SGK'lı, Bağ-Kur'lu, kamu çalışanı, dul ve yetim milyonları ilgilendiriyor! Asgari ücret...
.
SGK'lı, Bağ-Kur'lu, dul ve yetim milyonlarca kişi merak ediyordu. Tek tek açıklandı. Emekli olmaya hak kazananlar kıdem tazminatı alabilir mi? SSK'dan emekli olanlar yetim aylığı alabilir mi? Kısa çalışma yıllık izin kullanımını etkiler mi? Emeklilik dilekçesi vermek için yılbaşını beklemek avantaj sağlar mı?
Çalışan, emekli ya da devlet dul ve yetim aylığı alanları ilgilendiriyor. Hürriyet gazetesinden Noyan Doğan en çok merak edilen soruları yanıtladı. İşte o soru ve cevaplar...
Soru: Halen SGK’lı olarak çalışıyorum. 1.2.2022 tarihinde emekli maaşı bağlanmaya hak kazanıyorum. Bu tarihten önce istifa edersem kıdem tazminatımı alabilir miyim? 1974 doğumluyum, 1991 ilk sigortalı olduğum tarih.
Cevap: İlk kez sigortalı olduğu tarih, 8 Eylül 1999 tarihinden önce olanlar 15 yılı doldurup, 3 bin 600 prim gün sayısını tamamladıklarında işyerinden ayrılarak kıdem tazminatı alabiliyor. 1991 yılından beri aralıksız çalışıyorsanız ve 15 yıl ile 3600 prim günü doldurduysanız tazminat alabilirsiniz. Bunun için de SGK’ya başvurup, aldığınız kağıdı işvereninize vermeniz gerekiyor.
YETİM AYLIĞI ALAMAZSINIZ
Soru: SSK’dan emekliyim. Emekli olduktan sonra engelli oldum. Babam emekli sandığı emeklisiydi vefat etti, babamdan dolayı yetim aylığı alabilir miyim? Cevap: Erkek yetimler 18 yaşına kadar, öğrenciler ise 20, üniversitede eğitim görüyorlarsa 25 yaşına kadar aylık alabiliyor. Bu durumda babanızdan yetim aylığı alamazsınız.
KISA ÇALIŞMA YILLIK İZNİ ENGELLEMEZ
Soru: Salgın nedeniyle sokağa çıkma yasağında kapalı kaldık. Kısıtlamalarda ise kısa çalışma ödeneğinden yararlanarak yarı zamanlı çalıştık. Personele verilecek izinlerde, çalışılan günlerimi yoksa tam yılı mı esas alacağız? İşten çıkarılacak elamanlara verilecek kıdem tazminatında çalışılmayan ve kısa çalışmada geçen günler alınacak mı, yoksa sadece sigorta primi yatan günleri mi alacağız? Cevap: Kısa çalışma ödeneğinden yararlanılan süreler yıllık ücretli izin uygulamasında çalışma süresinden kabul edilmesi gerekiyor. Dolayısıyla tam yılı esas alacaksınız. Kıdem tazminatında ise kısa çalışma süresinin kıdem tazminatı hesaplamasında dikkate alınmayacağı yönünde görüş ağırlık basıyor.
EMEKLİ MAAŞINIZ DÜŞMEZ
Soru: 1979 doğumluyum ve 1997 sigorta girişim var. SGK’lıyım. Sigorta primim 6100 gün civarında. Sigorta primlerim 6.144,60 TL brüt maaş üzerinden ödeniyor. Emeklilikte sıkıntı olur mu, emeklilik maaşı düşer mi? Cevap: Asgari ücret ve asgari ücretin biraz üzerinde maaşla çalışanların çalışmaya devam etmeleri halinde emekli maaşlarında bir miktar düşüş oluyor. Primleriniz tavandan yatmasa da asgari ücretin üzerinde. Bu durumda emeklilikte sıkıntı yaşamazsınız, emekli maaşınız düşmez.
SAĞLIK PRİMİNİ SİGORTALI ÖDER
Soru: Bir memur 2 yıl ücretsiz izin aldı. Genel sağlık sigortası açısından bunun sadece 1 yılını mı kurum ödüyor? Cevap: Memurlar belirlenen haklar çerçevesinde aylıklarından feragat ederek uzun süreli izne ayrılabilirler. Ancak bunun sınırları bellidir. Memura, beş hizmet yılını tamamlamış olması durumunda en fazla iki defa olmak üzere toplam bir yıla kadar ücretsiz, aylıksız izin verilebilir. Bu durumda ücretsiz iznin bir yılı geçmesi halinde genel sağlık sigortası primini izinli olan kişi SGK’ya ödemek durumunda.
SÜRENİZ DOLDUYSA EMEKLİ OLUN
Soru: 1970 doğumluyum. 1 Kasım itibariyle emeklilik dilekçemi vereceğim. Yılbaşını beklemek emekli maaşımdan fark yaratır mı? Cevap: 2021’de emekli olacaksınız, 2020 yılındaki güncelleme katsayısı baz alınıyor, 2022’de emekli olunacaksa 2021 yılının güncelleme katsayısına göre maaş hesaplanıyor. Ayrıca enflasyonun yüksek olduğu dönemlerde emeklilik dilekçesinin yılbaşından sonra verilmesi daha avantajlı. Öte yandan sene sonuna kadar başvuruda bulunursanız bu yılın ocak ve temmuz emekli zamları emekli maaşınızı eklenecek, 2022’nin başında başvurursanız sadece yeni senenin ocak ayında zam tutarı aylığınıza eklenecek. Yine de emekliliğiniz geldiyse emekli olmanızı tavsiye ederim.