Türkiye ve İsrail Roma’da barıştı

İsrail komandolarının 30 Mayıs 2010’da gerçekleştirdiği kanlı Mavi Marmara baskının ardından kopma noktasına gelen Ankara-Tel Aviv ilişkileri, 6 yılın ardından dün İtalya’nın başkenti Roma’da gerçekleştirilen görüşmelerin ardından yeniden normale döndü.

Daha önce özür dileyen ve Mavi Marmara mağdurlarına tazminat ödemeyi kabul eden İsrail iel Türkiye arasında gerçekleştirilen müzakerelerin son ayağında, ‘normalleşme’ sürecine yeni maddeler eklendi. Yedioth Ahronot’un haberine göre;

Ankara arabulucu olacak

-Türkiye ve İsrail diplomatik ilişkilerini yeniden tesis edecek, büyükelçiler yeniden atanacak ve karşılıklı resmi ziyaretler yeniden başlayacak. Taraflar NATO, BM gibi uluslararası platformlarda birbirlerinin çıkarlarını zedeleyen eylemlerde bulunmayacak.

-Türkiye, İsrail’in Gazze’ye yönelik ambargosunu kaldırma talebinden vazgeçecek. Tel Aviv de bunun karşılığında Türkiye’nin gönderdiği yardımların, Aşdod Limanı’nda denetlendikten sonra Gazze’ye girmesine izin verecek. İsrail, Türklerin Gazze’ye enerji santrali ve hastane inşa etmesine, ayrıca Almanlarla ortaklaşa bir deniz suyu arıtma tesisi kurmasına da onay verdi.

-Anlaşma, Eylül 2014’ten bu yana Hamas’ın elinde olduğu düşünülen İsrail vatandaşı Avera Mengiustu ile Gazze operasyonu sırasında öldükleri düşünülen İsrailli askerler Oron Şaul ve Hadar Goldin’in naaşlarının iadesine ilişkin bir madde içermiyor. Buna karşın Türkiye, askerlerin İsrail’e teslim edilmesi için elinden geleni yapacağını, gerekirse Hamas ile arabuluculuk rolünü üstlenebileceğini belirtti.

21 milyon dolar

-İsrail, Mavi Marmara mağdurları için 21 milyon dolar tazminat ödeyecek.

-Türkiye, Mavi Marmara baskınıyla ilgili İsrailli yetkililer adına Türk mahkemelerinde açtığı tüm davaları kapatacak.

-Ankara, Hamas’ın Türk topraklarını İsrail’e karşı çalışmalarında üs olarak kullandırmayacak. Hamas yöneticisi Salih Aruri’nin Türkiye’den ayrılması nedeniyle İsrail de Ankara’dan, Hamas’ın komuta kademesini sınır dışı etme talebini geri çekti.

-İki ülke askeri işbirliğine ve istihbarat paylaşımına yeniden başlayacak.

-Taraflar, İsrail’in Akdeniz’deki doğalgaz kaynaklarının transferi için kurulacak boru hattıyla ilgili resmi görüşmelere başlayacak.

Onay çarşamba imza gelecek ay

Görüşmelerde Türkiye’yi Dışişleri Müsteşarı Büyükelçi Feridun Sinirlioğlu, İsrail tarafını da Başbakan Benjamin Netanyahu’nun Türkiye ile ilişkilerden sorumlu danışmanı Joseph Ciechanover ile emekli Tuğgeneral Yaakov Nagel temsil etti. Roma’da varılan anlaşmanın çarşamba günü İsrail güvenlik kabinesi ve Ankara tarafından onaylanması öngörülüyor. Resmi imza töreninin ise gelecek ay gerçekleşeceği belirtiliyor.

MİT-MOSSAD görüştü çözüldü

İsrail gazetesi Haaretz’in iddiasına göre, iki ülke, Hamas’ın Türkiye’deki faaliyetleri konusunda 10 gün önce uzlaşınca, anlaşmanın önündeki en büyük engel de kalkmış oldu. Haaretz, Mossad Başkanı Yossi Cohen’in gizlice Türkiye’ye giderek, MİT Başkanı Hakan Fidan’la görüştüğünü ve anlaşmanın ana unsurları konusunda mutabık kaldıklarını öne sürdü. Anlaşmaya göre Türk tarafı Hamas’ın Türkiye topraklarına İsrail’e karşı terörist ya da askeri eylemlerde bulunmayacağı konusunda güvence verdi. Hamas’ın Türkiye’deki diplomatik faaliyetlerine ise devam edebileceği konusunda anlaşıldığı iddia edildi.

Ablukayı kırmak için yola çıkmıştı

Gazze ablukasını kırmak için yola çıkan Mavi Marmara gemisine 31 Mayıs 2010’da uluslararası sularda İsrail’in düzenlediği ve dokuz Türk’ün öldürülmesiyle sonuçlanan saldırıdan sonra Ankara-Tel Aviv ilişkileri kopma noktasına gelmişti. Saldırının ardından Tel Aviv’deki büyükelçisini çeken Türkiye, ilişkilerin normalleşmesi için resmi özür, öldürülenler ve yaralananlar için tazminat ve Gazze’ye yönelik ablukanın kaldırılmasını şart koştu. Mart 2013’te Netanyahu, o dönem başbakan olan Erdoğan’ı telefonla arayarak özür dilemişti. Resmi özür yazılı olarak da açıklanmıştı. Ardından Türkiye ile İsrail arasında Gazze ablukasının kalkması ve tazminat için görüşmeler başlamıştı.