Sosyal medya en çok şehirli genç seçmen üzerinde etkili

Bu seçimlerde seçmen davranışlarını hangi faktörler belirleyecek?

Seçimlerin her zaman için en belirleyici unsurlarından biri ülkenin içinde bulunduğu ekonomik durumdur. Dolayısı ile bu seçimlerin de temel konusunun ekonomi olacağını düşünüyorum. Diğer yandan seçim kazanmanın önemli bir unsuru da psikolojik etkenlerdir. Seçmenlerde coşku yaratabilen kampanyalar arkalarına rüzgarı da alarak ciddi anlamda fark yaratabiliyor. Bu seçimde de heyecan yaratacak liderin seçimde başarılı olacağına inanıyorum.

Amerika’da yapılan son araştırmaya göre seçim tarihi yaklaştıkça kampanyalarının (mitingler, TV reklamları, ev ziyaretleri, sokak sokak gezmek, insanların ellerini sıkmak) seçmen üzerinde bir etkisi olmadığı belirtiliyor. Bizdeki durum da böyle mi?

Aslında etkisi olmuyor demek yerine etkisi azalıyor demek daha doğru olacaktır. Yapılan araştırmalar bize seçmenle uzun vadeli yani seçim süreci dışında kurulan ilişkilerin daha başarılı sonuçlar verdiğini gösteriyor. Kampanya dönemi süre olarak kısıtlı ve bu kısıtlı sürenin çok yoğun geçtiği bir dönemdir. Dolayısı ile bu dönemde liderlerin hepsi miting yapıyor, tüm parti örgütleri sahada geziyor, seçmenle ilişki kurmaya çalışıyor. Dolayısı ile bu dönem en fazla bilgi kirliliğinin de yaşandığı dönem oluyor. Seçmen iletişim yoğunluğundan mesajları seçemez hale geliyor. Dolayısı ile adayın mesajını iletmesi daha zor oluyor. Diğer yandan bakacak olursak seçmen kendisi ile seçim dönemi iletişime geçen adayı oy istemek için geldiğini biliyor ve mesafeli yaklaşıyor. Bu da ikna sürecini zorlaştırıyor. Bu nedenle de seçmenle iletişim ne kadar erken başlarsa seçimde başarılı olma şansı o kadar yüksek oluyor.

Bizim kampanyalarda seçmeni en çok ne etkiliyor?

Lider her seçim kampanyasında çok etkili bir faktördür. Ama lider dışında ülkenin içerisinde bulunduğu durum, ekonomik veriler ve tabii partilerin vaat ve söylemleri de etkili oluyor. Kampanya açısından bakacak olursanız sahada yapılan yüzyüze görüşmeler seçmeni en etkileyen çalışmalar olarak karşımıza çıkıyor.

Seçmen kendini kurtaracak bir kahraman arar

Her parti manifestosunu yayımladı, seçmen tercihlerinde bu vaatlerin rolü nedir?

Seçmen her zaman için gelecek umuduna oy verir. Dolayısı ile partilerin yapması gereken en temel nokta seçmene seçimin ertesi günü ile ilgili bir hayal kurdurtabilmesidir. Ayrıca seçmen kendisini kurtaracak bir kahraman arar. İşte aday bu aranan kahraman olacağına seçmeni inandırabilirse başarıyı yakalar.

Her gün bir anket yayınlanıyor, seçmeni etkiliyor mu bu anketler? Örneğin bir aday önde gösteriliyorsa bunu halk nasıl algılıyor?

Bu konuda iki iletişim kuramından bahsedebiliriz. “Bandwagon effect” dediğimiz seçmenin daha fazla insanın tercihi adayın yanında yer alacağını; diğeri de “underdog effect” dediğimiz seçmenin daha az tercih edilen adayın yanında yer alacağını öngörüyor. Anketler seçmen davranışlarını manipüle edilebilir mi diye sorulduğunda bu konuda çalışan akademisyenler iki kuramın birbirini dengeleyeceğini söylüyor. Geçmiş seçimlerden yola çıkarak Türkiye özeline baktığımız zaman ise biz seçmenlerin güçlüden yana olmayı sevdiklerini ve tercih ettiklerini görüyoruz.

Ekonomik veriler değişimi de beraberinde getiriyor

Ekonomik veriler seçmen davranışlarını etkiler mi?

Ekonomi her seçimin en temel konularından biridir. Ekonomi makro değil ama mikro ölçeğe indiği zaman yani seçmen kendi hane içi ekonomisinde bir sıkıntı yaşamaya başladığında, geçim sıkıntısı yaşadığında, hane içi borçluluk arttığı zaman bu durumdan etkilenir ve kendisini bu ekonomik darboğazdan çıkaracak bir lider aramaya başlar. Amerikalı araştırma şirketleri bunu “değişim zamanı” olarak tanımlıyor. 2002 yılında AK Parti’nin ilk seçildiği dönemi hatırlayacak olursak, seçmenin dönemin kadim partilerini baraj altında bıraktığına şahit olduk. Bu noktada elbette muhalefetin yapması gereken seçmeni bu sorunu kendisinin çözeceğine ikna etmek.

En etkili ikna unsuru birebir yüz yüze görüşme

Sosyal medya ciddiye alınması gereken bir gösterge mi?

Seçim kampanyalarının yükselen trendlerden biri sosyal medya elbette. Aslında seçmeni ikna etmede en etkili unsurun birebir yüzyüze görüşmeler olduğunu biliyoruz. Ama sosyal medya partilerin mesajlarını yaymasında, gönüllü toplamasında, belli gruplar üzerinde coşku yaratmasında son derece önemli. Diğer bir açıdan olursak sosyal medyada yaşanan hem bilgi kirliliği hem de trollerin varlığı ise bu mecranın güvenirliğini ciddi anlamda sarsıyor.

Hangi sosyal mecra hangi seçmeni nasıl etkiliyor?

Sosyal medya kullanımı en çok metropollerde yaşayan genç seçmen üzerinde etkili oluyor.

Kadın adaylar daha planlı kampanya yürütüyor

Kadın adaylar için kampanya yürütmek daha mı zor?

Erkek adaylar aday oldukları andan itibaren tamamen kendilerini bu göreve adayabilirken kadın adayların ev ve çocukları üzerindeki sorumluluklarının daha fazla devam ettiğini düşünüyorum. Dolayısı ile evet kadınların işi daha zor ama benim gözlemlediğim kadın adayların zaman planlamasını da daha iyi yaptıkları için çalışmalarda bir sorun ile karşılaşıldığını söyleyemem. Üzücü olan nokta Meclis’te kadın temsiliyeti söz konusu olduğunda 193 ülkelik sıralamada 133’üncü olmamız.

1 milyon yeni seçmen ne istiyor?

Gençler siyaseti kendi hayatlarına dokunan konularla ilişkilendiriyor. Gençler sonuç değil süreç odaklı ve harekete geçmek için anlam arayan bir grup. Daha deneyim merkezli ve mobiller.

Bayraklar seçmene ‘ben varım’ mesajı veriyor?

Sokakları, mahalleleri bayraklamak işte tam da güç gösterisinin bir parçası. Partinin bir sokağı bayraklarla donatması demek o sokakta “ben varım” mesajı vermesi demek.

Seçim müzikleri çoşku verip motive ediyor

Seçim müzikleri de partilerin coşku yaratması açısından önemli. Bunun da yine hem seçmen hem de parti örgütü açısından önemi var. Partinin mesajını farklı iletişim kanallarını kullanarak sürekli vermesi gerekiyor. Buna seçim müzikleri de dahil.