Turizm iyi atıkları kötü
9 günlük bayram tatilinin ardından geride tonlarca plastik ve çöp atığı kaldı. Denizlerimizde 150 milyon tondan fazla plastik bulunduğu tahmin ediliyor. Plastik istilası böyle devam ederse 2050’de balıktan çok plastik olacak.
Geçtiğimiz bayram tatilinin ekolojik bilançosu şaşırtıcıydı. Ege’nin yeşil ile mavinin buluştuğu cennet koylar, piknik alanları, plajlar adeta çöp yığınına dönmüştü bayramın hemen ertesinde. Sosyal medyada paylaşılan fotoğraflarda çevre kirliliği ön plana çıktı. Bu kirliliğin en büyük nedeni ise plastik! Deniz Temiz Derneği TURMEPA verilerle herkesi uyarıyor “Dünya için zaman daralıyor. Plastik istilası, denizleri, deniz canlılarını ve insan sağlığını tehdit eden boyutları çoktan aştı. Denizlerde 150 milyon tondan fazla plastik bulunduğu tahmim ediliyor. Plastik istilası böyle devam ederse 2025’te denizlerde 3 ton balığa karşılık 1 ton plastik, 2050’de ise balıktan çok plastik olacak.”
Dokuz günlük kurban bayramında beyaz kumları ve turkuaz renkli yapısı dolayısıyla Maldivler’e benzetilen Salda Gölü, sakin kent Akyaka, Marmaris, Göcek koyları ve daha nice turizm cenneti tatilcilerin uğrak yeri oldu. Dokuz gün sonunda tatil bitince tatilcilerden arda kalan çoğu plastikten oluşan çöp yığınları çevre kirliliğininin boyutunu gözler önüne serdi.
Karadeniz’de 10 çöpün 5’i plastik
Bir tek tatil bölgeleri değil ülkemizin tüm sahilleri, denizleri ve tatil yöreleri plastik ağırlıklı kililik tehditi altında. Marmara Denizi’ndeki her 10 çöpün 1 tanesi plastik, her 7 plastiğin 4 tanesi de kara kökenli. Karadeniz daha da kötü durumda. Karadeniz’deki her 10 çöpün 5 tanesi plastik, her 5 plastiğin yüzde 50’si yabancı gemiler kaynaklı. Türkiye, 1 ocak 2019’dan itibaren plastik poşet kullanımını ücretli yapacak böylece kullanımı yüzde 90’a düşürecek.
1.24 milyon ton
Türkiye’de yılda ortalama 1.24 milyon ton plastik üretiliyor. Bu plastiğin yüzde 40’ının geri dönüştürüldüğü söyleniyor. ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü’nce 2015 ve 2016’da Mersin ve İskenderun körfezlerinde yapılan çalışmalarda en yoğun tespit edilen plastik türleri, parçacık halde sert plastik, yumuşak plastik ve fiber parçacıklar. 2015’te 28 türe ait 1337 balığın yüzde 58’inin mide ya da bağırsaklarında mikroplastik tespit edildi. Plastik tespit edilen balıkların hemen hepsi (çipura, barbun, istavrit gibi) bizler tarafından tüketilen türler.
Akdeniz alarm veriyor
Her yaz Akdeniz’e gelen 200 milyondan fazla turist deniz kirliliğinde yüzde 40 artışa neden oluyor. Araştırmalara göre Akdeniz’in açık sularını, deniz tabanını ve kıyılarını kirleten atıkların yüzde 95’i plastik. Akdeniz’e en fazla plastik atık boşaltan ülkeler, sırasıyla Türkiye (günde 144 ton), İspanya (126 ton), İtalya (90 ton), Mısır (77 ton) ve Fransa (66 ton).
Tek kullanımlık plastiğe dur de!
Dünyada her yıl üretilen 406 milyon ton plastiğin kabaca yüzde 40’ı tek kullanımlık ve bunların çoğu satın alındıktan birkaç dakika sonra atılmak üzere hazırlanmış paketler. Üretim öyle büyük bir hızla arttı ki, günümüze kadar üretilen plastiğin yarısı son 15 yıl içinde imal edildi. Geçtiğimiz yıl, belki de dünyanın en büyük plastik şişe üreticisi olan CocaCola ilk kez şişe imalat miktarını açıkladı: yılda 128 milyar adet! Deniz Temiz Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Şadan Kaptanoğlu, “Bir kez kullanılıp atılan plastikler tüketimimizin yaklaşık yüzde 40’ını oluşturuyor. Plastik kirliliğini durduracak son nesil olarak, iş dünyasının, markaların, perakendecilerin, üreticilerin, hükümetlerin, vatandaşların ve sivil toplumun bu sorumluluğu paylaşmasını ve çözüm için adım atılmasını önemsiyoruz. Ve mavi denizler için harekete geçmek adına ‘Önce tek kullanımlık plastiğe dur de’ diyoruz” diyor.
600 yıl çözülmüyor
Plastik atıkların büyük çoğunluğu biyoçözünür olmadığı için çevreye bırakılan plastikler yüzlerce hatta binlerce yıl orada kalıyor. Plastik ürünlerden sigara izmariti, denizde 5 yıl süreyle çözünmeden kalıyor. Bu süre plastik torba için 20 yıl, plastik bardak için 50 yıl ve misina için 600 yıl.
