Yurtdışına çıkarken harç sırasına girmek tarih oldu

TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilen, Yurtdışına Çıkış Harcı Hakkında 5597 sayılı Kanun, 23 Mart tarihli ve 26471 Sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak 1 Nisan tarihinden itibaren yürürlüğe girdi. Kanuna göre; daha önce 70 YTL olarak Türkiye Cumhuriyeti pasaportu taşıyanlardan alınan harç bundan böyle çıkış başına 15 YTL olarak alınacak.

2001’den beri uygulanan kanuna göre harca tabi olmayacakların yetkisi, Bakanlar Kurulu’na verilmişti. Yurtdışına çıkış harcından muaf olanların belirlendiği ilk düzenlemede toplam 15 muafiyet öngörülmüş olmasına rağmen bu rakam giderek arttı ve sayı 23’e ulaştı.

Sadece % 14 harç verince...
Son 3 yıl verilerinin incelenmesi sonucunda, pasaport ile yurtdışına çıkış yapanlardan yaklaşık olarak 2003 yılında yüzde 15’inin, 2004 yılında yüzde 13’ünün ve 2005 yılında da yüzde 14’ünün harç ödediği anlaşılmıştır. Harç tutarının nispeten yüksek olarak belirlenmiş olması, yurtdışına çıkış harcı ödeme prosedüründe yaşanan sorunlar ile geniş muafiyet uygulamasının yarattığı bürokrasi dolayısıyla yurtdışına çıkış harcı uygulamasının değiştirilmesi gerekliliği ortaya çıktı.

Bu çerçevede; yurtdışına çıkış harcının bilet bedeli ile birlikte tahsili suretiyle uygulamada basitlik ve etkinlik sağlanacak. Sınır kapılarında işlemlerin daha süratli gerçekleştirilmesini temin etmek amacıyla harç tutarı düşürülmek ve sadece çıkış tarihi itibariyle son bir yılda altı aydan fazla yurtdışında ikamet edenler ve 7 yaşını doldurmamış olanlar ile yurtdışına ticari amaçla sefer yapan; kara, deniz, hava ve demiryolu toplu taşıma araçları ve kamyon, TIR, çekici gibi yük taşıma araçlarının mürettebatını harç ödeme kapsamı dışında tutmak suretiyle yurtdışına çıkışlarda harç alınmasına ilişkin yeni bir düzenleme yapıldı.

Ödeme bilet satıcılarına
Önceki kanuna göre Maliye Bakanlığı tarafından bizzat memur veya banka kanalı ile tahsil edilen harçlar bundan böyle bilet satıcıları tarafından tahsil edilecek. Tahsilatından sorumlu gerçek ya da tüzel kişiler, tahsil ettikleri harcı, Gelir veya Kurumlar Vergisi bakımından bağlı oldukları vergi dairesine bir beyannameyle bildirmek ve 3 gün içinde ödemekle yükümlü olacak.

Gelir İdaresi Başkanlığı, harcın tahsilat şeklini belirlemeye, harca tabi işlemlere taraf olanları harcın ödenmesinden sorumlu tutmaya, harca ilişkin beyan dönemlerini, tahsilat tutarına bağlı olarak 15 günlük, aylık ya da üçer aylık dönemler itibariyle tespit etmeye, harcın iadesi ve düzenlemenin uygulanmasına ilişkin diğer usul ve esasları belirlemeye yetkili olacak.

Yapılan yeni düzenleme ile; yurtdışına çıkış yapacak kişiler açısından yakınmalara yol açan yurtdışına çıkış harcı ödeme prosedürü olabildiğince basitleştirildi. Harç ödeyeceklere ilişkin muafiyetin daraltılması ve harç tutarının 15 YTL’ye indirilmesi suretiyle, vergide adalet ve genellik prensibine de uyum sağlandı.

İşçi gözaltına alınırsa ne koşulda işten çıkarılır?
İş Kanunu’na göre işçinin, gözaltına alınması veya tutuklanması halinde devamsızlığın, işçinin işyerindeki kıdemine göre 2-4-6-8 hafta olarak değişen bildirim süresini aşması durumunda kıdem tazminatı ödenmek suretiyle işten çıkartılması mümkündür.

Böyle bir durumda, bildirim süreleri kadar bir zaman geçmiş ve işçi yine de işine dönememişse; işveren bu sürenin sonunda işçinin iş sözleşmesini derhal fesih yoluyla sona erdirebilecektir. Örneğin, işyerinde 1 yıllık kıdemi olan işçi için bildirim süresi 4 hafta olup, işçinin gözaltına alınması veya tutuklanması halinde devamsızlığının 4 haftayı aşması halinde, bu süre sonunda işçinin iş sözleşmesi kıdem tazminatı ödenerek bildirimsiz feshedilebilecektir. Ancak, işçi işe iadesi davası açma hakkına sahiptir.

Faturadaki vade farkında 8 günlük süre geçerli değil
Ticari hayatta sıklıkla faturalara vade farkı kaydı konulduğuna rastlanıyor. Vade farkı kaydı kısaca, satıcı tarafından faturaya konulan ve alıcının faturaya konu olan mal veya hizmet bedelini vadesinde ödememesi halinde ödeme tarihine kadar geçecek süre için öngörülen faiz oranıdır. Faturaya alıcı tarafından 8 gün içinde itiraz edilmemesi, fatura içeriğinin kabul edildiği sonucunu doğurur. Ancak, faturaya satıcı tarafından konulan vade farkı kaydı, bu kuralın istinasını oluşturur. Yani, alıcı ile satıcı vade farkı uygulanacağını kararlaştırılmamışsa ve buna rağmen satıcı alıcıya gönderdiği faturaya vade farkı kaydı koymuşsa, faturaya 8 gün içerisinde itiraz edilmemiş olması vade farkı kaydının da kabul edildiği anlamına gelmez. Süre geçirilmiş olsa bile alıcı faturadaki vade farkını ödemekle zorunlu tutulamaz.

Emekli olmak için yurtdışı borçlanması yapabilirsiniz
Soru: 13 senelik sigortalıyım. 5 sene Amerika’da çalıştım. Bunun 6 ayı vizeliydi, geri kalan seneler kaçaktı ve sigortam yoktu. Şimdi 3 senedir Kanada’da çalışıyorum. Kanada’dan resmi yollardan nasıl emekli olabilirim? Hüseyin Çoşkun.

Cevap: Kanada’da emekli olmak istiyorsanız, o ülkenin mevzuatına göre sigortalı çalışmanız gerekmektedir. Ancak, sorunuz Türkiye’de emekliliğe ilişkinse, yurtdışı borçlanması yapmak suretiyle yurtdışında geçen süreleri sosyal güvenliğinize saydırabilirsiniz.