SGK genelge yayımladı! Ve belli oldu, 3 ay...

Covid-19 pandemisi dolayısıyla uygulamaya konulan kısa çalışmadan yararlanan iş yerlerinin önemli bir kısmı normal çalışmaya döndü. Bunların bazıları, işler yeterince açılmadığı için sonradan işçilerini ücretsiz izne çıkarmaya başladı. Ücretsiz izne çıkartılan işçiler, kısa çalışma ödeneğine göre daha az para aldıkları için mağdur oluyor. Oysa bu işçilerin kısa çalışma ödeneği alma hakları var. Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) 2020/35 Sayılı Genelgesi uyarınca, normalleşmeye geçmiş iş yerlerinde, ihtiyaç duyulması halinde aynı işçiler için yeniden kısa çalışma uygulamasına dönüş yolu açık bulunuyor.

Habertürk’ten Ahmet Kıvanç'ın yazısına göre pandemi dolayısıyla başlanan kısa çalışma normalde üç ay ile sınırlıydı. Alınan kararlarla 31 Ekim 2020 tarihine kadar uzatıldı. Cumhurbaşkanı kararı ile yıl sonuna kadar da uzatma imkânı bulunuyor. Uzatma dönemlerinde kısa çalışma hakkından, 30 Haziran 2020 tarihine kadar kısa çalışma başvurusunda bulunmuş işverenler yararlanabiliyor. Kaç işçi için başvuruldu ise o işçiler için uzatma hakkı söz konusudur. İşçilerin bir kısmı normal çalışmaya geçirilip, bir kısmı kısa çalışmada devam edebilir. Normal çalışmaya geçtikten sonra ihtiyaç duyulması halinde aynı işçiler için yeniden kısa çalışmaya dönülebilir.

Bunun yasal dayanağı için Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) normalleşme desteğine ilişkin 27 Ağustos 2020 tarihinde yayımlanan 2020/35 Sayılı Genelge’sine bakmak gerekir. Genelgenin, “Prim desteğinden yararlanma süresi” başlıklı 4. bölümündeki beşinci örnek, sorunuzla ilgilidir. Söz konusu genelge, kısa çalışmadan normal çalışmaya dönen işverenlere sağlanan prim desteğine ilişkindir. Genelgedeki ilgili örnek ise şöyle:

“Kısa çalışma başlama tarihi 20/4/2020, bitiş tarihi 20/7/2020 ve aylık ortalama gün sayısı 22 olan bir sigortalı için 2020/Ağustos, Eylül ve Ekim ay/dönemleri için 3 ay süreyle destekten yararlanılması mümkündür. Bu sigortalı için 2020/Ağustos ve Eylül ayları/dönemleri için destekten yararlanıldıktan sonra 1/10/2020 tarihinden itibaren kısa çalışma ödeneği hak sahipliği belirlenmiş ise (yani yeniden kısa çalışmaya dönülmüşse) 2020/Ekim ayı/dönemi için hak kazanılan destek kısa çalışma başladığı için askıya alınacaktır. Kısa çalışma ödeneği 30/10/2020 tarihinde sona ermiş ve işveren tarafından da 2020/Kasım ayı/dönemi için tekrar ilgili adına destekten yararlanılması talep edilmiş ise kalan bir aylık süre için söz konusu destekten yararlanılması mümkün olacaktır.”

Kısa çalışma şimdilik en fazla 31 Aralık 2020 tarihine kadar uzatılabilecek. İşten çıkarma yasağı ve buna bağlı olarak ücretsiz izin uygulamasının ise 30 Haziran 2021 tarihine kadar uzatılması mümkündür. İşveren, kısa çalışma devam ettiği sürece işçiyi kısa çalışma ödeneğinden yararlandırıp, bu uygulamanın sona erdiği tarihten itibaren de ücretsiz izne ayırıp nakdi ücret desteğinden yararlandırabilir.

İŞÇİ 12 YILDIR ÇALIŞTIĞI İŞ YERİNDEN KIDEM TAZMİNATINI NASIL ALABİLİR?

Kıdem tazminatının hangi durumlarda ödenebileceği 1475 sayılı Eski İş Kanunu ile düzenlenmiştir. Buna göre, kıdem tazminatı emekli aylığı bağlandığında, erkek işçi askerlik nedeniyle işten ayrıldığında, kadın işçi evlilik nedeniyle bir yıl içinde işten çıktığında ödenir. Ayrıca, işçinin yaş dışındaki emeklilik koşullarını elde etmesi halinde ve işçinin haklı bir gerekçeyle iş akdini feshetmesi durumunda kıdem tazminatı alınabilir. Yaş dışındaki emeklilik koşulları, 8 Eylül 1999 tarihinden önce çalışmaya başlayanlar için 15 yıl sigortalılık süresini ve 3600 prim gününü doldurmaktır. 8 Eylül 1999 tarihinden sonra çalışmaya başlayanların ise ya 25 yıl sigortalılık süresi ve 4500 prim gününü tamamlaması, ya da sigortalılık süresi aranmaksızın 7000 prim gününün bulunması gerekir.İşçinin ücretinin zamanında ödenmemesi, eksik ödenmesi gibi durumlarda ise işçi haklı fesih yaparak kıdem tazminatını talep edebilir.Bu koşulları sağlıyor iseniz işten çıkarma yasağı devam ederken de kıdem tazminatınızı alabilirsiniz. Aksi takdirde, iş akdini siz feshettiğinizde kıdem tazminatını ödeyip ödememek işverenin inisiyatifindedir. İşveren tazminatınızı ödeyecekse iş akdini sizin feshetmeniz halinde ödemesinin önünde bir engel bulunmuyor. İşten çıkarma yasağı sadece işvereni bağlıyor.