YTL kale gibi

YTL faizinin büyüsüne kapılan yabancının satışıyla fiyatı 2001 krizi öncesindeki seviyenin bile altına inen dolara Merkez Bankası'nın günlerdir beklenen müdahalesi dün geldi.

Banka önce faizleri indirdi, ardından da 1.2520 seviyesine gelen doları yükseltmek için piyasaya girip gün boyu 1.9 milyar dolar alarak doğrudan alım müdahalesinde bulundu. Ancak bu sert müdahele kurları sadece 3.5 Yeni Kuruş yükseltebildi. Merkez'in müdahalesi kesildiği andan itibaren piyasada yine dolar satıcıları öne çıktı ve o yükseliş de kan kaybetti. İlk müdahale ile birlikte 1.2520 YTL seviyesinden 1.2900 YTL seviyesine çıkan dolar, müdahale hız keser kesmez 1.2650 YTL'ye çekildi. Bunun üzerine Merkez saat 16.35 gibi tekrar piyasalara girdi ve dolar alımına devam etti. Gün sonunda bankalararası piyasada dolar sadece 1.1 kuruş yükseldi ve günü 1.2635'ten kapadı.

Gafil avlandılar yemeği bıraktılar
Para piyasalarının son dönemde yaşadığı en hareketli gün sabah saatlerinde Merkez Bankası'nın faiz indirimiyle başladı. Önceki gün yapılan ve sonuçları merakla beklenen Para Piyasaları Kurulu toplantısının ardından Merkez Bankası gecelik faizi 1 puan indirdi (Beklenti 0.5-1 puan arasındaydı). Gecelik borç alma faizi yüzde 16.5'ten yüzde 15.5'e, borç verme faizi ise yüzde 20.5'ten, yüzde 19.5'e çekildi. Ancak faiz indiriminin ardından kurlar yükselmek bir yana hemen düşüşe geçti.

Önceki gün 1.2646 YTL den kapanan dolar öğle saatlerinde 1.2520 YTLye indi. Bu seviyeden ise Merkez Bankası'nın sert müdahalesi başladı. Saat 13.10'da piyasaya giren bankanın ilk alımlarıyla birlikte dolar 2 dakikanın içinde 3.8 kuruş yükselerek 1.290 YTL'ye kadar çıktı. Bankacılar haberi alır almaz yemeklerini yarıda kesip terminallerinin başına geçtiler ve dolar satışına katildi. Bankacılar, Merkez Bankası'nın 15.30'daki piyasa kapanışına kadar 982 milyon dolar aldığını kaydetti. Ardından başlayan valörlü işlemlerde de Merkez Bankası'nın müdahalesi sürdü. Bu işlemlerde de 900 milyon dolar alan Merkez Bankası'nın gün boyunca piyasadan topladığı döviz tutarı 1.9 milyar dolar gibi inanılmaz bir seviyeye çıkti. Merkez Bankası önceki ay yaptığı müdahalede de piyasadan 1.1 milyar dolar alırken kurlar sadece 2 kuruş artmıştı.

Yatırımcı da sıkıldı dolarını bozduruyor
YTL'nin cazibesi sadece yabancıları değil, yerli yatırımcıyı da çekiyor. 17 Aralık'tan itibaren başlayan süreçte dolar yüzde 11 değer kaybederken yurtiçindeki yatırımcıların da bankalarda döviz tevdiat hesabı (DTH) olarak tuttukları hesaplarından 2.1 milyar dolar çekip YTL'ye döndükleri ortaya çıktı. Geçen yılsonunda 61 milyar 869 milyon dolar olan döviz tevdiat hesabı tutarı 18 Şubat'ta 59 milyar 792 milyon dolara indi. Toplam düşüş 2 milyar 77 milyon dolar oldu. Aynı dönemde TL mevduat hesaplarının tutan ise 1.6 katrilyon artışla 106.4 katrilyona çıktı.

Yabancı Yatırım Bankası gözüyle Olay sadece sıcak para olayı değil Merkez Bankası'nın müdahalelerini bile etkisiz bırakan döviz satışının kaynağı olan yabancı yatırımcılar YTL'ye artan ilginin sadece yüksek faiz ve düşük kur döngüsünden oluşan sıcak para akımından kaynaklanmadığını düşünüyor. Dünyanın en büyük yatırım bankalarından Morgan Stanley'in Ortadoğu ve Kuzey Afrika Ülkeleri'nden Sorumlu Ekonomisti Serhan Çevik, "Yabancıların döviz satıp, YTL'ye geçiş isteğini sıcak para olarak adlandırırsak Türkiye'deki dönüşümü göz ardı ederiz" dedi. Sıcak paranın reel faizler yüzde 30'larda seyrederken Türkiye'ye gelmediğini kaydeden Çevik, şunları söyledi: "Türkiye'de yaşanan değişimi yabancı yatırımcı içeridekilerden daha net görebiliyor. Enflasyon sorunu çözüldü. Ayrıca yüksek bir büyüme hızı var. Öte yandan AB beklentisiyle birlikte Türkiye yatırımcılar için Brezilya'dan bile daha iyi bir hikaye sunuyor. Bu da finansal enstrümanların fiyatlamasını yeniden gözden geçirtiyor. Faiz farkı tabii ki önemli. Sonuç olarak tüm dünyada para yüksek getiriye gidiyor. Temel faiz ABD'de yüzde 2.5, Avrupa'da yüzde 2. Bu tabii ki bir etki yapıyor. Üstelik bu ülkelerde de yapısal sorunlar var. Hatta Türkiye yapısal sorunlarını çözmeye çalışırken bu ülkelerde böyle bir hareket bile yok. Böyle bir durumda yatırımcının Türkiye'deki yüksek getirye yatırım yapmaması için neden yok."

Ankete göre dolar yılsonunda en çok 1.4194 YTL olur
Merkez Bankası'nın Beklenti Anketi'ne göre, cari işlemler dengesinde açık tahmini artıyor, dolar tahminleri ise ucuzluyor. Merkez Bankası tarafından her ay iki kez düzenlenen Beklenti Anketi'nin, Mart ayına ilişkin ilk dönem sonuçları açıklandı. Şubat ayının ikinci anketinde, yıl sonu cari açık beklentisi 13 milyar 968.6 milyon dolar iken bu kez açık tahmini 14.4 milyar dolara çıktı. Mart ayının ilk anketinde, cari ay sonu uygun ortalama dolar kuru beklentisi 1.3166 YTL'den 1.2840 YTL'ye, yılsonu dolar kuru beklentisi e 1.4586 YTL'den 1.4194 YTL'ye düştü. Şubat ayı ikinci dönemde yüzde 5,7 olan cari yıl sonu GSMH büyüme eklentisi ise ikinci dönemde yüzde 5,5'e indi.

Parite de Merkez'e karşı tabvır aldı
Merkez Bankası'nın nafile müdahalesinde uluslararası piyasada dolar euro arasındaki denge de önemli rol oynuyor. ABD ekonomisine ilişkin olarak gelen kötü rakamlar doların dünyanın diğer para birimlerine karşı güçlenmesini de engelliyor. Özellikle euro karşısında doların kan kaybetmesi, içeride de YTL saltanatının şiddetini artırarak sürdürmesinde etkili oluyor. Nitekim dün de Merkez'in müdahalelerinin boşa gitmesinde paritedeki hareket etkili oldu. Sabah saatlerinde 1.3332 dolar seviyesinde olan euro akşam saatlerinde güçlendi ve 1.3420 dolara kadar çıktı.