Türkiye LNG kartını açtı
Gerginlik yaşadığımız Rusya hiç gündeme getirmese de Türkiye, muhtemel bir doğalgaz sıkıntısına karşı tedbirlerini almaya başladı. Katar ile uzun vadeli LNG alımı için anlaşmaya varan Türkiye, depo kapasitesini de arttıracak. Depolama kapasitemiz yetersiz ancak bu konuda ciddi yatırım talepleri var.
Rusya'nın doğalgaz konusunda alabileceği radikal bir karara karşı Türkiye; tedbirini almaya başladı. Türkiye; Rusya ile doğalgaz konusunda sıkıntı yaşaması halinde Azerbaycan ve İran'dan gaz miktarını artırmasını talep edebildiği gibi, LNG (sıvılaştırılmış doğal gaz) alımıyla da stoklarını destekleyebilecek.
ÖNCELİK BORU HATTI
Türkiye'nin yıllık ithal ettiği 50 milyar metreküp doğalgazın yüzde 80'i boru gazı olarak Rusya, İran ve Azerbaycan'dan ulaşıyor. Rusya'nın gazı kesme ihtimaline karşı Türkiye'nin diğer iki hattan doğalgaz alımını arttırarak karşılık verme fırsatı var. Fakat uzmanlara göre bu hatlar zaten yoğun olarak kullanıyor. Dolayısı ile Türkiye'nin ihtiyacını bu hatlarla karşılaması mümkün gözükmüyor.
KATAR'DAN ALIM ARTACAK
Bu noktada; küresel LNG pazarının üçte birini elinde tutan Katar; Türkiye için büyük önem taşıyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Katar ziyaretiyle LNG ithalatı konusunda önemli bir adım atıldı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak'ın da katlığı ziyaret sırasında Türkiye ile Katar arasında uzun vadeli LNG alımı için anlaşmaya varıldı. Daha önce dönemlik anlaşmalarla bu ülkeden yapılan LNG ithalatına uzun vadeli bir perspektif kazandırıldı. Türkiye'de hali hazırda kurulu 2 LNG santrali var. Katardan ilk LNG satın alımını 2014'te yaptık. 9 LNG tankeriyle Katar'dan 1,2 milyar metreküp gaz ithal ettik.
ANLAŞMA DEPO AÇMAYI DA KAPSIYOR
BOTAŞ ile Katar milli petrol şirketinin (Katar Petrol) imzaladığı, Türkiye'nin bu ülkeden uzun vadeli ve düzenli sıvılaştırılmış doğalgazı (LNG) sağlamasını garantileyecek ön mutabakat zaptı çerçevesinde Katar, Türkiye'de LNG terminali kurmayı da değerlendirecek. Taraflar bu çerçevede asıl anlaşmanın alt yapısını oluşturmak için hazırlığa başladı. Katar'ın Türkiye'de LNG terminali kurması opsiyonunu da içermeyi öngören ve ithalatın miktar ile vadesinin yer alacağı asıl anlaşmanın en kısa sürede imzalanacağı belirtildi.
Depolarımız yeterli değil
Gaz depolama kapasitemizin yetersiz olması da dikkat çekiyor. Türkiye'de sadece 2 LNG terminali bulunuyor. Marmara Ereğli-Botaş tesisleri bugünlerde oluşan ihtiyaçları önceden belirleyerek kapasite artışı yatırımına devam ediyor. Şirket; mevcut 2 tankına ilaveten 3. tankı inşa ederek 6 milyar metreküp yıllık kapasiteye çıkacak. İzmir Aliağa Egegaz tesisleri ise yıllık 6 milyar metreküp kapasiteli. Bu terminaller tam kapasite ile çalışsa bile herhangi bir olağanüstü durumda ancak 1 ay yetecek kadar gaz tedarik edebiliyor. Türkiye'de 1,5 yıl önce 4 şirket yeni LNG santralleri kurmak üzere lisans aldı. 2,5 milyar dolar yatırım yapacaklar. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'nda (EPDK) lisans onayı bekleyen üç proje bulunuyor.
En az 3 terminale ihtiyaç var
Dünyada bizim gibi doğalgaza yüksek bağımlılıkta olan ülkelerde (Japonya, ABD, İngiltere, Çin gibi) ülkemize oranla çok daha fazla LNG terminalleri bulunuyor. BOTAŞ'ın ve ilgili diğer devlet kurumların doğalgaz kullanım, kapasite artış tahmin vb. raporlarına göre mevcut iki kurulu terminal haricinde en az 5-6 adet ilave LNG terminali kurulması gerekiyor.
50 Türkiye, şu anda kullandığı yıllık 50 milyar metreküplük doğalgazın yaklaşık yüzde 55'ini Rusya'dan gelen batı hattı ve mavi akım hatlarından sağlıyor.
% 20 Türkiye gaz ithalatının yüzde 20'sini LNG olarak temin ediyor
En büyük LNG satıcısı
Dünyanın en büyük LNG ihracatı yapan ülkesi olan Katar, geçen yıl dünyadaki toplam LNG arzının yaklaşık üçte birini tek başına karşıladı. Katar, dünyada gemilerle taşınan sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) pazarının açık ara lideri. LNG pazarının % 32'sini tek başına kontrol eden Katar, dünyaya yılda 100 milyar metreküpten fazla LNG satıyor. Yani Türkiye'nin Rusya'dan aldığı gazın 4 katını LNG tankerleriyle ihraç ediyor.
Yunanistan ile gaz merkezi kuralım
Türkiye'nin hava sahasını ihlal eden Rus uçağının düşürülmesinin ardından Rusya'nın gerginleştirdiği Türkiye-Rusya ilişkilerinde, olası gaz kesme riskine karşı çözüm önlemi arayışları sürüyor. Bu kapsamda Uluslararası Enerji Ekonomisi Birliği (IAEE) Başkanı Prof. Dr. Gürkan Kumbaroğlu, Rusya'nın enerji alanında Türkiye'ye ters düşecek adımları göze alamayacağına dikkat çekerken, her ihtimale karşı, Yunanistan ile Türkiye sınırında ortak bir gaz merkezi (hub) kurulmasını önerdi.
YUNANİSTAN BOTAŞ'I BU FORMÜLE İNANIYOR
Kumbaroğlu, bu merkezin farklı kaynaklardan gelecek doğalgazın fiyatlandırılmasında rol oynayabileceğini kaydetti. Kumbaroğlu, BOTAŞ'ın Yunanistan'daki eş kurumu olan Kamusal Gaz Şirketi DEPA'nın Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Kostas Andriosopoulos da böyle bir birlikteliğin hem Türkiye, hem Yunanistan hem de Avrupa için kazanç olacağını belirttiğini dile getirdi.
KAYBET-KAYBET DÖNEMİ OLMAMALI
Yeni Şafak Gazetesi'ne değerlendirme yapan Kumbaroğlu, Türk-Rus ilişkilerinde 'kazan-kazan' döneminin yeni süreçte 'kaybet-kaybet'e dönebileceği uyarısında bulundu. Rusya'nın vana kapatmasını beklemediğini dile getiren Kumbaroğlu, Rusya'nın Türkiye ile yaptığı gaz anlaşmasına sadık kalacağını beklediğini dile getirerek, “Rusya'nın elinde farklı kozlar var. Buna rağmen uluslararası anlaşmalara aykırı olarak ülkemize gelen gazı kesmesini beklemiyorum" dedi. (YENİ ŞAFAK)
