Sürpriz kredi hamlesi

Türk şirketlere yurtdışındaki iştirakleri üzerinden kullandırdığı dövize endeksli krediler bankaların başına bela oldu. Maliye, “Sen BSMV ödememek, mevzuatı dolanmak için bu yola başvurdun” diyerek 5 yıl geriye dönük vergi borcu çıkardı. Borcun 700-800 milyon doları anapara, kalanı temerrüt olmak üzere 2 milyar doları bulduğu öğrenildi

İş Bankası Genel Müdürü Ersin Özince, Ankara Sanayi Odası’nın düzenlediği gündem toplantısında satır aralarında çok ilginç bir detay verdi. İşadamlarının ve sanayicilerin “Neden kredileri kesiyorsunuz” eleştirilerine yanıt verirken Özince, şöyle konuştu:

“Vergi otoritelerimiz belki de haklı olarak bize diyor ki ‘Siz bunları aslında mevzuatı dolanmak için böyle yaptınız. Gel bakalım. Sen bana geçmiş 5 yılın bu kredilerle ilgili gider vergilerini bilmem nesini Amme Alacaklarının Tahsili Usul Kanununa göre öde.’ Ben zaten size o kredileri o dönemlerde ucuz ucuz, libor artı 2-3-1.5’ten verirken ne kadar kâr ediyordum ki şimdi o cezaları ödeyim. Kesin olan bir şey var, ettiğim ticaretin bütün faydasını misliyle vereceğim.”

Sorun % 5’lik BSMV

Özince’nin üstü kapalı olarak ifade etmeye çalıştığı ve “Vergi otoritesi ile başımız derde girdi” dediği konunun Türk bankalarının yurtdışı şubeler ve off-shore bankalar üzerinden kullandırdığı döviz kredileri konusu olduğu ortaya çıktı. VATAN’ın Türk bankacılık sektörünün önde gelen temsilcilerinden aldığı bilgiye göre sorun şuradan kaynaklanıyor:

Mevzuata göre ihracatçı olmayan firmalar döviz cinsi kredi kullanamıyor. Sadece dövize endeksli krediler kullanabiliyor. Bu tip kredilerde faiz düşük ama kur riski var. Dolayısıyla Türk özel sektörü bu tip kredi kullanmayıp döviz kredisi kullanmayı tercih ediyor. Üstelik dövize endeksli kredilerde faiz üzerinden Banka Sigorta Muameleleri Vergisi (BSMV) alınıyor. BSMV yüzde 5 olarak uygulanıyor.

Yurtdışından alınan kredilerden ise BSMV alınmıyor. Yani özel sektör için krediyi yurtdışından kullanmak maliyet açısından çok daha avantajlı. Bunu farkeden ve kredi pazarını da haksız rekabetten dolayı yabancı bankalara kaptırdığını gören Türk bankacılık sistemi uzun zamandır bu mevzuatı yan yoldan aşıyor ve yurtdışı şubeler aracılığıyla Türk özel sektörüne döviz kredisi kullandırıyordu.

Maliye de bunu farkedip “Sen bu kredileri Türkiye’de dövize endeksli olarak kullandırmalı ve dolayısıyla yüzde 5 BSMV ödemeliydin” diyerek bankaların bu tip kredilerini mercek altına aldı.

Tespitlere göre Türk bankacılık sisteminde kullandırılan bu tip krediler yüzünden son 5 yılda en az 700 milyon dolarlık vergi kaçağı tespit edildi. Şimdi Maliye tek tek bankalarla pazarlık masasına oturarak bu parayı faizi ile birlikte talep ediyor. Bankaların bir bölümünün Maliye ile uzlaşmaya gittiği, bir bölümünün ise konuyu yargıya taşıdığı öğrenildi.

Ancak mahkeme süreci uzadığı ve karşılık ayırmak gerektiği için bankaların uzlaşmadan yana tavır aldığı da vurgulanıyor. Maliye’nin temerrüt ve ceza faizi ile birlikte Türk bankalarından talep ettiği toplam tutarın 2 milyar doları bulduğu belirtiliyor.

Kredide niye fren yaptım? Benzinim yok da ondan

KONUT kredilerinde İş Bankası’nın frene bastığını belirten Özince, “Niye yaptı. Benzin yok da ondan yaptı fren. Bu bir ayıp da değil” dedi. Yine döviz kredileri konusunda da tavır değişikliğine gittiklerini belirten Özince, “Döviz kredileri o kadar ucuz oldu ki. Bu kadar düşük kârla bu işi büyütmenin çok yararlı olmadığını düşündüm ve biz Türkiye’deki döviz kredisi liginde 3’üncü sıraya düştük banka olarak. Ama Türk Lirası kredide zannediyorum en büyük biziz” diye konuştu.

Bankalar fırsatçılık yapar mı? Yapar

TÜRK bankacılık sektörünün reel sektörle çalışmak zorunda olduğuna da işaret eden Özince, “Bankalar fırsatçılık yapar mı?” diye sordu. Sorusuna kendi yanıt yanıt veren Özince, “Tabii yapar. Herkes fırsatçılık yapar. Şimdi bankalar fırsatçı dedi diye yarın şey olmasın. Herkes, her tüccar fırsatları değerlendirir. Bir kere bunda mutabık kalalım” dedi.