Arya

Haberin Devamı

Bazı gerilim filmlerinin en önemli sahnelerinde devreye mutlaka bir arya girer.
Pikapta bir 33’lük plak dönmekte, bir soprano ya da tenor en yüksek tonlara tırmanarak kristalleri çınlatan tiz notalara erişmektedir.
Genellikle bu müzik ölüm sahnelerine eşlik eder.
Çünkü arya dramatiktir, hayatla ölüm arasında bir yerde asılı durmaktadır.
Aynen tragudi gibi.
Tragudi Yunanca şarkı demek. Tragedi ve tragudi kelimeleri arasındaki bağlantı bize müziğin asıl temasını kavratır:
Mutlak ölüm karşısında insanoğlunun çığlığı.
Ya da bir aşk acısının, kadere duyulan öfkenin dışavurumu.

***


Ertuğrul Özkök, sevdiği aryaları “Arta Kalan Zamanda” adıyla bir araya getirmiş.
Dinleyip duruyorum ve bu özenli seçkinin insan ruhunun karmaşasını yansıtan derinliklerine takılıyor aklım.
Vladimir İlyiç Lenin için bir hikâye anlatılır:
Bir akşam davetinde, Tolstoy’un da üzerine bir roman yazdığı ünlü Kreutzer Sonat çalınmış. Beethoven’in bu eseri Lenin’i çok duygulandırmış ve demiş ki “İşte insan ruhunu yücelten bir eser. Birbirimize karşı şefkat duyarak yaşamalıyız ama olmuyor, başını okşamak istediğiniz kişiler elinizi ısırıyor. Bu yüzden sertliğe ihtiyaç var.”
Politikacı istediği kadar sertlik yanlısı olsun; Monteverdi’den Scarlatti’ye, Haendel’den Bach’a, Verdi’ye kadar birçok müzikçi besteledikleri aryalarla insan ruhunun derinliklerine kulaç atma yolunu seçmiş.
Bu aryaların kaç politikacı eskittiğini hiç düşündünüz mü?
Rejimler, devletler, hükümetler, servetler gelip geçer ama aryalar kalır.

***


Tolstoy roman yazarken müzik dinleyemediğini söylüyor.
Çünkü müzik onu o kadar etkilermiş ki bir türlü aklını toplayıp, konusuna yoğunlaşamazmış.
Seçkideki aryaları dinlemek de insanda böyle bir etki bırakıyor.
Bu CD çalarken hayatı hafife almanız, gündelik olaylara takılıp kalmanız mümkün değil.
Çünkü “kubbede kalan hoş seda” sizi kendi yüreğinize doğru derin bir yolculuğa çıkarıyor.
Müzik, ruhunuzu yüceltebilir mi?
Müzik, ruhunuzu aşağı ya da yukarı doğru çekebilir mi?
Benim bu soruya cevabım, evet. Kesinlikle evet!
İşte bu yüzden aryalar, insan ruhunu paryalıktan kurtaran ölümsüz eserler.

DİĞER YENİ YAZILAR