Türkiye Hyundai'den rest

‘HYUNDAİ İzmit’te bir tesis daha kuracak, 2 yeni model üretip 2 bin kişiye iş sağlayacak’ müjdesiyle ümitlenen Türkiye’nin hayali 2006’daki gibi teşviklere takılma tehlikesiyle karşı karşıya. Hyundai Başkanı Yang, yeni projeyi ceplerine koyduklarını ancak yatırım kararının iki ülke arasında uygulanan yüzde 10’luk gümrük vergisinin kaldırılmasına bağlı olduğunu açıkladı.

YANG, “İzmit fabrikası ilk bebeğimiz, onu büyütmek istiyoruz. Türkiye’yi ihracat üssü olarak kullanmak istiyoruz. Ancak gümrük vergisi bizi olumsuz etkiliyor. Avrupa Birliği, Temmuz’dan itibaren gümrük vergisini sıfırlıyor ve avantajlı hale geliyor. Bu, Türkiye’nin son şansı, yoksa yeni yatırım olmaz. Yeni araç projelerini Çek Cumhuriyeti’ne veririz” dedi.



Türkiye’de büyümeyi isteyen dünyanın 5’inci büyük otomotiv üreticisi Koreli Hyundai, hükümete 2005’te 1.2 milyar euroluk yatırımda olduğu gibi yine “teşvik şartı” koştu. İzmit’te kurulu fabrikasının yıllık üretim kapasitesini 3 haneli yatırım yaparak 2-3 yeni modelle 100 bin adetten 250 bine çıkarmayı planlayan Hyundai, Kore ile Türkiye arasındaki ticarette uygulanan yüzde 10 oranındaki gümrük vergisinin kaldırılmasını talep etti. Hyundai bunun yanı sıra Türkiye’nin Irak, Ermenistan, Suriye gibi komşu ülkelerle Serbest Ticaret Anlaşması imzalanmasının yatırım kararını kolaylaştıracağını bildirdi.

Koreli üreticinin bu taleplerinin arkasında Avrupa Birliği (AB) ile yaptıkları Serbest Ticaret Anlaşması yatıyor. Çünkü 1 Temmuz 2011’den itibaren Kore, AB’yle olan ticarette geçerli olan yüzde 10’luk gümrük vergisinden kurtuluyor. Türkiye’de ise bu vergi hâlâ geçerliliğini koruyor.

Seul’de görüştüğümüz Hyundai Motors Başkanı ve CEO’su Steve S. Yang, Türkiye’de yatırımları büyütmek istediklerini, yeni projelerin ceplerinde olduğunu ancak Kore ve Türkiye’nin komşularıyla gümrüksüz ticaret anlaşmalarının bu kararda belirleyici olacağını açıkladı. 2002-2004 yılları arasında Hyundai Assan’da Başkan Yardımcılığı görevinde bulunduğu için Türkiye’yi yakından tanıyan Yang, “Kore dışında açtığımız ilk fabrika olan Türkiye, bebeğimiz. Ancak çeşitli nedenlerle fabrikayı bir türlü büyütemedik” dedi. Yang, 1997’de üretime geçen İzmit fabrikasının henüz ikinci yılında Marmara depremini, ardından 2001 krizini yaşadığını hatırlatarak, pazarın yüksek vergilerle bastırılmasının büyümeyi engellediğini belirtti.



Türkiye sadece konuşuyor

Türkiye’nin Hyundai için çok önemli olduğunu ve yeni projeler üzerinde çalıştıklarını belirten Steve S. Yang, şunları söyledi:

“Uzun zamandır kapasiteyi nasıl artırabiliriz onun üzerinde çalışıyoruz. Birkaç yeni model üzerinde duruluyor. Ancak Kore’yle yapılan ticarette uygulanan vergi olumsuz etkiliyor. Kore, AB’yle Serbest Ticaret Anlaşması yaptı, vergiler Temmuz’da sıfırlanıyor. Türkiye’nin de Kore’yle bu anlaşmayı yapması gerek. Türkiye ihracat üssü olarak önemli bir ülke. Bu yüzden komşu ülkelerle de Serbest Ticaret Anlaşması yapılarak gümrük vergisiz ticaretin yapılmasını istiyoruz. Bunlar yatırım kararımızı etkileyecek.

Türkiye’ye duyduğumuz hisler önemli ama realist olmalıyız. Neresi daha ekonomik onu düşünmemiz gerekiyor. Vergiler olduğu sürece Çek Cumhuriyeti fabrikası Türkiye’ye göre avantajlı. Anlaşma, Türkiye’nin son şansı. Yoksa İzmit fabrikası bu kapasiteyle devam eder.”

Yang, Türkiye’de oto satışlarının sürekli büyüdüğünün hatırlatılması üzerine ise “Türkiye pazarı 8 yıl önce de büyüyordu. Sadece konuşuyorsunuz” dedi.

Ali Kibar uyarmıştı

DEİK Türk-Kore İş Konseyi Başkanı da olan Hyundai Assan Yönetim Kurulu Başkanı Ali Kibar, Türkiye ile Kore arasındaki Serbest ticaret Anlaşması’nın büyük önem taşıdığına dikkat çekmişti. Türkiye’nin Kore’den ithal edip üzerine katma değer koyarak ihraç ettiği ürünlerin bu nedenle yüzde 8-10 daha pahalı hale geldiğini kaydeden Kibar, Türkiye ile Güney Kore arasında Serbest Ticaret Anlaşması imzalanmaması halinde ihracatın darbe alacağını kaydetti.

Teşvik istediler, arazi baktılar, yatırımı Çeklere verdiler

Hyundai, 2005’te Türkiye’de yeni yatırım yapmak istediğini duyurdu ancak bunun gerçekleşmesi için hükümetten bedelsiz arazi başta olmak üzere birçok teşvik istedi. 1 yıl boyunca Kore’den gelen üst düzey yöneticiler, Ali Kibar’la birlikte Trakya Bölgesi’nde birçok araziyi inceledi. O dönemde 1.2 milyar euroluk yatırım için Türkiye’nin rakibi olarak Çek Cumhuriyeti ortaya çıktı. Çekler, Hyundai yatırımını çekebilmek için Koreli üreticiye birçok ayrılacak teklif etti. Hyundai de 1 yıl süren incelemeler sonucunda 1.2 milyar euroluk yatırımı Nosoviçe’de yapacağını açıkladı. Kaçan bu önemli otomotiv yatırımı büyük ses getirdi. İşte 6 yıl aradan sonra Türkiye yine dev Hyundai yatırımını kaçırma tehlikesiyle karşı karşıya...

75 milyon $’lık i20 yatırımı yapıldı, Kibar Holding’in payı sessiz sedasız % 15’e geriledi

Hyundai Assan’da Koreliler’le Kibar Holding arasında yine hisse değişimi gerçekleşti. Kibar Holding’in şirketteki payı yüzde 30’dan yüzde 15’e geriledi. Böylece Hyundai Motors’un payı yüzde 85’e yükseldi. Hisse değişiminin perde arkasında Eylül 2009’da i20 modelinin Türkiye’de üretilmesi kararının alınması yatıyor. Hyundai, Avrupa pazarlarına ihraç etmek amacıyla i20’yi Hindistan’ın yanı sıra 75 milyon dolar yatırımla İzmit’te üretilmesine karar vermişti. Buna göre, B segmentinde yer alan i20 Mayıs 2010 tarihinden itibaren Hyundai Assan fabrikasında üretilmeye başlandı. Şirket, yılda 80 bin adet i20 üretip, 500 milyon euro ihracat geliri elde etmeyi planlıyordu. Yeni model yatırımı 500 kişiye doğrudan istihdam yarattı. Yeni yatırım sonrası Koreliler, Hyundai Assan’daki payını yüzde 85’e yükseltmiş oldu.

Hyundai Assan Yönetim Kurulu Başkanı Ali Kibar ise i20 yatırımı döneminde sermaye artırımına Korelilerin gittiğini belirterek, “Biz kendilerinden sermaye artırım için 3 yıllık bir süre istedik. Aramızda bir gizlilik anlaşması imzaladık, yüzde 15’lik hisse geçici olarak Hyundai’ye geçti. Üzerimize düşen miktarı ödeyince yüzde 15 hisse bize geri dönecek” dedi.

1990’da Kibar Holding’in Hyundai distribütörlüğünü üstlenmesiyle başlayan, Temmuz 1997’de yüzde 50-50 ortaklıkla kurulan İzmit fabrikasıyla devam eden macerada ilk olarak hisse değişimi 2007’de yaşanmıştı. O dönem Matrix üretimini Türkiye’ye veren Hyundai, şirketteki payını yüzde 70’e çıkararak, çoğunluğu ele geçirmişti. Toyota, Honda gibi Uzakdoğulu otomotiv üreticilerinin Türkiye’deki yatırımlarında aynı senaryolar izlendi. Türkiye’ye Sabancı Holding’le giren Toyota, şirketin tek sahibi oldu. Anadolu Grubu’yla ortak olan Honda da hisselerin tamamını ele geçirmişti.

İzmit fabrikası için 3 yeni model üzerinde çalışıyor

Hyundaİ Motors’un Türkiye’nin de dahil olduğu Avrupa Pazarlarından Sorumlu Başkan Yardımcısı Shang Seok Im, Türkiye’yle ilgili önünde çok kalın bir dosya olduğunu ve yeni yatırım için detaylı bir çalışma yaptıklarını açıkladı. Im, “Uzun zamandır Türkiye’de kapasite artışını düşünüyoruz. Türkiye bizim için çok önemli, birkaç model üzerinde duruyoruz. Avrupa’ya satacağımız popüler bir üründen bahsediyoruz. Aynı platformda 2-3 farklı araç olabilir. Ancak iyi araştırmalıyız çünkü yeni fabrikalarımızda yeni ürünü adapte etmek daha kolay, hızlı karar alabilirsiniz. İzmit fabrikasında daha eski bir teknoloji var. Herşey hükümetin vereceği desteğe bağlı” diye konuştu.

Denizaşırı ilk tesis İzmit’te kapasitede en geride kaldı

Hyundai’nin 1997’de üretime geçen İzmit fabrikası, markanın ilk denizaşırı yatırımı. Ancak geçen zaman içinde yatırım yapılmayan tesis şu an Hyundai’nin en düşük üretim kapasitesine sahip. 2006’da Türkiye yerine seçilen ve 1.2 milyar euro yatırım yapılan Çek Cumhuriyeti’ndeki Nosoviçe fabrikasının yıllık üretim kapasitesi 300 bin araç. Kısa süre önce Rusya’nın Saint Petersburg şehrinde kurulan tesis 200 bin adetlik kapasiteye sahip. Hyundai’nin dünyadaki diğer fabrikalarında kapasiteler şöyle: Güney Kore (1 milyon 860 bin), Hindistan (600 bin), Çin (600 bin-2012’de 1 milyona çıkıyor), ABD (300 bin) ve Brezilya (150 bin).

YENİ YATIRIMIN MÜJDESİNİ VERDİ AMA...



Hyundai Assan Yönetim Kurulu Başkanı Ali Kibar, Seul’deki G-20 zirvesinde Hyundai’nin Türkiye’deki yatırımlarını artıracağına dair ilk sinyalleri vermişti. Kibar, son olarak Cenevre Fuarı’nda yeni yatırımın 2 ay içinde açıklanacağını duyurdu. Ancak Hyundai 2 bin kişiye istihdam sağlayacak yeni fabrika için yine şart koştu.