 29 Temmuz 2000’dir. SSK, Bağkur ve 2010 yılından bu yana Emekli Sandığı sigortam var. Üniversitede akademisyenim. 21 Kasım 1996 ile 23 Mayıs 1998 arasında 18 ay askerlik yaptım. Askerlik borçlanması ile EYT’den faydalanabilir miyim? Bazı arkadaşlar memuriyet öncesi sigortanın geçerli olmadığını ifade ediyorlar. Ahmet KORKMAZ
CEVAP: Memuriyetten önceki sigortalılık geçerlidir. Ancak EYT’den yararlanmak için memurun sigortalılık süresinin 8 Eylül 1999’dan önce geçmiş olması gerekiyor. 8 Eylül 1999’dan önce sigortalı çalışması olmayan ve bu tarihten sonra göreve başlayan memurların memuriyet öncesi sürelerini borçlanmaları, emeklilik yaşlarını değiştirmiyor. Bu nedenle askerlik borçlanmasıyla da maalesef EYT kapsamına giremezsiniz. Emeklilik için, 25 tam yıl (9000 gün) hizmet süresi ve 60 yaş şartlarına tabisiniz. Toplam hizmet sürenizi (SSK ve Bağkur dahil) 25 tam yıla tamamlamak şartıyla, 60 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
Soru: 28 Nisan 1978 doğumluyum. Şubat 1998’de 550 gün askerlik yaptım. Sigorta girişim 1 Şubat 2001 olup 6280 gün primim var. Askerlik borçlanması yapsam, EYT’den yararlanır mıyım? Muammer PAÇACI
Cevap: Askerliğinizi sigorta başlangıç tarihinden önce yaptığınızdan borçlanma sigorta başlangıç tarihinizi 550 gün geri çekerek hem EYT’li olmanızı, hem de emekli olmak için 25 yıl sigortalılık süresi, 5975 gün prim ve 58 yaş şartlarına tabi olmanızı sağlar. EYT’lilerden yaş aranmayacak olup, prim ödemeniz de yeterli olduğundan, 25 yıllık sigorta sürenizi dolduracağınız 21 Temmuz 2024 tarihinde emekli olabilirsiniz.