TİP yeniden kuruldu

Türk siyasi tarihine Meclis’e giren ilk sosyalist parti olarak geçen Türkiye İşçi Partisi(TİP) 3 Şubat'ta yeniden kuruldu. Kurucular Kurulu üyesi Muharrem Soydemir, sol bir parti kurma amacıyla TİP’i tekrar kurduklarını, ancak şu aşamada örgütlenme çalışmaları yürütmediklerini, seçimlere girmek gibi bir niyetlerinin de olmadığını açıkladı.

İçişleri Bakanlığı Genel Sekreterliği’ne verilen kuruluş dilekçesinde kurucular kurulunda 8 kişi yer aldı. Partinin kurucu isimleri sırasıyla Muharrem Soydemir, Coşkun Arslan, Ahmet Arslan, Bircan Özdemir Bulut, Süzen Ertürk, Mihriban Tatar, Halil Yapağlı ve Feyzi Tam oldu. Dilekçede kurucu genel başkan olarak bir isim bildirilmedi. Dilekçede partinin genel merkezi olarak da Ankara Kızılay'da bir iş hanının 2. katı gösterildi.

ANKA’nın ulaştığı Kurucular Kurulu üyesi Muharrem Soydemir, TİP’in Türkiye solunda yer almış çok önemli bir parti olduğunu, tekrar sol, sosyalist bir parti kurma amacıyla TİP’i kurduklarını açıkladı. Soydemir, örgütlenme çalışmaları yürütüp yürütmedikleri, seçimlere girme niyetlerinin olup olmadığı sorusunu ise “Henüz onunla ilgili bir çalışmamız yok şu aşamada, yani dün bugün gibi, şu aşamada bir çalışma yok. Onu ilgili kurullar bir araya geldikten sonra karar verilecektir” dedi.

Soydemir, geçmişte TİP içinde bulunmadığını, partiyi kurmadan önce İşçi Partisi üyesi olduğunu belirtti. Soydemir, parti genel başkanlığını Necdet Senger’in yürüttüğünü bildirdi.

-TİP’İ SENDİKACILAR KURMUŞTU-

Türkiye İşçi Partisi, 13 Şubat 1961’de Kemal Türkler’in de aralarında bulunduğu 12 sendikacı tarafından kurulmuştu. 1962 yılında kurucular, aydınları partiye davet etmiş, Mehmet Ali Aybar, Behice Boran’ın yanında birçok aydın partiye girmiş, Aybar da Genel Başkanlık görevini üstlenmişti. TİP, 1965 seçimlerinde yüzde 3 oy alarak Meclis’e aralarında Mehmet Ali Aybar, Behice Boran, Sadun Aren, Tarık Ziya Ekinci, Sadun Aren’in de bulunduğu 15 milletvekili göndermişti. TİP, Meclis’te olduğu dönemde etkili bir muhalefet yürüttü. Ancak 1968’de Sovyetler Birliği’nin Çekoslovakya’yı işgali partiyi ikiye böldü. Yaşanan görüş ayrılığı sonucu Genel Başkan Aybar 1969’da görevinden istifa etti. Behice Boran parti genel başkanı oldu. TİP, 1969 seçimlerinde de yüzde 3 oy almasına karşın seçim sisteminde yapılan değişiklik nedeniyle 2 milletvekili çıkartabildi. 12 Mart 1971 muhtırasının ardından 21 Temmuz 1971’de programındaki Kürt sorunu gerekçe gösterilerek parti kapatıldı, partinin önde gelen isimleri tutuklandı. 1974 affıyla tutuklu isimlerden bazıları serbest bırakıldı. Behice Boran, 1975’te partiyi tekrar örgütledi ancak TİP eski gücünü sağlayamadı. TİP 12 Eylül 1980 darbesiyle tekrar kapatıldı. 1987’de siyasi yasakların kalkmasının ardından TİP, Türkiye Komünist Partisi(TKP) ile birleşerek Türkiye Birleşik Komünist Partisi(TBKP) adını aldı. Bu parti de adındaki ‘komünist’ sözcüğü sebebiyle 1991’de Anayasa Mahkemesi tarafından kapatıldı.

-BEHİCE BORAN’IN 100. DOĞUM YILDÖNÜMÜ-

1 Mayıs 1910 tarihinde doğan eski TİP Genel Başkanı Behice Boran’ın bu yıl 100. doğum yıldönümü kutlanacak. Bursa’da doğan Boran, Arnatuköy Amerikan Kız Koleji’nin ardından Michagan Üniversitesi’nde sosyoloji doktorasını tamamladı. 1939’da Türkiye’ye dönen ve Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’ne doçent olarak atanan Boran, öğretim üyeliği yıllarında Yurt ve Dünya, Adımlar gibi dergilerde işçi, köylü, gençlik sorunları, demokrasi ve hümanizm konularında yazdı. Boran 1948’de siyasal görüşleri sebebiyle Pertev Naili Boratav ve Niyazi Berkes ile birlikte üniversiteden uzaklaştırıldı. 1950’de kurucuları arasında yer aldığı Barışseverler Cemiyeti’nin ilk genel başkanı seçildi. Cemiyet, Adnan Menderes hükümetinin Kore’ye asker göndermesini kınayan bir bildiri yayımlayınca kapatıldı ve Boran 15 ay hapis cezasına çarptırıldı.

Boran, 1962’de TİP üyesi oldu. 1964’te yapılan TİP 1. Büyük Kongresi’nde MYK’ya seçildi. 1965 Genel Seçimlerinde Urfa milletvekili seçildi. 1968’de SSCB’nin Çekoslovakya’nın işgalinin ardından Genel Başkan Aybar ile görüş ayrılığına düşen grubun içinde yer aldı. Aybar ve arkadaşlarının partiden ayrılmalarının ardından, Behice Boran, TİP’in 4. Büyük Kongresi’nde genel başkanlığa seçildi. Boran, Türkiye’de parti genel başkanlığına seçilen ilk kadın oldu. 12 Mart 1971 Muhtırası’nın ardından tutuklanan Boran, 15 yıla hapse mahkum oldu ancak 1974`teki Genel Af ile serbest kaldı. Boran, 1975 yılında ikinci kez kurulan TİP’in yeniden genel başkanı oldu.

12 Eylül 1980 darbesine kadar TİP genel başkanlığını sürdüren Behice Boran, 1980 darbesinde kısa bir süre gözaltında tutuldu. TİP kapatıldı, Boran da 1981’de vatandaşlıktan çıkartıldı. Brüksel’de siyasi sığınmacı olarak yaşayan Boran, solun birliği için çalışmalarını sürdürdü. Türkiye İşçi Partisi ile Türkiye Komünist Partisi, 7 Ekim 1987’de Brüksel’de düzenlenen bir basın toplantısıyla birleşip, Türkiye Birleşik Komünist Partisi(TBKP) adını aldıklarını açıkladı. Boran, bu toplantıdan 3 gün sonra kalp krizi geçirerek vefat etti. Behice Boran için ilk tören Brüksel’de yapıldı. İkinci tören, Ankara’da TBMM düzenlendi. Boran, 18 Ekim’de İstanbul Zincirlikuyu Mezarlığı’nda toprağa verildi.