Ümüğümüzü sıktılar

Ekonomik durgunluk döneminde doğalgaza yüzde 22.5’lik zam yapmaktan çekinmeyen BOTAŞ’a tepki çığ gibi büyüyor. 11 milyar YTL’nin üzerinde alacağını tahsil edemediği için bankalardan 2.1 milyar YTL kredi kullanan ve 401 milyon YTL faiz ödeyen BOTAŞ, petrol fiyatı 60 dolarlara düşmüşken doğalgaza insafsız zammı devreye soktu


BOTAŞ yöneticileri her ne kadar yapılan zamda kamudan tahsil edilemeyen alacakların etkisinin olmadığını söylese de rakamlar BOTAŞ’ın tahsilattaki beceriksizliğinin faturasını vatandaşa ve sanayiciye ödettiğini ortaya koydu.

BOTAŞ 2007 yılı gelir tablosuna göre, 14.5 milyar YTL’lik net satış geliri elde etti. 12.9 milyar YTL’yi geçen satış maliyetleri düşüldüğünde BOTAŞ’ın kâr/zarar tablosunda olumsuz bir sonuç doğmaması gerektiği anlaşılıyor. Ancak belirli dönemlerde yurtdışına, aldığı doğalgaza ilişkin nakit ödemeler yapan BOTAŞ, EÜAŞ ve EGO başta olmak üzere kamu kurum ve kuruluşlarından bir türlü tahsilat yapamıyor. Bu yüzden de ciddi anlamda borç sarmalına girmiş durumda. 11 milyar YTL’yi geçen alacağını tahsil edemeyen kurum mecburen bankalardan 2.1 milyar YTL’yi geçen tutarda kredi kullandı. Bu krediler için bir yandan 401 milyon YTL faiz öderken, bir yandan da vergi borçlarını ödeyemediği için Maliye tarafından hesaplarına konulan hacizlerle uğraştı.

Satış rakamları iyi

BOTAŞ’ın halen EÜAŞ’tan 10.1 milyar YTL, EGO’dan 700 milyon YTL, İZGAZ’dan 66 milyon YTL, YİD-Yİ santrallerinden 53 milyon YTL, İGDAŞ’tan 22 milyon YTL, TÜGSAŞ’tan 22 milyon YTL ve diğer kurum ve kuruluşlardan da toplam 99 milyon YTL alacağı bulunuyor. Hepsi alt alta konduğunda BOTAŞ’ın 11 milyar YTL’yi geçen bir alacağı tahsil etmesi sağlanamıyor. Kurumun nakit akım ve gelir tabloları değerlendirildiğinde finansman yönetimi açısından son derece başarısız olduğu dikkati çekiyor.

3.2 milyar YTL’lik gelir

BOTAŞ 2007 yılı sonu itibarıyla 14 milyar 469 milyon YTL’lik satış geliri elde elde etti. İade ve iskontolar düşüldükten sonra net satış geliri 14 milyar 460 milyon YTL oldu. Yani doğalgaza yüzde 22 ve 22.5 oranında yapılan zam, BOTAŞ’ın satış gelirlerini aynı oranda artırsa, kurumun bu zamdan sağladığı gelir artışı 3 milyar 181 milyon YTL olacak. Sanayi ve vatandaşlarda şok yaratan bu oranlı zamla sağlanacak gelir ise, BOTAŞ’ın alacaklarının neredeyse dörtte birine karşılık geliyor.

Nereden çıktı bu zam?

Ham petrol fiyatları geçtiğimiz Temmuz’da 148 dolara çıktı. Aynı dönemde doğalgaz fiyatları da yükseldi, ancak fiyatlar hızla geri geldi. Her ne kadar petrol 200 dolar olacak diye davul çalanlar olduysa da küresel resesyon endişelerinin zirveye ulaşmasıyla, başta petrol olmak üzere tüm emtialar çok hızlı değer kaybetti. Doğalgaz da eninde sonunda bir emtia. Tüm emtialar son büyük hareketlerine başladıkları bir yıl önceki seviyelerine ya da altına inerken, doğalgaz fiyatları da benzer şekilde hareket ettiler.

Bizde ise tam tersine doğalgaz fiyatları sürekli artıyor. Bunun ardındaki sebep dünya fiyatları gibi gösteriliyor. Bu grafiklerde de görüldüğü üzere kesinlikle doğru değil. Zira dünyada fiyatlar artmıyor, tam tersine düşüyor!

Doğalgaz fiyatlarındaki son artışı, (daha öncekileri petrol fiyatları açıklıyordu. Şimdi petrol fiyatları hızla düştü, doğalgazda da fiyat düşmeliydi) açıklayabilen tek şey, kurlarda son günlerde yaşanan sert yükselişti. Otomatik fiyat mekanizması doğalgaz için de geçerliyse (ki bu durumda bile yine fiyatlar az da olsa düşmeliydi) düşük petrol fiyatı, kurlardaki artışları dengeleyebilecekti. Üstelik de kurlar, zam kararının alındığı zamanlarda 1.73’lerden sonra, 1.50’lere doğru gerilemeye başlamıştı bile. Hem kur hem de petrol (dolayısıyla doğalgaz) fiyatları gerilerken nereden çıktı bu doğalgaz zammı?

Eğer “gazın fiyatı 6 ay geriden geliyor” tezinin arkasına sığınılıyorsa, fiyatın önümüzdeki 2-3 ay içinde yüzde 40’lara yakın gerilemesi gerekiyor. Şayet bu indirim yapılmazsa “keyfi zam” tezi kanıtlanmış olacak.


Temmuz’da memura yapılan zam daha cebe girmeden fazla fazla geri alınmış oldu

Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK) Genel Başkanı Sami Evren, doğalgaza yüzde 22.5 zam yapılmasına tepki göstererek, “Temmuz ayında kamu çalışanlarına yapılan zam daha çalışanların cebine girmeden hükümet tarafından geri alındı” dedi. KESK Genel Başkanı Sami Evren, doğalgaza yapılan yüzde 22.5 zammın her hane halkına 150 YTL ek yük getirdiğini belirtti.

Doğalgaza yapılan zammın elektriğe yapılacak zammı da beraberinde getireceğine dikkat çeken Evren, elektriğe yapılacak zammının da çift haneli olacağını kaydetti. Temmuz ayında kamu çalışanlarının maaşlarına yapılan zammın Ocak’tan itibaren geçerli olduğunu anımsatan Evren, “Maaşlara yapılan zamlar daha çalışanın cebine girmeden hükümet geri aldı. Hükümet krizine yönelik önlemlerin faturasını halka çıkarıyor. Bunu yanlış buluyoruz” diye konuştu.


BOTAŞ SATIŞ GELİRİ

(2007 yılı sonu, bin YTL)

BRÜT SATIŞ GELİRİ 14.468.891

SATIŞ İNDİRİMİ (iade, iskonto) - 8.979

NET SATIŞLAR 14.459.912

SATIŞLARIN MALİYETİ 12.961.959

BRÜT SATIŞ KÂRI 1.497.952

BOTAŞ ALACAKLARI

EÜAŞ 10.1 milyar YTL

EGO 700 milyon YTL

İZGAZ 66 milyon YTL

YİD-Yİ santralleri 53 milyon YTL

İGDAŞ 22 milyon YTL,

TÜGSAŞ 22 milyon YTL,

Diğer kurumların 99 milyon YTL

TOPLAM 11.1 milyar YTL