‘Ben cenneti böyle hayal ediyorum…’
Çocukların herhangi bir imgeyle ilgili algı dünyalarının açığa çıkarılmasında, onlara resim yaptırmak faydalı ve verimli bir yöntemdir. Almanya ve Türkiye’deki 7-13 yaş grubundaki müslüman çocukların cennet algılarını öğrenmek için 2015 yılında Ankara ve Berlin’den yaklaşık 200 çocukla anket ve resim çalışması yaptım.
Çocuklardan “Ben cenneti böyle hayal ediyorum…” ifadesinden yola çıkarak resim çizmelerini istedim. Çocukların cennet algısını, onların çizmiş oldukları resimler ve kendi ifadelerinden hareketle anlamaya çalıştım. Genel olarak bakıldığında her iki ülkede de cennetin mekân özelliği açısından bir bahçe olarak çizildiği görülmüştür. Bahçe resimlerinde çoğunlukla ağaçlar/meyveli ağaçlar, ırmaklar, köprüler, çiçekler, sevdikleri hayvanlar, evler, gökyüzü, bulutlar ve güneş motifleri görülmektedir. Renk kullanımı açısından ise resimlerde ağırlıklı olarak yeşil ve mavi renkler öne çıkmıştır. Yeşil rengin; tazelik, sağlık ve bereket anlamlarını taşıdığı düşünülmektedir. Ayrıca yeşil kendine güvenin, uyum ve mutluluğun simgesidir. Bahçe çizimlerinde sıklıkla kullanılan ağaç imgesi neşe, bereket ve bolluğun sembolüdür. Ağaçların meyveli çizilmesi ise, çocukların başarılı, yardımlaşmayı seven ve işbirliği yapabilen bireyler olduğuna işaret eder. Resimlerin neredeyse hepsinde az veya çok çiçeğe rastlanmaktadır. Çiçek figürü mutluluk imgesi olarak kabul edildiğinden çocukların cenneti mutlu olunacak bir yer olarak hayal ettikleri söylenebilir. Çocuğun resimde güneş imgesini kullanması anneyi ifade ederken bulutlar ise diğer aile üyelerini temsil etmektedir. Cennette bu imgenin çokça resmedilmiş olması çocukların annelerini cennette görmek istemeleriyle açıklanabilir. Gökkuşağı ise ümit anlamı taşımaktadır ve bu çalışmadaki birçok cennet resminde sıkça kullanılmıştır. Resimler ülkeler açısından karşılaştırıldığında, bahçe çizimlerinde çiçek, çimen ve ağaç imgeleri her iki ülkede de yaygın olarak kullanılmıştır. Ağaç türü olarak da yine tüm resimlerde elma ağcının öne çıktığı görülmektedir. Bahçe ve türevi imgeler Almanya’daki erkek çocuklar tarafından pek kullanılmamışken, Türkiye’de ise bu imgelerin kullanımında cinsiyetler arasında bir fark belirlenmemiştir. Almanya’da yapılan resimlerde güneş imgesinin Türkiye’deki resimlerden daha fazla kullanıldığı gözlenmiştir. Bu imgenin anneyi sembolize ettiği düşünüldüğünde bu çocukların annelerine daha fazla bağlı olduğu söylenebilir. Türkiye’deki resimlerde ise şelale çizimleri Almanya’daki resimlerden daha fazla boyanmıştır. Resimlerdeki ırmak, dere, şelale imgeleri özgürlük duygusuyla ilişkilendirilir. Buradan Türkiye’deki çocukların cennette özgür olacakları düşüncesinin, Almanya’daki çocuklardan daha fazla olduğu söylenebilir. Türkiye’deki kız çocuklarının resimlerinde gökkuşağı imgesi öne çıkmaktadır. Gökkuşağının ümit ve beklentilerle ilgili olduğu düşünülürse Türkiye’deki kızların cennetle ilgili beklentilerinin daha çok olduğu sonucuna varılabilir.
