Şirketlerin vergi komedisi devam ediyor

Bundan 9 ay önce ilk kez VATAN'ın manşetinde açıklanan vergi komedisi ile ilgili ayrıntılı rakamlar ilan edildi. Yukarıda yayınlanan tabloya baktığımızda, her yıl beyannameler verildikten sonra ortaya çıkan vergi komedisinin bu yılda değişmediği görülüyor. Bu yılın Mayıs ayında, gelir vergisi mükellefleri tarafından beyan edilen ortalama kazançlar, mükellef grupları itibarıyla açıklandı. Bu listeye göre, kürkçü, derici, lokantacı, mobilyacı, ayakkabıcı, konfeksiyoncu gibi bir yığın gelir vergisi mükellefinin asgari ücretli kadar bile gelir elde etmemişler...

Yan tarafta yer alan haberde, faaliyet gruplan itibariyle şirketlerin 2005 yılı ortalama kazanç beyanları ve ödedikleri vergilerin listesi yer alıyor.

Listelerden, şirketlerin durumunun da gelir vergisi mükelleflerinden pek farklı olmadığı anlaşılıyor. Hatta olaya şirket ortaklarının elde ettiği kazanç açısından baktığımızda, durumun daha da vahim olduğu ortaya çıkıyor. Anonim şirketin en az 5, limited şirketin de en az 2 ortağı olduğunu göz önüne aldığımızda, ortak başına düşen ortalama kazanç asgari ücretin çok altında kalıyor.

Durum değişmemiş
Türkiye'deki vergi gelirlerinin yaklaşık yüzde 40'inin toplandığı İstanbul'da yaşanan vergi komedisi, 13 Aralık 2005 tarihli VATAN'ın manşetinde yer almış, 2004 yılı vergilendirme döneminde şirketlerin matrah beyanlarını analiz etmiştik.

İstanbul'un durumu da Türkiye genelinin durumunu yansıtıyordu. Türkiye genelindeki yaklaşık 600 bin anonim ve limited şirketin 190 bini İstanbul'da faaliyet gösteriyor ve bunların yüzde 50'si yani 95 bini 2004 yılında sıfır matrah beyan etmişti.

Yanlış nerede?
2005 yılındaki durumu bilmiyoruz ama, Türkiye genelindeki beyanlara baktığımızda, durumun değişmediği, vergi komedisinin devam ettiği açık bir şekilde görülüyor. Zira kurumlar vergisinin yüzde 50'si Türkiye genelindeki 20 şirket tarafından ödeniyor. Şirketlerin beyan ettiği ortalama kazancı da bu şirketler yükseltiyor. 2005 yılı vergi gelirlerinin yüzde 20'si gelir, yüzde 10'u kurumlar vergisinden oluşuyor.

Vergi gelirlerini dolaylı vergiler üzerine kuran, vergi tabanını genişletilmesine ve beyannameli mükellef sayısının artırılmasına yönelik olmayan maliye politikaları var olduğu sürece, mükellef başına düşen ortalama kazanç beyanındaki düşüklük kaçınılmaz olacaktır. Şimdi burada, ortalama kazancı düşük olan mükellef gruplarını, vergi kaçırıyorlar diye bir genelleme yapmak da yanlış olur. Çünkü kaçıranlar olduğu gibi, kaçırmayanlarda var.

Yanlışı bulmak ve buna göre de yapılacak olanı tanımlamak gerekir. Vergilemede otokontrol müesseseleri birer birer kaldırıldı. Kişilerin harcama ve tasarruflarının kaynağını sorgulayacak bir vergi güvenlik müessesine acilen ihtiyaç var. Yoksa, kaçıran kaçırdığıyla kalacak. Kaçırmayanlarda çıkan sonuçlar itibariyle töhmet altında kalmaya devam edecek.