TBMM Başkanı Mustafa Şentop, CNN TÜRK’te yayınlanan Hafta Sonu programında Hakan Çelik’in sorularını yanıtladı.
28.04.2019 - 10:13 |
TBMM Başkanı Mustafa Şentop'un açıklamalarından satır başları şöyle:
19 Mayıs 1919'un 100'üncü yılını aslında bu yıl kutlayacağız. Bu konuda Cumhurbaşkanımızın yayınlamış olduğu genelgeyle bu süreçle ilgili bir program hazırlanıyor. Meclis'le iglili kısımda bizim düşündüğümüz birtakım çalışmalar var. 100'üncü yıllar, tabii önemli dönüm noktaları... Her yıl ayrı bir coşkuyla ayrı bir hatırlamayla kutlanıyor ama 100'üncü yıl için daha özel etkinlikle, 100 yıllık dönemin bir muhasebesini yapan bir çalışma ortaya koymak istiyoruz. Henüz çok somutlaşmış değil.
Hakan Çelik: Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'ne geçiş süreci, uzun bir süreç oldu. Önceki döeme göre, TBMM'de nasıl bir fonksiyon ve rolü itibariyle ilgili nasıl bir farklılık oluştu?
TBMM Başkanı Mustafa Şentop: Anayasa değişikliği, kanun değişikliği ya da bir sistem değişikliğinin hemen gerçekleşmesini beklemek yanlış olur. Bir takım gelenekler, alışkanlıklar vardır. Bunların da birdenbire mevzuatın kesilmesi ve yeni bir dönemin hemen başlaması yanlış olur. Yeni yapının yerleşmesi için biraz zamana ihtiyaç var. Bu bakımdan biz anayasa değişikiliğinden sonra da 24 Haziran Seçimleri'ne giderken de seçim sonrasında da başta Cumhurbaşkanımız olmak üzere bu yeni sistemin bütün kurum ve kurallarıyla yerleşmesi için önümüzdeki dönemde çalışmalar yürüteceğimizi de ifade etmiştik.
Türkiye daha önce parlamenter sistemde idi. Ama Türkiye klasik parlamenter sistemle başlayıp yavaş yavaş başkanlık sistemine ilerleyen bir seyir izlemiştir. Burada bir değişikliğe gitme ihtiyacı hasıl oldu. 1988 yılında çıkarttığımız bir hukuk dergisinde, ben yayın yönetmeniydim, mesela Sayın Cumhurbaşkanımız il başkanıyken ondan da görüş almışız başkanlık sistemiyle ilgili. Temel farklılıkları söylemek isterim. Parlamenter sistemde tam anlamıyla bir kuvvetler ayrılığı olmuyor. Parlamenter sistemde hükümet parlamentonun içinden çıkıyor. Parlamenter sistemin kendi içinden hükümet çıkarma ve bu hükümeti denetleme problemleri var. Yürütmenin yasamanın içinden çıkmaması, ayrımı yeni sistem de temel şey. Yeni sistemde yasama ve yürütmede ayrı ayrı oy kullanılacağından burada farklılaştırma ihtimali var.
Hakan Çelik: Yeni sistem, dünyada hangi ülkenin sistemine benziyor?
TBMM Başkanı Mustafa Şentop: Fransa’daki yarı başkanlık esasen tam benzemiyor. ABD’yi esas alan bir çalışmaydı. Modelimiz 2013 yılında hazırlanmış çalışmayı esas alan hükümet modeliydi. Trump gelene kadar ideale yakın bir sistem olarak niteleniyordu ABD sistemi. Siyasi aktörler hesaba katmadan değerlendirme yapmak yanlış olur. Siyasi aktörler ve siyasi konjonktür bütün sistemlerde farklı tablolar ortaya koymuştur. Siyasi aktör sistem ne olursa olsun farklı bir istikamet verebiliyor. TBMM bütün farklı görüşlerin temsil edildiği bir yer. Yürütme öyle değil... Temel mesele şu siyasetin zaman zaman gerginleştiği ciddi tartışmalara neden olduğu doğrudur. Seçim öncesi görülüyor genelde bu durum. Ama seçim bitikten sonra gerçek gündeme dönmek gerekiyor. Kendimizi ayrıştırmak değil katkı sunmak önemlidir.
