EYT'de süresiz emeklilik detayı! Kademeli prim ile ilgili son dakika açıklaması

Milyonlarca vatandaşın uzun süredir beklediği EYT tasarısı Meclis'e sunuldu. Düzenlemenin kabul edilmesi ile büyük bir sorun çözülmüş olacak. Toplam 4 maddelik teklifin en önemli özelliklerinden birisi bütün EYT'lileri kapsıyor olması. Şu anda şartları tamamlamamış olan EYT'liler de bir kazanılmış hak olarak yaş şartından kurtulmuş oldu. Böylece sayıları 5 milyonu bulan EYT'liler bir zaman sırını olmadan emekli olabilecek. Emekli olmak için prim ve yıl şartını tamamlamak yeterli olacak. Düzenleme yürürlüğe girdiğinde 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olan herkes emeklilik hakkına kavuşmuş olacak. Hürriyet gazetesi yazarı Noyan Doğan, EYT düzenlemesinde merak edilenleri tek tek yazdı : Beklenen EYT düzenlemesi yasa tasarısı olarak Meclis’e geldi ve kimlerin, nasıl EYT’den yararlanacağı netleşti. Düne kadar bildiklerimizle, yasa tasarısı arasında tek bir fark var o da; kademeli prim gün sayısı. Düne kadar 4/A’lı, yani işçi statüsünde çalışanların kadınlarda 20, erkeklerde 25 hizmet yılını doldurup, yaş şartı aranmadan 5 bin prim gün ile emekli olacaklarına kesin gözüyle bakılıyordu. Şimdi, hizmet yılı değişmemekle ve yaş şartı aranmamakla birlikte, 5.000 ila 5.975 gün arasında değişen kademeli prim sayısı getirildi. Birileri, “Kademeli prim gün sayısı da nereden çıktı” diye soracaktır. Kademeli prim gün yeni bir uygulama değil ve ilk kez de EYT düzenlemesiyle de getirilmiyor. SSK’lıların ilk sigortalı olduğu tarihe göre emeklilik için ödemeleri gereken prim gün sayısı ve emeklilik yaşları değişiyor. Örneğin, 1987’de ilk kez sigortalı olan erkek çalışan, 25 hizmet yılını ve 5.375 prim günü doldurduğunda 50 yaşında emekliliğe hak kazanıyordu. Aynı tarihte çalışmaya başlayan kadın sigortalı ise 20 hizmet yılını ve 5.225 prim günü doldurduğunda 44 yaşında emekli olabiliyordu. Bir örnek daha vereyim. 7 Eylül 1999 tarihinde sigorta olan bir erkek çalışan 5.975 prim gün ve 25 çalışma yılını doldurduğunda 58 yaşında emekli olabiliyordu. Aynı tarihte işe başlayan kadın sigortalı ise 20 çalışma yılını ve 5.975 prim gününü doldurduğunda 56 yaşında emekli olabiliyordu. Zaten bunlar SSK’lıların emekli olabilmesi için aranan şartlardı. EYT düzenlemesiyle yaş şartı kalkarken, kademeli prim gün sayısı ve çalışma yılı aynı kaldı. Tabii bu durum birçok EYT’linin de hesaplarını bozdu. 5.000 prim gün üzerinden emekli olmayı bekleyenler borçlanmalarını da bu hesaba göre yaptı. Düzenlemeyle bu kişilerin bazılarının emeklilik için prim gün sayıları yeterli gelmeyecek. Öte yandan, 5.000 prim günü çoktan dolanlar ise borçlanmayla ilgilenmedi. Bu kişiler de prim gün sayılarını tamamlayabilmek için borçlanmak durumunda kalacaklar. Malum 2023 yılında, asgari ücrete paralel borçlanma tutarları da arttı. Bu durumda yeni düzenlemeyle borçlanma yapacak olanların hesapları da değişti. Örneğin, doğum borçlanması yapacak olan çalışan 2022’de borçlansaydı bir çocuk için 720 gün üzerinden en düşük 49.680 lira, iki çocuk için 1.440 gün üzerinden 99.360 lira, üç çocuk için 2.160 gün üzerinde 149 bin lira ödeyerek borçlanabilecekken; şimdi en düşük tutardan bir çocuk için 76.320, iki çocuk için 152.260, üç çocuk için borçlanma yapıldığında ise 228.960 lira ödemek durumunda kalacak. Bazı EYT’liler; kademeli prim gün sayısı nedeniyle borçlansalar da prim günleri yetmediği için şimdilik emekli olamayacak; ya çalışarak ya da isteğe bağlı sigortalı olup eksik günlerini tamamladıklarında düzenlemeden yararlanarak emekli olabilecekler. EYT düzenlemesi 2 Şubat’ta Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşülmeye başlanacak. Belki, EYT’lilerin hesaplarını bozan bu durum görüşmelerde dikkate alınır. Düzenleme kapsamında kimlerin EYT’den yararlanacağını, kimlerin yararlanamayacağını madde madde anlatayım. Hesapları altüst olanlara da önerilerde bulunayım. İlk sigortalı olduğu tarih, 9 Eylül 1999 tarihi (bu tarih dahil) ve bu tarihten önce olan SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı dahil tüm emeklilikte yaşa takılanlar düzenlemeden yararlanıp emekli olabilecek. İşçi statüsünde SSK’lı kadın çalışanlar, 20 çalışma yılını (hizmet yılı) ve ilk sigortalı olduğu tarihe göre 5.000 ila 5.975 prim günü doldurmaları; erkek çalışanların ise 25 çalışma yılını ve ilk sigortalı olduğu tarihe göre 5.000 ila 5.975 prim günü doldurmaları halinde yaşa bakılmadan emekli olabilecek. İlk sigortalı olunan tarih erkek çalışanlarda 23 Kasım 1980 öncesi olanlar ile kadın çalışanlarda 23 Mayıs 1985 öncesi olanlar için 5.000 prim gün yeterli. Bu tarihlerden sonra sigortalı olan kadın ve erkek çalışanlar için 5.975 güne kadar çıkan kademeli prim güne ihtiyaç var. Bağ-Kur’lu kadın çalışanlar 7200 prim gün sayısını, erkek çalışanlar 9000 prim günü tamamladıklarında yaş şartı aranmadan EYT düzenlemesinden yararlanabilecekler. 9 Eylül 1999 öncesi sigortalı olan Emekli Sandığı’na bağlı memurlardan kadınlar 7200 prim gün sayısını, erkekler de 9000 prim günü tamamladıklarında düzenlemeden yararlanıp emekli olabilecek. Prim gün sayısı eksik olan kadın çalışanlar doğum borçlanması yapabilecek. Bir çocuk için 720 gün, iki çocuk için 1.440 gün, üç çocuk için 2.160 gün borçlanılabilir. Örneğin, 1990 öncesi sigorta girişiniz var, 20 çalışma yılınızı tamamladınız, ancak 4 bin prim gününüz var. Emeklilik için de 5.375 prim gün olması gerekiyor. Bu durumda 1.375 prim gününüz eksik. İki çocuğunuz da varsa 1.440 gün borçlanıp, prim gün sayınızı 5.440 güne çıkarabilirsiniz, EYT’den yararlanıp emekli olabilirsiniz. Doğum borçlanması ile sadece eksik prim gün sayısı tamamlanır, borçlanma emeklilik yaşını öne çekmez. Prim gün sayısı eksik olan erkek çalışanlar askerlik borçlanması yaparak eksik günlerini tamamlayıp emekli olabilecek. Askerde geçirilen sürenin tamamı veya bir kısmı için borçlanma yapabilirsiniz. Askerlik süresini en çok 540 gün borçlanabilirsiniz. Yani, emeklilik için 540 gün prim eksiği olanlar bu sürenin tamamını borçlanarak, emekli olabilir. Örneğin, emeklilik için 250 gün prim eksiğiniz varsa, sadece 250 günü borçlanarak da emekli olabilirsiniz. Erkek çalışanların, askerlik borçlanması yaparak, sigortalılık tarihini öne çekme fırsatı da bulunuyor. İlk sigortalı olduğu tarihten önce askere gidenler askerlik borçlanması yaparak, ilk sigortalı olduğu tarihi öne çekebilir. Böylece EYT’den yararlanma tarihi de öne gelmiş olur ve düzenlemeden yararlanabilir. Örneğin, 1999 yılında askere gidilmiş ve 2000 yılı içinde ilk kez sigortalı olunmuşsa; askerlik borçlanması yapılarak, sigorta başlangıcı Eylül 1999’dan önceye çekilebilir. Birçok kişi EYT düzenlemesinde stajda geçen sürelerin emeklilikte sayılıp sayılmayacağını bekliyordu. Maalesef düzenleme staj mağdurlarını kapsamıyor. Yani, EYT düzenlemesi staj ve çıraklık sigortasını kapsamıyor. EYT düzenlemesinden yararlanmak için gerekli en yüksek prim sayısı 5.975 gün. Borçlanma hakkının tamamını kullanmayanlar yeniden borçlanabilirler. Örneğin, askerlik süresi en fazla 540 gün borçlanılabiliyor. Düzenleme öncesi 250 günü borçlanarak, 5.000 prime tamamlayanlar, kalan 290 günü borçlanabilirler. Ya da iki çocuğu olan kadın çalışan bir çocuğu için borçlanma yapmışsa, düzenleme sonrası bir çocuk için daha borçlanma yapabilir. Ya bir işyerinde sigortalı çalışarak ya da isteğe bağlı sigortalı olarak eksik günlerini tamamlayacaklar. Örneğin, 1998’de sigortalı olan erkek çalışan 25 çalışma yılı ve 5.975 prim günü tamamladığında EYT’den yararlanıp emekli olabiliyor. Askerlik borçlanması da yapsa bu çalışanın prim gün sayısı 5.000 gün oluyor. Çalışan eksik 975 prim gününü bir işe girerek tamamlayabilir ya da isteğe bağlı sigortalı olarak 975 günü tamamlar. Prim gün sayısı, çalışma yılı eksik olan çalışanlar prim günlerini veya çalışma yıllarını ne zaman tamamlarsa, o tarihte EYT düzenlemesinden yararlanıp, emekli olabilecek. Sabah gazetesi yazarı Faruk Erdem de Emeklilikte Yaşa Yakılanlar için 12 soruyu cevapladı: SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı ayrımı yapmaksızın 8 Eylül 1999 ile öncesinde çalışmaya başlayan herkes teklifin kapsamına girdi. Sadece bu tarihten önce sigortalı olanlar değil, sonrasında çalışmaya başlayıp borçlanmalarla işe girişini bu tarih öncesine çekenler de EYT'li sayıldılar ve yaş şartı olmadan emekli olabilecekler. Teklif resmi gazetede yayımlandıktan sonra başvurular başlayacak. İlk etapta yıl ve prim şartlarını tamamlamış olanlar başvurarak hemen emeklilik hakkına kavuşacak. Bu sigortalılara yaş şartı konulmayacak. Prim ve yıl yeterli olacak. Yıl ve prim şartını tamamlamamış olanlar ise eksiklerini doldurduklarında başvurarak yaş şartı olmadan emekli. Yıl şartı için beklemek gerekirken, primi eksik olanlar değişik borçlanmalarla ( doğum, askerlik, yurtdışı) prim kazanabilecek. Bağ-Kur'lular geçmişte dondurdukları günleri ihya yolu ile satın alıp primlerine ekleyebilecek. Bu imkanları olmayanlar ya çalışarak, ya da isteğe bağlı sigorta ile prim ödeyerek eksik günlerini tamamlayabilecek. Teklif prim ve yıl şartlarını kurumlara göre belirledi. Buna göre yürürlükteki mevzuatlardaki prim ve yıl şartları geçerli olacak. sadece yaş şartı kaldırılacak. Buna gire SSK'lılar işe girdikleri tarihlere göre 5000 ile 5975 gün arasında değişen prim günlerini doldurmak durumunda. Yıl şartı ise kadınlarda 20, erkeklerde 25 olarak belirleniyor. Bağ-Kur ve Emekli Sandığı mensupları ise yine yürürlükteki mevzuatlara göre kadınlarda 7200, erkeklerde ise 9 bin gün şartıyla emekli olacak. Yasa çalışmaları sırasında 8 Eylül 1999 öncesi şartlara dönülmesi de gündeme gelmişti. Bu gerçekleşmiş olsaydı SSK'da 5 bin gün ve yıl şartı yeterli olacaktı. Şu anda yasa teklifinde kademeli prim günü bulunuyor. ancak komisyon ve genel kurul aşamalarında milletvekillerinin önergeleriyle değişiklik olması mümkün olabiliyor. Yasa yürürlükteki mevcut prim şartlarının devam edeceğini belirtiyor. Buna göre kısmi emeklilik SSK için 3600 gün Bağ-Kur ve Emekli Sandığı için 5400 gün olarak uygulanıyor. Burada bir yaş şartı da bulunuyor. Yaş şartı günlerin tamamlandığı tarihe kadar kadınlarda 58 erkeklerde 60 yaşa kadar çıkıyor. Ancak burada da 8 Eylül 1999 öncesine dönülmesi durumunda kadınlarda 50 erkeklerde 55 yaş şartı bulunuyor. Fakat henüz yasada bununla ilgili bir düzenleme bulunmuyor. 5510 sayılı yasanın 41. maddesinde sigortadan önceki dönemler için yapılan borçlanmaların işe giriş tarihini geri çekeceği belirtiliyor. Buna göre sigortadan önce askerlik yapanlar borçlandıkları gün kadar işe giriş tarihlerini geri çekebiliyor. Bu sayede işe girişi 8 Eylül 1999 öncesine çekenler EYT kapsamına girerek yıl ve prim şartıyla emekli olabilecekler. Staj sonrası doğum borçlanması yapan annelerde işe giriş tarihlerini geri çekerek EYT'den yararlanabilecekler. Yurtdışında bulunan Türk vatandaşlarının ülkemizde belli şartlarda emekli olma hakları bulunuyor. Buna göre erkekler yurtdışında 18 yaşından sonra çalıştıkları süreleri, kadınlar ise 18 yaşından sonra bulundukları süreleri borçlanarak (satın alarak) emeklilik hakkına kavuşabiliyor. Bu şekilde yurtdışı borçlanmalar Bağ-Kur kapsamında sayıldığı için şartlar da buna göre belirleniyor. Yurtdışındaki borçlanmalar Türkiye'de sigorta girişi olan gurbetçileri EYT kapsamına alıyor. 5510 sayılı yasanın 41. Maddesi gereği Türkiye7de sigorta olmadan önceki yurtdışı günlerini borçlanan gurbetçiler işe giriş tarihlerini borçlandıkları gün kadar geri çekebiliyor. Böylece işe girişini 8 Eylül 1999 öncesine çekebilen bir gurbetçi Bağ-Kur kapsamında EYT'li olarak yaş şartına bakılmadan emekli olabilecek. Türkiye'de sigorta olduktan sonra yurtdışına giden gurbetçiler için ise eksik primlerini bu şekilde tamamlama imkanı bulunuyor. Bunu iki örnekle açıklayalım. Türkiye'de sigorta olduğu tarih: 5 Eylül 19995Prim gün sayısı: 4.750 günEYT için gerekli prim şartı: 5750 günYurtdışında çalıştığı dönem : 2010-2020Emekli olmak için gerekli borçlanma günü: 1.000 gün Türkiye sigorta olduğu tarih: 7.09.2001Prim gün sayısı: 7.000 günYurtdışında çalıştığı tarih: 1990- 1999EYT için borçlanması gereken süre: 720 gün (2 yıl) Farklı kurumlarda çalışanlar için hizmet dökümünde son 7 yıllık (2520 gün) çalışmaya bakılacak. Hangi kurumdan daha fazla prim (1261 gün ve üstü) ödenmişse o kurumdan (SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı) emekli olunacak. O kurumun prim ve yıl şartının sağlanması gerekecek. Emeklilik kurumu olarak bakılacak son 7 yıl, geriye doğru takvim olarak değil, sigortalı geçen 7 yıl olarak hesaplanacak. EYT'lilerin maaşları da diğer emekliler gibi üç dönem olarak hesaplanacak. Aylık Bağlama Oranı, güncelleme katsayıları, enflasyon ve yapılan artışlar hesaplara eklenecek. Emekli maaşı çalışırken alınan maaşlara ve sGK'ya bildirilen kazançlara göre belirlenecek. Çalışan EYT'liler öncelikle SGK'dan alacakları 'emekli olabilir' belgesiyle işyerlerine başvuracak ve burada kod 8'den (emeklilik için) çıkışlarını alacak. Emeklilik işlemlerinden sonra isterlerse aynı işyerinde isterlerse farklı işyerlerinde çalışarak çift maaş alabilecekler. Çalışan emekliler için SGDP (Sosyal Güvenlik destek Primi) için 5 puanlık (bu yıl için 500 TL) indirim yapılacak. Böylece çalışan emekliler ile diğer çalışanlar arasında prim farkı olmayacak Burada tek istisna kamuda çalışmak. Kamuda çalışan emeklilerin maaşları kesiliyor. EYT ya da diğer yolla emeklilik için kişinin başvurusu esas alınıyor. Burada zorunlu bir emeklilik olmayacak. Taşerondan kamuya geçen işçiler de zorunlu emekli olmayacak. İsterlerse devam edecek, isterlerse emekli olacaklar. ERKEKLER (SSK)İşe Başlama Tarihi - Sigortalılık Süresi - Prim Günü09.09.1976 ve öncesi - 25 - 500009.09.1976-23.05.1979 - 25 - 500024.05.1979-23.11.1980 - 25 - 500024.11.1980-23.05.1982 - 25 - 507524.05.1982-23.11.1983 - 25 - 515024.11.1983-23.05.1985 - 25 - 522524.05.1985-23.11.1986 - 25 - 530024.11.1986-23.05.1988 - 25 - 537524.05.1988-23.11.1989 - 25 - 545024.11.1989-23.05.1991 - 25 - 552524.05.1991-23.11.1992 - 25 - 560024.11.1992-23.05.1994 - 25 - 567524.05.1994-23.11.1995 - 25 - 575024.11.1995-23.05.1997 - 25 - 582524.05.1997-23.11.1998 - 25 - 590024.11.1998-09.09.1999 - 25 - 5975 KADINLAR (SSK)İşe Başlama Tarihi - Sigortalılık Süresi - Prim Günü01.04.1981 ve öncesi - 20 - 500001.04.1981-08.09.1981 - 20 - 500009.09.1981-23.05.1984 - 20 - 500024.05.1984-23.05.1985 - 20 - 500024.05.1985-23.05.1986 - 20 - 507524.05.1986-23.05.1987 - 20 - 515024.05.1987-23.05.1988 - 20 - 522524.05.1988-23.05.1989 - 20 - 530024.05.1989-23.05.1990 - 20 - 537524.05.1990-23.05.1991 - 20 - 545024.05.1991-23.05.1992 - 20 - 552524.05.1992-23.05.1993 - 20 - 560024.05.1993-23.05.1994 - 20 - 567524.05.1994-23.05.1995 - 20 - 575024.05.1995-23.05.1996 - 20 - 582524.05.1996-23.05.1997 - 20 - 590024.05.1997-23.05.1998 - 20 - 597524.05.1998-23.05.1999 - 20 - 597524.05.1999-08.09.1999 - 20 - 5975

ÇALIŞMA HAYATI

EYT'de süresiz emeklilik detayı! Kademeli prim ile ilgili son dakika açıklaması

İLK KEZ GETİRİLMİYOR

SADECE YAŞ ŞARTI KALKTI

BORÇLANMA MALİYETİ ARTTI

KİMLER YARARLANACAK?

STAJ SÜRESİ DAHİL EDİLMEDİ

Askerlik, doğum ve yurtdışı borçlanması yaparak prim gün sayısını 5.000 güne tamamlayıp da düzenleme sonrası halen prim günü eksik olanlar ne yapacak?

Peki, askerlik ve doğum borçlanması yapılsa da prim günü yetmeyenlerin durumu ne olacak?

Teklif kimleri kapsıyor?

Yasa çıkınca kimler hemen başvuru yapabilecek?

Primi eksik olanlar hak kazanacak mı?

Prim ve yıl şartları nasıl belirlendi?

Prim şartları 8 Eylül 1999 öncesine dönebilir mi?

Kısmi emeklilikte değişiklik var mı?

Borçlanmalar nasıl EYT'li yapacak?

Gurbetçiler nasıl EYT'li olacak?

ÖRNEK 1 (ERKEK)

ÖRNEK 2 (ERKEK)

Farklı kurumlarda primi olanlar ne yapacak?

Maaş nasıl hesaplanacak?

Çalışan EYT'liler ne yapacak?

EYT'e emeklilik zorunlu mu olacak?

İŞTE SSK'LILAR İÇİN YIL YIL PRİM ŞARTLARI: