TL'den muhteşem veda
2004 Türk Lirası'nın en itibarlı yılı oldu. Euro'nun değer artışı enflasyonun altında kaldı. Dolar zarar ettirdi. Türk insanının Lira'ya olan güveni arttı. Böyle olunca taksit vadeleri 24 aya kadar çıktı
Dünya euronun dolar karşısındaki tırmanışını konuşurken yarından itibaren tahtını YTL'ye bırakacak olan Türk Lirası, 2004 performansıyla adeta 'veda şovu' yaptı. Yeni IMF anlaşması ve AB'den tarih müjdesiyle son günlerde TL'ye yatırımın cazibesi artarken, TL hem dolar, hem de euroya karşı değer kazandı. Türk insanının alıştığı paranın değer kaybetmesi (devalüasyon) olgusu, yerini değer artışına yani revalüasyona bıraktı. TL bu yıl dolar karşısında reel bazda yüzde 12.34 değer kazanırken euro ve dolarla hesaplanan döviz sepeti karşısındaki reel kazana yüzde 9.1 oldu.
Dolarda reel değer kaybı % 12.3
Merkez Bankası'nın döviz alımlarına rağmen bir türlü toparlanamayan dolarda düşüş dün de sürdü. Merkez Bankası söz verdiği gibi piyasadan 45 milyon dolarlık alım yaptı ama dolar 9 bin lira daha düşerek 1 milyon 446 bin liraya geriledi. Böylece 2003 yılını 1 milyon 396 bin liradan kapatan dolardaki yıllık düşüş yüzde 3.58 olarak gerçekleşti. Bu rakama yüzde 10'luk enflasyon da eklendiğinde TL'nin ABD para birimi karşısındaki reel değer artişı yüzde 12.34'ü buldu. Yıla l milyon 745 bin liradan başlayıp, l milyon 830 bin liradan kapanan euroda yüzde 4.87 değer artişı oldu. Ancak bu artış Türkiye'deki enflasyon oranından arındırılınca Avrupa ortak parasının da aslında TL karşısında reel bazda yüzde 4.66 değer kaybettiği ortaya çıktı. TL'deki gerçek değerlenmeyi gösteren ve 1 dolar ve 0.77 eurodan oluşan Merkez Bankası döviz sepetinde de benzer bir durum ortaya çıktı. Döviz sepeti 2004'te nominal bazda binde 1 oranında değer artişı yaşarken, reel değer kaybı yüzde 9.1 olarak gerçekleşti.
Yatırımcılarının yüzünü güldüren TL Yeni Türk Lirası'na da önemli bir miras bırakıyor. 2001'de bankalardaki mevduatın sadece yüzde 32'si TL'de tutulurken, Aralık ayında yüzde 56'ya çıkti. Böylece TL 1994 ve 2001'de dövize karşı aldığı ağır hezimetlerin rövanşını da aldı.
Tasarruflar TL mevduata aktı
Türk ekonomisi ve TL'deki istikrar tassarruf sahiplerinin yatırım eğilimini de değiştirdi. Uzun yıllar bankadaki paralarım döviz tevdiat hesaplarında değerleniren yattırımcı, tercihini TL'den yana kullanmaya başladı. Bu eğilimin etkisiyle bankalardaki TL mevduata yeniden döviz tevduat hesaplarının üzerine çıkti. Mevduat içinde 2001 Eylül'ünde yüzde 32'ye kadar inen TL'nin payı Aralık ayında yüzde 56'ya çıkti. Toplam mevduatın 100 katrilyonu TL, 78 katrilyon lirası da DTH'da tutuluyor.
