Tüketici hazır olsun benzinde fiyat her gün değişecek

Bu yıl Koç Holding’e geçen Türkiye’nin tek petrol rafinerisi Tüpraş akaryakıt fiyatlarında, dağıtım şirketinden tüketciye kadar tüm dengeleri değiştirecek devrim niteliğinde bir hamleye hazırlanıyor. Tüpraş akaryakıt fiyatlarını günlük olarak açıklayacak. Bu da benzinden motorine tüm akaryakıt çeşitlerinde dünya petrol fiyatları ve kurlardaki dalgalanmanın anında tüketiciye yansıması demek.

Tüpraş Genel Müdürü Yavuz Erkut, “Piyasa hazır olunca geçeceğiz. Nihai süreç oraya gidiyor” diyor. Bu hayati kararın oldukça çarpıcı gerekçeleri de var. Örneğin, Tüpraş’ın 5 günde bir kur ve dünya petrol piyasasına bağlı olarak belirlediği akaryakıt fiyatlarının şifresi benzin istasyonları tarafından artık deşifre edilmiş. Fiyatın artacağını 3 gün önceden hesap eden bayiler kamyonları ana dağıtım şirketlerinin depoları önüne diziyor. Onlar da rafineriye... Fiyat düşecekse bu kez bayiler akaryakıt almaya gelmiyor. Yani bildiğimiz stokçuluk davranışı akaryakıt sektörüne de hakim olmuş. Tüpraş Genel Müdürü Yavuz Erkut VATAN’ın sorularını yanıtladı.

ABD’DE SOĞUMA SORUN
* ABD ekonomisindeki soğuma petrol fiyatlarına damgasını vuruyor. Bu sizi nasıl etkiliyor? Düşüşten zararınız var mı?
Bir etkisi var. Ancak temelde benim rafineri marjımı satmış olduğum ürünle hampetrol maliyetim arasındaki fark belirliyor. Eğer hampetrol fiyatı ürün fiyatlarından hızlı düşüyorsa bizim fiyatın düşmesinden bağımsız olarak marjımız artar. Ancak ürün fiyatı hampetrolden hızlı düşüyorsa rafineri marjımız azalır.

Son duruma bakarsak, rafineri marjları Temmuz ve Ağustos’a göre düşmüş durumda. Yani ürün fiyatlarındaki gerileme daha hızlı oldu. Şu anda 4 dolar civarlarında bir rafineri marjı var. Geçtiğimiz dönemde bu rakam 6.5-7 dolardı. Biz hala ortalama seviyenin 25-30 cent üzerindeyiz. Petrolde 50 doların altı beklenmiyor. Ancak yeniden 78-80 dolar da zor gözüküyor.

* Fiyatlandırma mekanizmasının yeniden belirlenmesini gündeminizdeki bir konu olarak biliyoruz? Ne olacak burada?
Burada piyasa şartları önemli. Kur ve petrol fiyatlarında hızlı dalgalanmalar oluyorsa, siz bir ayağınız boşta bekleyemezsiniz. En doğrusu günlük yapmak. O günkü fiyat neyse, maliyetiniz ne olursa olsun onu yansıtmak. Ancak kamuoyu petrolü ürünleri fiyatına hassas. Farklı algılanıp manipüle edilebilir diye endişe ediyoruz.

GÜNLÜK FİYAT YAKIN
* Kamuoyu ve piyasa hazır olunca geçecek misiniz günlük fiyata?
Piyasa onu isteyecektir zaten. Piyasa derken tüketici, dağıtım şirketlerini kastediyorum. Şu anda “Tüpraş 3 gün sonra benzine zam yapacak ya da indirim yapacak” diyebiliyorsunuz. Bu doğru değil. Bunu bayiler de görüyor. Zam geleceği zaman kamyonları dağıtım şirketlerinin önüne dayayıp akaryakıt depoluyorlar. Düşeceği zaman da almıyorlar. Bu düzgün bir piyasa çalışması değil.

* Anlattığınıza göre sizin zaten günlük fiyat açıklamasına geçmekten fazla çok seçeneğiniz kalmamış.

Son noktası budur ve biz bunu istiyoruz.