Şua izni ne demek? Şua izni yasağı kalktı!

Sağlıkçılara yönelik, yıllık izin, ücretsiz izin, şua izni ve emeklilik işlemleri yasağını kaldıran yazı, personel işlemleri başlığıyla Sağlık Bakanlığı tarafından yayımlandı. Sağlık Bakanlığı'nca, koronavirüs pandemisi dolayısıyla sağlık çalışanlarına yönelik olarak, izin ve emeklilik işlemleri kısıtlaması getirilmişti. Şua izni ne demek?

Şua izni ne demek?

Şua izni, hastaların genel anlamda yatarak tedavi edildiği bir sağlık kuruluşunun radyolojik ışınlara bağlı birimlerinde, bu ışınlara maruz kalarak çalışan personeline, yıllık ücretli izni dışında dört hafta daha ek çalışma izni verilmesine denilmektedir. Başka bir deyişle, sağlık izni olarak tanımlanacak şua izni; sağlık kuruluşlarının radyolojik ışınlara maruz kalınan veya maruz kalma riski yüksek olan bölümlerinde çalışan sağlık personeline, sağlık hakkını dikkate alarak yıllık izin hakkına ek olarak dört hafta tatil hakkı veren izindir. Bu iznin kullandırılmaması veya bir şekilde kullanılmaması durumunda çalışan sağlık personeline ödenecek ücrete ise şua izin alacağı denilmektedir.

Şua izni alma şartları

Hastanelerde çalışma söz konusu olmalıdır.

Hastanelerde röntgen ve radyom ile çalışma söz konusu olmalıdır.

Çalışma en az bir yıl sürmelidir

Şua izni, kısım kısım değil devamlı bir şekilde kullandırılmalıdır.

Kamu görevlilerinin şua izni kullanımı

Kamu kurumlarında çalışan sağlık personelinin genel olarak yıllık izin haklarını nasıl kullanacakları 657 sayılı Devlet Memurları Yasasında düzenlenmiştir. 657 sayılı Yasanın 103. maddesinde ve Radyoloji, Radyum ve Elektrikle Tedavi ve Diğer Fizyoterapi Müesseseleri Hakkında Tüzük’ün 23. maddesinde paralel bir biçimde radyoaktif ışınlarla çalışan devlet memurlarına yıllık izin haklarına ilaveten ayrıca her yıl bir aylık sağlık izni (Şua) verileceği belirtilmiştir. 657 sayılı Yasa’nın 103. maddesine göre yıllık izinler; amirlerin uygun bulacağı zamanlarda, toptan veya ihtiyaca göre kısım kısım kullanılabilecek, birbirini izleyen iki yılın izni de bir arada verilebilecektir. Şua izninin kullanımına ilişkin 657 Sayılı Yasa’da özel bir kullanım şekli belirtilmemiştir. Ancak şua izinleri hakkında; 3153 sayılı Kanun uyarınca çıkarılan Radyoloji, Radyum ve Elektrikle Tedavi ve Diğer Fizyoterapi Müesseseleri Hakkında Tüzüğün 24. maddesinde “senede dört hafta muntazaman devamlı tatil yapılması mecburidir.” hükmü ile özel bir kullanım şekli tanımlanmıştır. Burada “muntazaman devamlı” ibareleri ile her yıl düzenli olarak kullanılması gerektiği, bir sonraki yıla bırakılamayacağı ve parça parça değil bütün olarak verilmesi zorunluluğu işaret edilmiştir. Bu izinlerin öncelikle personelin istemine uygun olarak verilmesi esastır. Ancak sağlık hizmetlerinin kesintisiz olması zorunluluğu nedeniyle hizmetin aksamaması dikkate alınarak amirin uygun bulması koşulu da aranmıştır 1 . Hizmetin başka türlü düzenlenemediği haller haricinde sağlık personelinin istemine uygun olarak yıllık izin çizelgelerinin düzenlenmesi ve kullandırılması gerekir. Şua ve yıllık izinlerin, hakkın kullanılmasını engelleyecek bir biçimde kısıtlanması da hukuka aykırı olacaktır. Sağlık Bakanlığı tarafından çıkarılmış bulunan İzin Yönergesinde de 657 sayılı Yasa’nın yıllık izin hakları ve bu izinlerin kullanımına ilişkin hükümlerin uygulama şekli gösterilmiştir.

Özel kurumda çalışan sağlık personelinin şua izni kullanımı

Radyoaktif ve radyoiyonizan maddelerle yapılan işler’de çalışan sağlık personeline ilişkin 4857 Sayılı Kanun ile bu Kanunun 53. maddesi uyarınca çıkarılan Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliğinde özel bir düzenleme yapılmamıştır. 3153 sayılı Kanun ve bu Kanun uyarınca çıkarılan Radyoloji, Radyum ve Elektrikle Tedavi ve Diğer Fizyoterapi Müesseseleri Hakkında Tüzük’te çalışma şartlarına ve izinlere ilişkin düzenlemeler özel ya da kamu ayrımı yapılmaksızın “Röntgen ve radyom lâboratuvarlarında çalışan bütün mütahassıs ve müstahdemleri” yani bütün sağlık personelini kapsamaktadır. Bu nedenle özel kuruluşlara radyoloji laboratuarlarında İş Kanununa tabi olarak çalışan radyoloji hekimlerin de Anılan Tüzüğün 24. maddesinde tanımlandığı gibi “senede dört hafta muntazaman devamlı tatil yapılması mecburidir.” Ancak genel olarak izinlerin kullanım yöntemi İş Kanunu ve ilgili mevzuatta düzenlenmiştir. İş Kanunu uyarınca ücretli yıllık izinlerini kullanacak çalışanların bir ay önceden işverene ya da yetkili birime bildirimde bulunması ve işin gerekleri üzerinden istemin uygun bulunması gerekir. Ücretli yıllık izinlerin bölünmemesi ve kesintisiz kullanılması esastır. Ancak işçinin rızasının olması halinde bir parçası 10 günden az olmamak üzere kısım kısım kullanılmasına da olanak tanınmıştır.