Gazete Vatan Logo

Tokadı yedi, uslanmadı!

Türkiye ile Fransa arasında krize neden olan “Ermeni soykırımını inkar yasası”na son noktayı Fransız Anayasa Konseyi koydu. Konsey, “soykırımı inkar edenlerin 45 bin euro para ve 1 yıl hapis cezasına çarptırılmasını” öngören tasarının anayasaya uygun olmadığına hükmetti. Sarkozy ise hemen yeni bir tasarı hazırlanması için hükümete talimat verdi

Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy’nin ülkede yaşayan 550 bin Ermeni seçmenden oy almak için yaptığı seçim yatırımı hukuk duvarına çarptı. Önce Fransa meclisinin boş salonunda, sonra da Fransız senatosunda evlerinden vekaletle oy kullanan senatörlerin oyuyla kabul edilen soykırım inkar yasa tasarısı, ülkedeki en büyük yasama otoritesi olan Anayasa Konseyi tarafından iptal edildi. Türkiye’deki Anayasa Mahkemesi’nin dengi olan ve çıkarılan yasaların anayasaya uygunluğunu denetleyen 11 üyeli Konsey, Ermeni iddialarını reddedenlerin 1 yıl ile 45 bin euroya kadar ceza istemiyle yargılanmalarını öngören yasanın Fransız Anayasası’na aykırı olduğuna hükmetti. Bu kararla Ankara’nın istediği olurken, Sarkozy de seçimler öncesi büyük bir hüsran yaşadı.

İfade özgürlüğü vurgusu

Anayasa Konseyi tarafından iptal edilen yasa, Türkiye ve Fransa arasındaki ilişkilerde son iki ay içinde ciddi bir kriz yaratmıştı. Türk yetkililer, söz konusu yasanın yürürlüğe girmesinin ikili ilişkilerde tamiri imkansız yaralar açacağı uyarısında bulunmuştu.

Yasanın Senato’da kabulü sonrası Avrupa Demokratik ve Sosyalist Birlik Grubu Başkanı Jacques Mezard’ın öncülüğüyle başlayan girişim sonucu toplam 77 üyenin imzası toplanırken, mecliste de iktidardaki Halk Hareketi Birliği üyesi Michel Diefenbacher’ın girişiminde 65 imzaya ulaşılarak, Anayasa Konseyi’ne itiraz edilmişti. İtiraz dilekçesini değerlendiren Konsey dün akşam inkar yasasını hem biçim, hem de içerikten inceledi.

Yenisi yetişmeyebilir

Yayınladığı altı maddelik gerekçeli kararda yasanın, düşünce ve ifade özgürlüğünü garanti altına alan Fransız Anayasası’nın 34’üncü maddesi ile Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 10’uncu maddesine aykırı’ olduğuna hükmetti. Ayrıca bu yasanın Fransız Meclisi’nin yasama yetkisinin sınırlarına aykırı olduğu da ifade edildi.

Ancak karar Sarkozy’yi vazgeçirmedi. Anayasa Konseyi’ne yapılan başvuru sonrasında bakanlar kurulunda “iptal edilirse yeniden yasa hazırlarım” diyen Sarkozy’nin iptal kararı sonrası “yeni yasa hazırlanması talimatı verdiği” öne sürüldü. Ancak takvim Sarkozy’nin bu girişimine izin vermeyecek gibi görünüyor. Çünkü nisan sonu ve mayıs başında iki turlu yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimleri öncesinde yasama dönemi mart başında son bulacak. Bu da çok büyük olasılıkla yasanın seçim sonrasına kalacağı anlamına geliyor. Ancak anketlerde Sarkozy, Sosyalist rakibi Francois Hollande’nin 10 puan gerisinde olduğu için koltuğunu koruması zor. Hollande de Ermeni iddialarına destek veren bir isim olduğu için büyük ihtimalle benzer bir tasarıyı parlamentoya taşıyabilir.

2001 kararına vurgu yok

Karar öncesinde Anayasa Konseyi’nin sadece ‘soykırımı inkar’ yasasını değil, 2001 yılında kabul edilen “Fransa, Ermeni Soykırımı’nı tanır” ifadesinin yer aldığı yasayı da iptal edebileceği yorumları yapılıyordu. Ancak Konsey’den çıkan kararda 2001 tarihli yasaya ilişkin bir ifade yer almadı. Böylece bu yasanın da tartışmaya açılmasının önüne geçilmiş oldu.

11 üyeden sekizi oy kullandı

Fransa’da meclis ve senatodan çıkan yasaların Fransız Anayasası’na uygun olup olmadığı Anayasa Konseyi adlı devlet organı tarafından denetleniyor. Anayasa Konseyi, hukukçu ve eski siyasetçilerin bulunduğu 11 üyeden oluşuyor. Üyeleri arasında Türkiye dostu olarak bilinen eski Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac ile Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne girmesine şiddetle karşı çıkan ve Türkiye’nin Avrupa’da olmadığını savunan eski Cumhurbaşkanı Giscard d’Estaing de bulunuyor. Başkanlığını eski Meclis Başkanı Jean Louis Debre’nin yürüttüğü 11 üyeli Anayasa Konseyi’nin gerçekleştirdiği oylamaya, sekiz üye katıldı. Üyeler arasında bulunan Hubert Haenel ve Jacqueline de Guillenschmidt, daha önce yasaya karşı görüş belirttikleri için, eski Cumhurbaşkanı Jacques Chirac ise hafızasını kaybetmesi ve hukuken ceza aldığı gerekçesiyle oylamaya katılmadı.

Boyer: Karar ayrımcılıktır

İnkar yasasının mimarı olan Marsilya vekili Valerie Boyer (sağda), “Yahudi soykırımını inkar edenler cezalandırılıyor. Ancak bu soykırım için farklı muamele yapılıyor. Bu ayrımcılıktır” dedi.

YORUM / Cengiz AKTAR

Karar ‘Soykırım olmadı’ demiyor

Anayasa Konseyi, tasarıyı reddederken tamamen ifade özgürlüğüne atıf yapar ve 1789 Fransız İhtilali sonrasındaki insan hakları evrensel beyannamesine kadar giden bir hukuki okuma yapıyor. Bu okuma soykırımın inkarıyla alakalı değil. Bu soykırım olmadı diyen bir karar değil. Sadece soykırımın inkarını cezalandıran yasanın müeyyidelerinin aşırı olduğunu ve ifade özgürlüğüne halel getirdiğini söylüyor.

‘Vahim bir hatadan dönüldü’

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, 1915 olaylarına ilişkin Ermeni iddialarının reddini suç sayan yasanın Fransa Anayasa Konseyi tarafından iptal edilmesine ilişkin olarak, ”Fransa Anayasa Konseyi, Fransa anayasasının evrensel insan hakları kavramına ve hepimizin savunduğu Avrupa değerlerine uygun bir karar vermiştir. Anayasa Konseyi’ni tebrik ediyoruz. Bu karar benzer girişimler için emsal olabilir” dedi. Yasanın tekrar gündeme getirilmesinin “vahim bir hata” olacağını söyleyen Davutoğlu Fransa ile ekonomik, siyasi ve askeri ilişkilerin yeniden tesis edilmesi konusunun Bakanlar Kurulu’nda karara bağlanacağını da belirtti.

Bağış: Akıl akılsızlığı yendi

AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Ömer Çelik: Türkiye bu kararın ardından Fransa’ya yönelik ikinci tur yaptırımları uygulama yoluna gitmeyecek. Fransız hükümeti tasarıyı başka bir koldan tekrar gündeme getirmeye çalışırsa, aynı gerginlik devam edecektir.

Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç: Fransa ile Türkiye arasında muhtemel büyük bir kriz önlenmiştir. Fransa Anayasa Konseyi bu karar ile baştan beri bir garabet abidesi olan bu yasanın altına imza atan Fransız siyasetçilere bir hukuk dersi vermiştir.

Türkiye’nin Paris Büyükelçiliği Sözcüsü Engin Solakoğlu: Kararı memnuniyetle karşılandık. Söz konusu kararın iki ülke ilişkilerini düzelteceğini ümit ediyoruz.

AB Bakanı ve Başmüzakereci Egemen Bağış: Akıl, akılsızlığı yenmiştir.

Haberin Devamı