Spekülatif ‘foreks’e 1’e 10 kaldıraç cezası

Döviz kurunda yaşanan dalgalanmalardan sorumlu tutulan ve yüksek risk aldığı için yatırımcıların yüzde 88’inin zarar ettiği ‘foreks’e (kaldıraçlı alım-satım) limit getirildi.

Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SPK) Resmi Gazete’de yayınlanan tebliğine göre, bireysel yatırımcıları korumak için kaldıraçlı alım satım işlemlerine ilişkin azami oran 1’e 100’den 1’e 10’a düşürüldü. İşlemlere başlayabilmek için de asgari 50 bin TL veya muadili döviz tutarında başlangıç teminatı yatırılması zorunluluğu getirildi. Daha önce bu limit 20 bin lira olarak belirlenmişti.

Düzenlemeyle bireysel yatırımcıların yüksek kaldıraca dayalı risk almaları, düşük tutarlı tasarruflar için yüksek kaldıracın yol açacağı muhtemel mağduriyetler ve dövizde spekülatif yurt dışı işlemlerin önlenmesi hedefleniyor.

Tebliğle aracı kurumlar nezdindeki mevcut açık pozisyonların yeni düzenlemeyle uyumlu hale getirilmesi için 45 gün geçiş süresi verildi. Tebliğde ayrıca “Kurul gerekli gördüğü hallerde bu oranları değiştirme ve varlık bazında kaldıraç oranı belirleme yetkisine sahiptir” denildi. Uygulanacak azami kaldıraç oranlarının aracı kurumlar ile müşteriler arasında imzalanacak çerçeve sözleşmede belirleneceği de belirtildi.

İlk önlem küçük yatırımcıya

SPK, küçük yatırımcıları korumak amacıyla Foreks işlemlerine 14 Ocak 2016’da da müdahale etmişti. 1’e 100 olan, yani 1 dolarlık sermayeyle

100 dolarlık işlem yapma imkanı sağlayan kaldıraç oranı, küçük yatırımcılar için 1’e 50’ye indirildi. Bunların dışındaki varlıklarda azami 1’e 25 olacak şekilde belirlenmişti. Profesyonel yatırımcılar ve 20 bin TL üzerinde hesabı olan müşteriler TL, dolar ve euronun birbirlerine karşı olan değişim oranlarını esas alan varlıklar ile altına dayalı kaldıraçlı işlemlerde 1’e 100, bunların dışındaki varlıklarda 1’e 50 olarak azami kaldıraç kullanabiliyordu.

Güvenli yatırıma yönelin

Başbakan Yardımcısı Nurettin Canikli, küresel boyuttaki bu gelişmelerin uluslararası piyasalarda petrol başta olmak üzere tüm emtia fiyatlarında ve yabancı para birimleri ile çapraz kurlar üzerinde önemli değişimlere yol açtığını belirtti. Canikli, şunları kaydetti:

“Aşırı dalgalanmadan kaynaklanan bu riskleri en aza indirerek vatandaşlarımızın mağduriyetini önlemek ve bu suretle yabancı paralar üzerinde spekülatif işlemlere fırsat vermemek üzere kaldıraç oranı 1/100’den 1/10’a düşürüldü. Başlangıç teminatı getirilmesi, düşük tasarruf sahibi vatandaşlarımızın birikimlerini riski yüksek bu araç yerine mevduat, tahvil, bono, altın gibi daha güvenli alanlara yönlendirilmesini amaçlanıyor. Kurumsal şirketlerimiz ve yatırımcılarımız tarafından kullanılmasına kısıtlama getirilmedi.”

2.9 trilyon dolarlık işlem

TSPB verilerine göre Ekim 2016 itibariyle 88 aracı kurum bulunuyor. 2016 yılı 9 aylık verilere göre, aracı kurumların toplam aracılık gelirleri 1.1 milyar TL olurken bunun yüzde 45’ini hisse, yüzde 38’ini kaldıraçlı işlemler oluşturdu. Kurdaki dalgalanmalara duyarlı olan ve son dönemde geliri giderek azalan kaldıraçlı alım satım işlemleri 2011 Ağustos ayından itibaren SPK’nın düzenlemelerine tabii olmaya başlamıştı. 2016 yılı 9’uncu ay itibariyle foreks piyasasında 2.96 trilyon dolar işlem hacmi gerçekleşti. Aracı kurumların 43’ü kaldıraçlı işlemler piyasasında faaliyet gösteriyordu.

100 kişiden 88’i zararda

Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Başkanı Vahdettin Ertaş, ‘foreks’te küçük yatırımcıları koruyacak ilave tedbirler alacaklarını belirterek, “İşlem yapan 100 yatırımcının 85-88’i bu işten zarar ediyor” açıklamasını yapmıştı.