Sosyal güvenlik neyi kapsıyor?

TBMM Plan ve Bütçe Alt Komisyonu, Anayasa Mahkemesinin iptal kararının ardından yürürlüğü ertelenen Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Yasasında değişiklik öngören tasarıya ilişkin raporunu tamamladı.

TEDAVİ KATKI PAYLARI
Ayakta tedavide hekim ve diş hekimi muayenesi, ortez, protez, iyileştirme araç ve gereçleri ile ayakta tedavide sağlanan ilaçlarda katılım payı alınacak.

Ayakta tedavide hekim ve diş hekimi muayenesi için alınacak katılım payı miktarı 2 YTL olarak belirlendi.

Katılım payı, ortez, protez, iyileştirme araç ve gereçleri ile ayakta tedavide sağlanan ilaçlar için yüzde 10 ile yüzde 20 arasında olacak.

Yatarak tedavilerde genel sağlık sigortalılar ile bakmakla yükümlü olduğu kişilerden, sağlık hizmetinin yüzde 1'i oranında katılım payı alınacak.

Ancak SGK, katılım payını almamaya veya bir kat artırmaya yetkili olacak. Yatarak tedavilerde alınacak katılım payının tutarı, her bir yatarak tedavi için asgari ücretin dörtte birini, yıl içinde de asgari ücret tutarını geçemeyecek.

Özel hastaneler, genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerden sağlık hizmeti bedelinin yüzde 20'sine kadar ilave ücret talep edebilecek.

Sözleşmeli kamu idaresi ve vakıf üniversitesi sağlık hizmeti sunucuları,
otelcilik hizmeti ile öğretim üyeleri tarafından sunulan sağlık hizmetleri için
ilave ücret talep edemeyecek.

GENEL SAĞLIK SİGORTASI KİMLERİ KAPSIYOR?
Rapora göre, SSK ve BAĞ-KUR'luların yanı sıra, kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten sonra devlet memuru olanlar; aile içindeki gelirin kişi başına düşen
aylık tutarı, asgari ücretin üçte birinden az olan vatandaşlar; dünya, olimpiyat
ve Avrupa şampiyonluğu kazanmış sporcular ile bunların aileleri; mütekabiliyet esası da dikkate alınarak, oturma izni almış yabancı ülke vatandaşlarından yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında sigortalı olmayan kişiler de genel sağlık sigortalısı olacak.

Prim ve prime ilişkin borcu bulunan BAĞ-KUR ve yabancı ülke vatandaşları, genel sağlık hizmetlerinden yararlanamayacak.

YENİ MEMURLARI DA KAPSIYOR
Kanun yürürlüğe girdiği tarihten sonra ilk defa devlet memuru olanlar, bu kanuna tabi olacak ve Genel Sağlık Sigortası kapsamına alınacak. Daha önceki memurlar ise Anayasa Mahkemesinin iptal kararı doğrultusunda yürürlükteki Emekli Sandığı'na tabi olmaya devam edecek.

İŞÇİ, MEMUR, BAĞ-KUR'LUYA EMZİRME ÖDENEĞİ
Emzirme ödeneğinden, sigortalı kadın, sigortalı erkeğin çalışmayan eşi ile BAĞ-KUR'lular da yararlanacak. Bu kişilere, çocuğun yaşaması şartıyla doğumdan sonraki altı ay süresince her ay, doğum tarihinde geçerli olan asgari ücretin 3'te biri tutarında emzirme ödeneği verilecek. Emzirme ödeneğinden yararlanmak için bir yıl içinde en az 120 gün kısa vadeli sigorta kolları primi bildirilmiş olma şartı aranacak.

YAŞLILIK AYLIĞI NE KADAR OLACAK?
Sigortalıların yaşlılık aylığı, ortalama aylık kazancı ile aylık bağlama oranının çarpımı sonucunda bulunan tutar kadar olacak. Aylık bağlama oranı, sigortalının malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi geçen toplam prim ödeme gün sayısının her 360 günü için yüzde 2 olarak uygulanacak. Bu hesaplamada 360 günden eksik süreler orantılı olarak dikkate alınacak, ancak aylık bağlama oranı, yüzde 90'ı geçemeyecek.

SOSYAL GÜVENLİK DESTEK PRİMLERİ
Çalışanlardan alınacak sosyal güvenlik destek primlerine kademe getirildi.
Buna göre, aile içindeki gelirin kişi başına düşen aylık tutarı, brüt asgari
ücretin üçte birinden az olanların (202.80 YTL) primleri, devlet tarafından
ödenecek. Bu tutar her bir kişi için mevcut asgari ücrete göre 18.25 YTL olacak.

Geliri, brüt asgari ücretin üçte biri ile asgari ücretin tamamına (202.80-608.40 YTL) kadar olanların ödeyeceği destek primi, 24.34 YTL olacak.

Asgari ücret ile asgari ücretin 2 katına kadar gelire sahip olanlar,
(608.40-1216.80 YTL arasında) 73.01 YTL destek primi ödeyecek.

Geliri asgari ücretin 2 katından fazla olanların ödeyeceği destek primi ise
146.02 YTL olacak.

Hiçbir geliri bulunmayanlar, geçici köy korucuları ile dünya, Avrupa ve
olimpiyat şampiyonu olanlar ile bakmakla yükümlü olduğu kişiler, genel sağlık hizmetlerinden ücretsiz yararlanabilecek

ÖLÜM AYLIĞINDAN YARARLANABİLME ŞARTI
SSK'lı ve devlet memurlarının malullük ve ölüm aylığından yararlanmaları için gerekli prim ödeme gün sayılarında da değişikliğe gidildi.

Anayasa Mahkemesi tarafından yürürlüğü durdurulan kanunda SSK'lıların ölüm aylığından yararlanması için aranan 900 günlük prim ödeme gün sayısı, 1800 güne çıkartıldı. Devlet memurlarında ise prim ödeme gün sayısı 3600 günden 1800 güne düşürüldü.

YAŞLILIK AYLIĞININ KESİLMESİ
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra ilk defa sigortalı olan kişiler, yaşlılık aylığı bağlandıktan sonra yeniden çalışmaya başlarsa yaşlılık aylıkları kesilecek.

BAĞ-KUR'LULARDA YAŞLILIK AYLIĞI...
Tarım sigortalıları hariç, gerçek veya basit usulde gelir vergisi mükellefi olanlar, gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkar siciline kayıtlı olanlar, anonim şirketlerin kurucu ortakları veya yönetim kurulu üyeleri, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortaklarına, yazılı istekte bulunma şartıyla yaşlılık aylıklarının ödenmesine devam edilecek.

İŞSİZİN PRİMİ İŞSİZLİK FONUNDAN
İşsizlik Sigortası Kanunu gereğince işsizlik ödeneği ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanan kişilere, işsizlik ve kısa çalışma ödeneğinden yararlandığı süre içinde, uzun vadeli sigorta kolları hükümleri uygulanacak. Bunların primleri işsizlik fonundan karşılanacak.

2048'DE EMEKLİLİK YAŞI 65'DE EŞİTLENECEK
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte işe giren sigortalının emekli olması için
aranan 7000 prim ödeme gün sayısı, her yıl 100 gün artırılacak. Bu süre, 2028 yılında 9000'e ulaşacak. İlk defa 2028 yılında işe girecek olan bir sigortalının emekliliğinde 9000 gün prim ödeme şartı aranacak.

Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra işe girenlerde emeklilikte kademeli
yaş şartı aranacak.

Buna göre emeklilikte;
1 Ocak 2036 ile 31 Aralık 2037 tarihleri arasında kadınlarda 59, erkeklerde 61;
1 Ocak 2038 ile 31 Aralık 2039 tarihleri arasında kadın için 60, erkek için 62,
1 Ocak 2040 ile 31 Aralık 2041 tarihleri arasında kadınlarda 61, erkeklerde 63;
1 Ocak 2042 ile 31 Aralık 2043 tarihleri arasında kadınlarda 62, erkeklerde 64;
1 Ocak 2044 ile 31 Aralık 2045 tarihleri arasında kadınlarda 63, erkeklerde 65;
1 Ocak 2046 ile 31 Aralık 2047 tarihleri arasında kadınlarda 64, erkeklerde 65 yaş yaş olarak uygulanacak.
Kadın ve erkeklerde 2048 yılından sonra emeklilik yaşı 65'de eşitlenecek.

İSTEĞE BAĞLI SİGORTALILIK
Zorunlu sigorta kapsamında bulunmayanlar, kısmi zamanlı çalışanlar ve sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde çalışan Türk vatandaşları, isteğe bağlı sigortalı olabilecek. Kısmi zamanlı çalışan kişiler, ay içinde kalan
günlerini isteğe bağlı olarak doldurabilecek. Çalıştığı günlerin primi kazancı
üzerinden, kalan primlerini de kendi belirleyeceği kazanç üzerinden verecek.