YouTube yasağı 1 yaşında!

Popüler video paylaşım platformu YouTube, Ankara 1. Sulh Mahkemesi'nin 2008/402 nolu koruma tedbiri kapsamında 5 Mayıs 2008 tarihinden beri Türkiye sınırları içerisinde erişime kapalı.

İlk olarak 8 Mart 2007 tarihinde Atatürk'e hakaret ettiği belirtilen videolar nedeniyle İstanbul Nöbetçi Sulh Ceza Mahkemesi tarafından erişime kapatılan İnternet sitesi, bu videoların sistemden kaldırılmasının ardından kısa bir süre sonra erişime açılmış, ancak Ocak ve Mart 2008 aylarında tekrar erişime kapatılmıştı. Bu erişim kısıtlarının ardından bahsi geçen videoları sistemden kaldıran YouTube, nihai olarak, 5 Mayıs 2008'de halen yürürlükte olan koruma tedbiri kapsamında erişime kapatıldı.

Tam 1 yıldır üzerindeki erişim yasağı süren YouTube, bu süre boyunca erişimi engellenen tek site olmadı. Çocukların cinsel istismarı, müstehcenlik, kumar oynanması için yer ve imkan sağlama, Atatürk aleyhine işlenen suçlar, bahis ve kumar ve fuhuş gerekçesi gösterilerek toplamda 1500'den fazla site erişime engelli durumda bulunuyor. Bu gerekçelerin hepsi tartışmalı 5651 sayılı kanun nedeniyle Kasım 2007'den beri bilişim hukukçuları ve İnternet kullanıcılarının gündeminde bulunuyor.

ENGELLEME NASIL YAPILIYOR?
Şubat 2009 verilerine göre, erişime engellenen 1591 site içinde 1221 siteye DNS (Domain Name Service / Alan Adı Hizmeti) engeli uygulanırken, 370 siteye IP (Internet Protocol / İnternet Protokolü) engeli uygulandı.

DNS engelleri, İnternet sitelerinin alan adlarına Türk Telekom gibi İnternet servis sağlayıcıların DNS sunucuları tarafından yönlendirilme yapılmasıyla gerçekleştiriliyor. Bunun için İnternet servis sağlayıcıları, abonelerine hizmet veren DNS sunucularında engellenecek sitelerin alan adlarını kendi sunucularında bulunan engelleme sayfalarına yönlendiriyor. Bu tip engellemeler, istemcilerin ağ ayarlarında tercih ettikleri DNS sunucu adreslerini, servis sağlayıcıları tarafından sağlanan DNS sunucuları yerine, alternatif DNS sunucularla değiştirmeleri sayesinde kolaylıkla aşılabiliyor.

IP engelleri ise, alan adıyla birlikte tüm alt alan adlarının engellenmek istendiği durumlarda başvurulan bir yöntem. Bu yöntemde, bir İnternet sitesini temsil eden alan adına bağlı(www.alanadi.com gibi) IP adresi tamamen engelleniyor ve bu IP adresi üzerinden yayın yapan tüm alt etki adları ve diğer alan adları erişime kapatılmış oluyor. Bu yöntemin birincil sakıncası, İnternet üzerindeki birçok web sitesinin paylaştırılmış IP adresleri kullanan sunucularda barındırılması. İkincil sakıncası ise, WordPress, Blogger gibi milyonlarca kişiye servis veren hizmetlerin, sadece bir tek kullanıcının içeriği yüzünden tümden yasaklanmasına neden olması ve masum kullanıcıların, dolaylı olarak da olsa, kendilerini ifade etme, iletişim, haber alma gibi birçok temel hakkının ellerinden alınmasına neden olması.

BAŞBAKAN NASIL GİRİYOR?
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın Kasım ayında gerçekleştirdiği Hindistan ziyareti sırasında 'Çarşaflı kadınlara CHP rozeti takılması' ile ilgili tartışmalara değinirken, 'Size daha enteresanını söyleyeyim; YouTube filan, onlara bir girerseniz, oralarda, aynı partinin bazı toplantılarında, maalesef bırakın çarşaflıyı, başörtülülerin dahi oralara nasıl sokulmadığını görürsünüz. Onlara karşı nasıl bir mücadele yürütüldüğünün belgeleri bizim elimizde var' diye konuştu.

Erdoğan'ın bu sözleri üzerine bir gazeteci, 'YouTube'a girilmiyor' şeklinde cevap verdi. Erdoğan'ın bu çıkışa cevabı ise 'Ben giriyorum, siz de girin' oldu.

Başbakan'ın girebildiği YouTube, IP engellemesiyle karşı karşıya, ancak, Google'ın sahip olduğu İnternet sitesinin sadece bir IP adresi bulunmuyor. Hemen her ay artan bant genişliği (bandwidth) ihtiyacını karşılamak için yeni IP adresleri kaydı yapan YouTube'a, işletim sistemlerinin alan adlarını henüz engellenmemiş IP adreslerine yönlendiren "hosts" bağcığını değiştirerek erişmek mümkün.

Sıradan kullanıcıların da İnternet üzerinde yapabilecekleri kısa bir aramanın ardından işletim sistemlerine uygun YouTube'a özel "hosts" dosyasına ulaşmaları ve bu dosyaları sistemlerine tanıtarak YouTube'a girebilmeleri mümkün. Bu alternatifi sistem yöneticilerinin kısıtları nedeniyle uygulayamayan kullanıcıların ise, görece daha basit ve etkin olan vekil sunucu (Proxy Server) ve vekil İnternet siteleri (Web Proxy) gibi yöntemlerle YouTube'a erişmeleri mümkün.

NELERİ KAÇIRDIK?
YouTube, geçtiğimiz bir yıl içinde birçok yeniliğe imza attı. Beyaz Saray'a giriş yarışında galip gelen Barack Obama, seçim kampanyasının çevrimiçi ayağını büyük oranda YouTube'u kullanarak gerçekleştirdi. Birçok yapım şirketi, müzik, dizi film ve sinema filmleri gibi içeriklerini, YouTube üzerindeki kanallarından milyonlarca kişiyle paylaşıyor. UCLA, Harvard gibi üniversitelerin yayınladıkları ders videoları YouTube Edu üzerinden ücretsiz olarak dağıtılıyor. Güncel bir örnek olarak, Domuz Gribi salgını ile ilgili eğitici videolar yayınlanıyor.

YouTube'un Türkiye'de engeli devam ederken, ABD Senatosu, Beyaz Saray, İngiltere Kraliçesi gibi birçok ülkenin ileri gelen yönetimleri kendilerini en üst düzeyde, YouTube üzerinde temsil ederken, eski İngiltere Başbakanı Tony Blair gibi birçok eski siyasetçi ile birlikte sanatçılar, fikir insanları, YouTube'da kanal sahibi.

Video paylaşım sitesi, Kasım 2008 tarihinde yaptığı canlı yayın ile, artık sadece bir İnternet sitesi olmadığının da işaretlerini verdi. Bu bağlamda, Türkiye'de engelli olduğu süre boyunca kullanıcılarının oluşturduğu bir senfoni orkestrasına sahip olmak için bir yarışma düzenledi. YouTube Symphony adı verilen ve adına bir kanal açılan orkestraya kabul edilen müzisyenler ilk konserlerini geçtiğimiz ay ABD'nin ünlü Carnegie Hall konser salonunda verdi.

ERİŞİM ENGELİ NE ZAMAN KALKAR?
YouTube yönetimi, şikayet edilen videoları Türkiye'den erişime kapatmış durumda, ancak bahsi geçen videolar sistemden tamamen kaldırılmadan, YouTube üzerindeki yasağın da kaldırılmayacağı ifade ediliyor. YouTube, kullanıcı hakları ve hizmet şartnamesine aykırı gördüğü, telif hakları ihlali, vahşet, cinsel istismar gibi nedenlerle veya tabi olduğu ABD yasasına aykırı öğeler içen videoları yayından kaldırıyor.

Ancak YouTube, Atatürk'e hakaretin evrensel bir suç olmadığı, yalnızca Türkiye Cumhuriyeti Devleti sınırları içinde suç olarak kabul edildiği gerekçesiyle, Türkiye'den erişime kapattığını belirtiyor. Videoların kendi kullanım şartnamesi ve tabi olduğu ABD yasalarınca suç olarak görülmediğinden dolayı silinmeyeceğini belirtiyor. Bu durum da, şimdilik YouTube'un yayına tekrar açılması konusunun bir kördüğüm haline geldiğini gösteriyor.

Kaynak: ntvmsnbc