Yıllık izin kullanan işçi işe çağrılabilir mi?
Corona virüs salgını sonrası çalışan birçok kişi işe gitmek istemiyor. Vatandaşlara yapılan 'evde kalın' çağrısına uyanlar senelik izinlerini kullanıyor ya da ücretsiz izne çıkıyor. Bu durumda birçok çalışan haklarını merak ediyor. Birikmiş izinlerin tek seferde kullanılabilir mi? İşveren işe çağırabilir mi? Çalışan işe gitmemesi halinde işten çıkarılması durumunda kıdem tazminatı alabilir mi? Tüm bu soruların yanıtı haberimizde...
Hürriyet gazetesi Yazarlarından Noyan Doğan bugünkü yazısında birçok çalışanın bilmediği haklarla ilgili bir yazı kaleme aldı. İşte o yazı...
Soru: Şirketin kısmi çalışma döneminde yıllık izinde olanların maaş hesaplaması nasıl yapılır? Maaşın yüzde 100’ü şirket tarafından mı yatırılır, yoksa yüzde 60 devlet yüzde 40 işveren tarafından yatırılır veyahut sadece yüzde 60 devlet tarafından mı yatırılır. (Sabahattin Yıldız)
Cevap: Kısa çalışma ödeneği ile çalışanların, 12 aylık prime esas kazançları dikkate alınıyor ve günlük brüt kazanç tutarının yüzde 60’ı ödeniyor. Bunu da devlet karşılıyor ve işveren herhangi bir ödeme yapmıyor. Yıllık izinde olanlar için de durum aynı. Yüzde 60’ını devlet öder, yüzde 40’ını işveren öder diye bir kural ya da kaide yok. Ancak kimi işletmeler devletin ödediğinin üzerini tamamlıyor ve yüzde 40’ını ödüyor.
İŞVERENLE ANLAŞIRSANIZ İZNİNİZİ KULLANABİLİRSİNİZ Soru: Çalıştığım iş yerinde koronavirüs sebebiyle birikmiş izinleri olan işçilere ücretli izinleri kullandırılıyor. Benim de birikmiş iznim olduğu için geçen hafta itibariyle izne çıktım. Önümüzdeki iki hafta da iznim devam edecek. Toplamda 120 gün birikmiş iznim vardı. Üç hafta izne çıktıktan sonra, kalan iznime kendi isteğimle kesintisiz devam edebilir miyim? Koşullar nedeniyle işverenimden böyle bir talepte bulunabilir miyim? Eğer işe davet edilirsem, iş yerinin çalışma durumu söz konusu olursa çalışmaktan imtina edebilir miyim? Kıdem hakkımı talep edebilir miyim? Volkan Dişli
Cevap: Üç hafta izne çıktıktan sonra, kalan izninize devam edip etmeyeceğiniz işveren ile aranızda yapacağınız anlaşmaya bağlı. Ancak işveren 3 hafta izinden sonra kalan tüm izinlerinizin hepsini birden kullandırmayabilir. Böyle bir hakkı da var. İşveren ile bu durumu konuşup, ortak karar almanız gerekiyor. Daha açık bir anlatımla kalan izninizin tamamını kullanmanız işverenin onayına bağlı. İzniniz bittikten sonra, yeni de izin verilmemişse, işe gitmek durumundasınız. Gitmezseniz, işvereninizin, iş sözleşmenizi tek taraflı fesh etme hakkı bulunuyor. Kıdem tazminatınıza gelince, işveren sizi işten çıkarırsa tazminat alabilirsiniz, kendiniz ayrılırsanız ya da iş sözleşmesine aykırı hareket ile işveren sizi işten çıkarırsa alamazsınız.
KRONİK HASTAYI İZNE ÇIKARABİLİRSİNİZ Soru: Özel sektörde kronik hastalığı olan işçilerde işverenin nasıl ilerlemesi gerekiyor? Çalışana biz ne tür izin vermeliyiz? Devletin genelgesine göre, kronik hastalığı olanların dışarı çıkmaması gerekiyor. Bu durumda SGK kronik hastalığı olan çalışanın ücretini ödüyor mu? Şükran Çetin
Cevap: Kronik hastalıkla ilgili izin düzenlemesi sadece kamu çalışanları ile ilgili. Özel sektörü kapsayacak bir durum henüz söz konusu değil. Bu durumda çalışanı izne çıkartabilirsiniz. Eğer kısa çalışma ödeneğine başvurursanız, çalışanın maaşının yüzde 60’ını devle karşılıyor.
KISA ÇALIŞMADAN YARARLANMAZSINIZ Soru: 3 Şubat 2020 de işe başladım. 60 günüm, 3 Nisan’da doluyor. İşyeri kısa çalışma ödeneği alacak ben yararlanamıyor muyum? 2 binden fazla prim gün sayım var. Ne yapmam lazım? Ramazan Türkoğlu
Cevap: Kısa çalışma başlama tarihinden önceki 60 gün hizmet akdine tabi olanlardan son 3 yılda 450 gün süreyle prim ödemiş olanlar kısa çalışma ödeneğinden yararlanıyor. Bu şartlarda size bu kapsama girmiyorsunuz. Ancak işveren sonradan yeni işçi veya çalışılmayan sürenin arttırılması için talepte bulunulabiliyor. Bu durum da yeni bir başvuru olarak değerlendiriyor. Yani, işveren, sonradan kısa çalışma ödeneğine yeniden başvurabilir.
EMEKLİLER KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİNE GİRMİYOR Soru: Emekli çalışanlar kısa çalışma ödeneğinden yararlanabiliyor mu? Hamza Sarı
Cevap: Emeklilerden işsizlik sigortası primi kesilmiyor. Kısa çalışma ödeneğinden yararlanmak için de işsizlik sigortası primi kesilmesi ve ödenmesi gerekiyor. Bu durumda emekli olanlar, yani emekli maaşı alanlar, kısa çalışma ödeneğinden yararlanamıyor.
ÇALIŞMA ÖDENEĞİNE İŞÇİ BAŞVURAMAZ Soru: İşsizlik maaşım 5.2.2020 tarihinde sona erdi. 28.2.2020 de tekrar işe başladım. Kısa çalışma ödeneğinden faydalanabiliyor muyum? Turgay Ünal
Cevap: Öncelikle kısa çalışma ödeneğine siz başvuramıyorsunuz, işvereniniz başvurabiliyor. Maalesef siz yararlanamıyorsunuz. Kısa çalışmanın başladığı tarih itibarıyla son 60 gün hizmet akdine tabi olmanız ve son 3 yılda en az 450 gün süreyle prim ödeme şartlarını yerine getirmeniz gerekiyor.
3 YILDA 450 GÜN PRİM ÖDEMENİZ GEREKİYOR Soru: 2016 Eylül ayında KKTC de üniversiteden mezun oldum ve çalışmaya başladım, 2018 Temmuz ayına kadar (400 gün gözüküyor). Ardından Türkiye’ye geri döndüm. Türkiye’de de 2019 Ocak ayından beri çalışmaktayım. Bir kere iş değiştirdim, 381 günüm var. Çalıştığım yer virüs salgınından dolayı kapandı. 60 günlük sigorta mevzusunda problem yok ama 450 gün işsizlik sigortası olmuyor. Kısa dönem çalışma ücreti alabilir miyim? Doğa Çetin
Cevap: 2019 Ocak ayından beri çalışıyorsanız 15 aydır işsizlik sigortası primi ödüyorsunuz demektir. Kısa çalışma ödeneğinden yararlanmak için son 60 gün hizmet akdine tabi olmak ve son 3 yıl içinde 450 gün prim, dolayısıyla da işsizlik sigortası primi ödemiş olmak gerekiyor. Bu şartlarda yararlanmanız da gerekiyor. Ancak son 3 yıl içinde sadece 381 gün işsizlik sigortası primi ödenmişse, yararlanamazsınız.
