Şifre ‘İstambul’

Eski Yugoslavya’nın lideri Tito’nun nükleer saldırılara karşı yaptırdığı gizli sığınağa giriş şifresi olarak ‘İstambul’u belirlediği ortaya çıktı. Sığınak ilk kez ziyarete açıldı.

Türkiye’nin onur konuğu olduğu Saraybosna Çağdaş Sanatlar Bienali’nde Saraybosna Büyükelçimiz Vefahan Ocak, eski Yugoslavya’nın son Dışişleri Bakanı Budimir Lançor, çeşitli ülkelerin büyükelçileri ve sanatçılar, Konyiç’teki Yugoslavya’nın dağılmadan önceki lideri Jozef Broz Tito’nun gizli sığınağını gezdi. Ormanlar arasında, Neretva Nehri kenarındaki iki katlı bir çiftlik evi görünümündeki yapıdan içeri girilerek ulaşılan sığınak, görenleri şaşkına çevirdi.



Şifreyi 6 kişi biliyordu

Dağın altında inşa edilmiş, uzun ince koridorlarla çok sayıda odanın birbirine bağlandığı sığınak, özenle yapılmış toplantı ve yatak odaları, çalışma ofisleri, banyoları ve lavabolarıyla dikkati çekiyor. Sığınakta, muhabere sistemleri, gizli yazışmaların yapıldığı özel şifreli daktilo odaları, özel hatlı telefonlar, su depoları, gaz maskeleri, havalandırma sistemleri bulunuyor. Sığınağı gezen sanatçılara rehberlik yapan, Konyiç’teki bu sığınakta 22 yıl görev yaptıktan sonra emekli olduğunu ifade eden Albay Şerif Grabovica, ’İstambul” şifresinin Tito tarafından konulduğunu kaydetti. Her bir sığınağın farklı şifresinin bulunduğunu dile getiren Grabovica, şöyle konuştu:





”Bu sığınağın kodu ’İstambul’du. Askeri bakımından bu kodlar iletişim aracı olarak kullanılırdı. Acil bir durumda telefon açılarak ’İstambul’ denildiğinde, devlet içerisinde ’bir avuç’ insan ne dediğinizi anlardı ve aslında bu sığınaktan arandığını bilirdi. Şifrelerin üçüncü şahıslar tarafından öğrenildiğinden şüphelendiği zaman da kodlar değişirdi, fakat bu sığınağın ’İstambul’ şifresi hiç değişmedi. Belki de en büyük ve teknik anlamda en gelişmiş bu sığınağımız, bir nevi merkez olmasından ve büyüklüğünden dolayı ‘İstambul’ kodunu kazandı. ‘İstambul’ kodunu ise üst düzey yetkililerden sadece 6 kişi biliyordu.”

Yugoslavya’nrın dağılmadan önceki lideri Tito’nun dağın altındaki sığınağı ilk kez gezdirildi.