Tüketici kredileri düşük yaptı!

2009 yılında tüketici kredilerinde yüzde 10.74 ile son 7 yılın en düşük artışı yaşandı. Tüm yılda kredilerde yaşanan 8.7 milyar TL’lik artışın 6.4 milyar TL’lik (yüzde 73.16) kısmı konut faizlerinin yüzde 1’in altına indiği yılın son 4 ayında gerçekleşti. ÖTV indirimine rağmen taşıt kredileri yüzde 23.13 ile peşpeşe 3 yıl geriledi.

2008 yılında tüm dünyayı sarsan ekonomik krizin olumsuz izleri, geçen yılın ilk aylarında da hissedildi. Krizin etkileri bankaların kullandırdığı kredilere de yansıdı. Azalan kredi talebinin de etkisiyle bankalar, ellerindeki likiditeyi tüketiciler yerine Hazine’ye kredi vererek değerlendirmeyi tercih etti. Böyle olunca da mevduat bankalarının verdiği tüketici kredilerindeki büyüme 2009 yılında son 7 yılın en düşük artışını gerçekleştirdi.

Mevduat bankalarındaki tüketici kredisi hacmi geçen yıl yüzde 10.74 artarak 89 milyar 805 milyon TL’ye çıktı. Ancak tüketici kredilerinde yaşanan 8 milyar 711 milyon TL’lik artışın 6 milyar 372 milyon TL’lik kısmı yani yüzde 73.16’sı yılın son 4 ayında gerçekleşti. Bu artışta Merkez Bankası’nın faiz indirimlerine paralel olarak bono faizlerinde yaşanan hızlı düşüş etkili oldu. Devlet iç borçlanma senetlerindeki getirinin düşmesiyle bankalar Ağustos ayının son haftasından itibaren yeniden kredilere ağırlık vermeye başladı. Faizlerde getirinin azalması tüketicilerin konuta olan talebini de artırdı.

Konut kredileri arttı

Kredilerdeki artışın büyük bölümü konut kredilerindeki artıştan kaynaklandı. İlk olarak Akbank’la başlayan indirimle konut kredisinde faiz oranları hızla yüzde 1’in altına indi. 12-36 ay gibi kısa vadeli faiz oranlarında başlayan indirim yarışı, uzun vadelere de yansıyınca bankalar son 4 ayda toplam 3 milyar 557 milyon TL’lik konut kredisi verdi. Bu rakam yılın ilk 8 ayında sadece 1 milyar 215 milyon TL olarak gerçekleşmişti.

2009 yılının geneline bakıldığında ise konut kredilerinde yüzde 12.72’lik artış yaşandı. Bu artış toplam tüketici kredilerinde olduğu gibi 2003 yılından bu yana görülen en düşük artış anlamına geliyor.

2001 krizinden sonra konut kredilerinde en büyük yıllık artış yüzde 367.83 ile 2005 yılında oldu. Konut kredisi hacmi 2003’te yüzde 90, 2004’te yüzde 202.99, 2006 yılında yüzde 79.35, 2007’de yüzde 39.08, 2008’de ise yüzde 21.78 arttı.

ÖTV indirimi yaramadı

Tüketici kredileri içinde düşüşün yaşandığı tek kalem taşıt kredilerinde gerçekleşti. Ekonomiyi canlandırmak amacıyla hükümetin hayata geçirdiği Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) indirimlerine rağmen taşıt kredilerinde geçen yıl yüzde 23.13’lük düşüş oldu.

2008 yılı sonunda 5 milyar 338 milyon TL düzeyinde bulunan taşıt kredisi hacmi 4 milyar 103 milyon TL’ye indi. ÖTV indirimiyle otomobil satışları üçe katlanırken tüketicilerin alımlarını yastık altındaki nakit tasarruflarıyla yapması taşıt kredilerinin artmasını engelledi. Ancak taşıt kredilerinde geçen yıl yaşanan gerileme sadece 2009’a özel bir hareket değil. Taşıt kredileri 2007 yılında yüzde 7.90, 2008 yılında da yüzde 8.94 oranında geriledi. Böylece taşıt kredilerinde son 3 yılda yaşanan düşüş yüzde 35.53’e ulaştı.

Merkez Bankası verilerine göre, içinde ihtiyaç kredilerini barından “diğer krediler” kaleminde ise 2009 yılında yüzde 13.54’lük yükseliş yaşandı. Diğer kredilerdeki bu artış 2001 krizinden sonra görülen en düşük artış anlamına geliyor.

Kredi kartı borçları patladı batık oranı rekor kırdı

Artan işsizliğin de etkisiyle 2009 yılı kredi kartları için tam bir kara yıl oldu. Kredi kartlarında batık oranı yüzde 12’leri aşarak Merkez Bankası’nın verileri açıklamaya başladığı 2004 yılından bu yana en yüksek seviyesine tırmandı. Bireysel kredi kartlarındaki hacim geçen yıl 2 milyar TL (yüzde 6.29) artışla 34 milyar 817 milyon TL’ye çıktı. Ancak tasfiye olunacak kredi kartlarının tutarı ise yüzde 77.87 (1 milyar 829 milyon TL) yükselerek 4 milyar 179 milyon TL’ye ulaştı. Ödenmeyen kredi kartı borçlarının oranı ise yüzde 12.31 ile rekor seviyesini 11-18 Aralık haftasında gördü. Batık oranı yılı ise yüzde 12 seviyesinden tamamladı. Bireysel kredi kartlarında hacim 2004 yılından bu yana yüzde 153 oranında artarken ödenmeyen kredi kartı borçları yüzde 604 yükseldi.

Borcu ödenmeyen 1.3 milyon kredi kartı için yeniden yapılandırma yasası çıkartılırken, Ekim ayı itibarıyla 487 bin 989 kişiyle imzalanan protokolle, 1 milyar 598 milyon 94 bin 444 liralık borç yeniden yapılandırıldı.

Bu arada Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) açıkladığı rakamlara göre, kredi kartı borcunu ödeyemeyenlerin sayısı son 1 yılda 1 milyon 327 binden 2 milyon 459 bine çıktı.

Euro Bölgesi 2010’da borç kriziyle yüz yüze gelecek

Euro Bölgesi’nde yeni yılda bir borç krizinin zilleri çalıyor. İlk kez bir resesyon yaşayan 16 üye ülke geçtiğimiz yılı borçlanarak geçirdi. Bu paralelde artan bütçe açıkları, düşük oranlı büyüme ve bankacılık sektörüne yapılan yardımlar da birleşince Avrupa Komisyonu ülkelere “Artan kamu açıklarına dikkat” uyarısı yaptı. Bu yıl Euro Bölgesi’ndeki ortalama kamu borcunun milli gelire oranının yüzde 84’ü bulabileceği belirtiliyor. Bu, 2007 yılının yüzde 18 üzerinde bir rakamı ifade ediyor. AB’nin limiti yüzde 60’ın ise çok üzerinde...

Yunanistan’ın uzun vadeli döviz cinsi borçlanma notu üç büyük raiting kuruluşu tarafından düşürülürken, İrlanda ve İspanya da not düşüşlerinden nasibini aldı. Fitch İngiltere, Fransa ve İspanya’yı borçluluk oranını düşürmesi konusunda uyardı. Avrupa’da bütçe disiplininin mihenk taşı olarak kabul edilen Almanya da geçtiğimiz yıl krizin etkisiyle borçlanmayı artırdı. Bu yıl Almanya’nın kamu borcunun milli gelire oranının yüzde 78’i bulacağı tahmin ediliyor. Fransa’nın borçluluk oranı ise yüzde 75.8’e fırlamış durumda.

İki dipli resesyon ihtimali hâlâ var

İşsizlik artarken ve 2010’da zayıf büyüme beklenirken yetkililer sadece vergi oranlarını artırarak ülkelerin dış borçlarını azaltamayacağını vurguluyor. AB Komisyonu, bu yıl iki dipli bir resesyon ihtimalinin göz ardı edilmemesi uyarısı yaptı.

Dünyanın en borçlu ülkeleri Avrupa’da

1 - İRLANDA

- Dış borç / Milli gelir: % 1.267

2. İSVİÇRE

- Dış borç / Milli gelir: % 422.7

3. İNGİLTERE

- Dış borç / Milli gelir: % 408.3

4. HOLLANDA

- Dış borç / Milli gelir: % 365

5. BELÇİKA

- Dış borç / Milli gelir: % 320.2

6. DANİMARKA

- Dış borç / Milli gelir: % 298.3

7. AVUSTURYA

- Dış borç / Milli gelir: % 252.6 8. FRANSA

- Dış borç / Milli gelir: % 236

9. PORTEKİZ

- Dış borç / Milli gelir: % 214.4

10. HONG KONG

- Dış borç / Milli gelir: % 205.8

11. NORVEÇ

- Dış borç / Milli gelir: % 199

12. İSVEÇ

- Dış borç / Milli gelir: % 194.3

13. FİNLANDİYA

- Dış borç / Milli gelir: % 188.5

14. ALMANYA

- Dış borç / Milli gelir: % 178.5

15. İSPANYA

- Dış borç / Milli gelir: % 171.7

16. YUNANİSTAN

- Dış borç / Milli gelir: % 161.1

17. İTALYA

- Dış borç / Milli gelir: % 126.7

18. AVUSTRALYA

- Dış borç / Milli gelir: % 111.3