Turcas 5 milyar dolarlık yatırımı 5 yılda yapacak

Erdal Aksoy, Shell’le ortaklık kurarak Türkpetrol akaryakıt istasyonlarını Shell’e dönüştüren Turcas’ın patronu. Enerjide dev yatırımlar planladıklarını belirten Aksoy, ertelenen elektrik dağıtım ihalelerine İspanyol İberdrola ile gireceklerini söyledi.

Birkaç ihaleyi alacaklarını düşünen Aksoy, “İran’da yeni işlerimiz olacak. Ceyhan’da Socar ortaklığıyla rafineri kurma çalışmalarımız devam ediyor. Önümüzdeki 5 yılda 5 milyar dolarlık yatırımı hayata geçirmeyi hedefliyoruz” dedi.

Türk Petrol’ün Shell ile işbirliğini gerçekleştiren Turcas, 2007 yılında enerjinin her kolunda yatırımlara hazırlanıyor. Dünyanın önde gelen şirketleriyle kurduğu ortaklıklarla büyüyen Turcas’ın patronu Erdal Aksoy’la hem Türkiye’deki hem de yurtdışındaki enerji yatırımları üzerine konuştuk. Erdal Aksoy üniversitede okuduğu yıllarda yüzünü yurtdışına dönmüş. Hiçkimsenin yabancı ortaklarla işbirliği yapmaya cesaret edemediği dönemlerde kurduğu işbirlikleriyle şirketini büyütmüş.

Turcas’ın Mobil ortaklığıyla rafineri tecrübesi var. Türk Enerji ve Aksoy Gaz Erdal Aksoy’un. Elektrikteki ilk pazarlama şirketini o kurdu. Gazprom gazının ihalesine Shell ile birlikte girdi ve oradan pay aldı. Turcas aynı zamanda Marmara Petrol’ün de sahibi. Ataş Rafinerisi’nde ortaklığı var. Elektrik işinde ise son olarak dünya devi İspanyol İberdrola ile işbirliği yaptı. Azeri Socar ile de doğalgaz ve petrolde ortaklığı var. Aksoy, önümüzdeki 5 yılda 5 milyar dolarlık enerji yatırımı yapmayı hedefliyor.

* İşe nasıl başladınız?
Babamın yanında başladım. İşleri abimle devraldık, sonra kendi yolumuzu çizdik. 1969’da Mobil bayii oldum. Daha sonra Mobil’e hizmet veren deniz filosu kurduk. Armatör oldum ama deniz mizaç olarak bana çok uygun değildi. Daha sonra petrole daha çok ağırlık verdim.

* Otel de yaptınız...
Conrad Oteli’ni yaptık. Petrol işi ve enerji her zaman beni daha çok heyecanlandırdı. Petrol işi de iyi gitti. 1974’te TABAŞ’ı kurduk. Birleşmeler ve satın almalarla işi büyüttük. Turcas büyüdü. Turcas’ın adı, Türkpetrol ile Castrol’ün ortaklığından geliyor. Biz daha sonra bu ismi değiştirmek istemedik.

Dağıtım ihalelerine talibiz

* Siz sürekli yabancı şirketlerle işbirliği yapıyorsunuz. Hatta Türk işadamları arasında buna cesaret eden ilk kişilerdensiniz. Nasıl oldu?
Bu bir kültür meselesi. Sabırlıyım. Duyguları kontrol ediyorum. Kültür farklılıkları büyük. Benim en önemli özelliklerimden biri uzlaşmadır. Turcas’ın 1936’lara giden kurumsal bir yapısı var. Türkiye’de 1955’te ilk rafineri faaliyeti içinde Turcas vardı. Mobil ve Shell’le ortaklıklar. Sonra Castrol’le ortaklık ve Conacol’la ortaklık. Zaman zaman bu şirketler de kendi içlerinde birleşmeler ve satın almalarla politika, strateji değiştirdiler. En son Shell ile birleştik. Akaryakıt dağıtım işimizi tamamıyla birleştiren bir ortaklık kurduk.

* Şapkalı Türkpetrol logosu gitti, akaryakıt istasyonlarının tümü Shell’e dönüşüyor...
Tüm akaryakıt istasyonları Türk Petrolden Shell’e dönüştü. Benim yapım içinde benim olsun küçük olsun anlayışı yoktur. Şapkalı logoyla gönül bağımız vardı, o konu biraz üzücü oldu.

* Enerjinin her alanında faaliyet gösterme stratejisi izliyorsunuz son zamanlarda. Elektrik dağıtım ihalesine de gireceksiniz Türkiye’de...
İhale ertelendi. Biz İspanyol İberdrola ile ortaklık yaptık. Türkiye’deki elektrik dağıtım ihalelerine birlikte gireceğiz. 19 Ocak’taki ihale ertelendi, bekliyoruz. Dağıtımı aldıktan sonra üretim yapılacak. İberdrola İspanyollar’ın en büyük özel şirketi. Rüzgar enerjisinde dünyanın en büyüğü. Dünyada rüzgar enerjisinin yüzde 50’sini üretiyor.

* Türkiye’yi gelecekte elektrik sıkıntısı bekliyor mu?
Türkiye elektriğini yedekleyecek durumdan çıkıyor. Kısa zaman önce bir bölge çöktü. Türkiye ekonomisi hızla büyürken yatırımlar yeterince yapılmadı. Türkiye büyüyor, enerji ihtiyacı da artıyor. Tüm dünyada da sıkıntı var. Ruslarda dahi altyapı sorunları nedeniyle sorun çıkabilir. Yatırım yapılmalı. Türkiye’nin enerji kaynakları sınırlı ama avantajları da var.

* Nedir bunlar?
Petrol ve doğalgaz yok ama bunlar ülkemizden geçiyor.

* Boru hatları ülkemizden geçiyor, bu stratejik önem dışında enerji kazanımı açısından nasıl kullanılabilir?
Bunları katma değer olarak görmeliyiz ve değerlendirmeliyiz. Su kaynakları ve kömür kaynakları daha iyi değerlendirilmeli. Özel sektöre açılmalı. Bunun yanısıra boru hatlarının gelişimi sırasında kurulan işbirlikleriyle bunlardan yararlanma yoluna gidilmeli.

* Nükleer enerji konusunda da tartışma var. Nükleer enerji yatırımı yapılmazsa Türkiye’de enerji sıkıntısı çekmekten kurtulmak mümkün olmaz mı?
Dünyanın her yanında kullanılıyor ve nükleer enerji teknolojisi çok gelişti. Gelişen teknolojiyle yapma şansımız var. Nükleer, çıkış bizim için.

* Riskleri?
Risk her şeyde var. Çernobil’de hadise oldu biz de zarar gördük. Türkiye’nin çevresinde eski santraller var. Çok eskiler ve kapatılmalılar. Büyük devletler teknolojiyi yeniliyor.

Ceyhan’da rafineri planı

* Azeri Socar ile işbirliğiniz var...
Shell ortaklığıyla kendi altyapımızı geliştirdik. Boru hattıyla 50 milyon ton hammadde gelecek. 40 milyon tonu Socar’a gececek. Biz buna ortak olduk. Rafineri kurulması çalışmalarına gireceğiz. Yol üzerinde Türkiye’den işlenip geçmesi önemli. Doğalgaz da Türkiye’den geçiyor, onun pazarlanması için de ortaklık kurduk.

* 2007 hedefleriniz nedir?
Enerjide dev yatırımlar yapmayı planlıyoruz. İlk olarak elektrik dağıtım ihalesi var. İberdrola ile birlikte birkaç ihaleyi alacağımızı planlıyoruz. İran’da yeni işlerimiz olacak. Socar ortaklığıyla rafineri çalışmaları yapıyoruz Ceyhan’da. Önümüzdeki 5 yılda 5 milyar dolarlık yatırımı hedefliyoruz.

Cumhurbaşkanlığında gerilim olmazsa Türkiye atılım yapar
Erdal Aksoy, cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aklı selimin hakim olmasını diliyor ve sözlerini şöyle sürdürüyor: “Türkiye demokratikleşme yönünde mesafe aldı. Türk seçmeni bir gecede iktidarda olan tüm partileri silebiliyor. Türkiye’nin demokratik kültürü gelişiyor. 2007 yılı için iyimserim. Genel seçimlerde halk karar verecek.

Halkın verdiği karara söyleyecek söz yok. Cumhurbaşkanlığı seçim sisteminden dolayı ne olursa olsun meclisteki çoğunluktaki parti yüzde 50’nin altını temsil ettiği için farklı.

Türkiye’de cumhurbaşkanlığı seçimleri çoğunluğun rahat edeceği bir isimle geçerse Türkiye çok rahatlar. Aklı selimin hakim olmasını diliyorum. Her kesimin huzur duymasını sağlayan bir cumhurbaşkanı Türkiye’nin atılım yapmasına yol açar.”

İran’la işbirliği yapmak istiyoruz
İran’da önemli aşama kaydettiklerini söyleyen Erdal Aksoy, şöyle konuştu: “İran’da da elektrik sıkıntısı yaşanıyor. Orada hem petrol hem de doğalgaz var. Ekiplerimiz orada saha çalışmaları yapılıyor. Aşama kaydettik. Yakında İran’da doğalgaz ve elektrik konusunda iyi işler yapacağız. İran petrol ülkesi olmasına rağmen rafine kapasitesi düşük ve İran petrol ithal ediyor. Bu yüzden orada ayrıca rafineri projelerimiz de var”

Gözüm hep yurtdışındaydı
Erdal Aksoy, 1943 yılında Erzurum’da doğmuş. Aksoy, “Üç yaşındayken İstanbul’a geldim. Bir süre sonra Erzurum’a döndük, ilkokulun son iki yılını Erzurum’da okudum. Sonra Kabataş Erkek Lisesi ve İstanbul Teknik Üniversitesi Elektronik Mühendisliği’nden mezun oldum. Tüccar bir aileden geliyorduk. Abim ve ben işleri devraldık, sonra kendi işlerimizi kurduk. Üniversitede okuduğum yıllarda gözümü yurtdışına çevirmiştim. Tüm stajlarımı yurtdışında yaptım. Yaz aylarında hep yurtdışında çalıştım” diye konuşuyor.

Uçaklar Türk işadamlarıyla dolu
“Gençken uçaklara bindiğimiz zaman uçaklar çekik gözlülerle doluydu. Bugüne geldiğimizde yarattıkları ekonominin boyutlarını görüyorsunuz. Şimdi ise Türk işadamları sürekli geziyor. İş sizin ayağınıza gelmez, siz işe gideceksiniz. Teknoloji çok yardım ediyor ama karşılıklı görüşmeler, güven duymak, ilişki geliştirmek gibi konular çok önemli. Ben haftanın 3-4 günü yurtdışındayım.”

EN ZOR GÜNÜM

Her krize sonunda bir hayır vardır diyerek bakıyoruz
Çok zor günleri var iş yaşamının ama bizim zorluklardan şikayet etme hakkımız yok. İş yaşamı demek sıkıntıları çözme kabiliyetini göstermek demek. Ben 2-3 gecede kilolar verdiğimi, 2-3 gün hiç uyumadığımı bilirim. Çok sıkıntılarımız oldu. Sonuçta tecrübe kazandık. Artık her krize ‘Bunda da bir hayır vardır’ diyerek bakıyoruz.