Çalışmadan emekli olmak kolaylaşacak

Fertler, sosyal güvenlik kanunlarına tabi olarak çalışmalarını sürdürürken işten çıkarılma, işyerinin kapanması, evlilik, doğum gibi nedenlerle sigortalı çalışmaya ara verebilirler. Bu durumda zorunlu sigortalılık sona erer ve sosyal güvenlikleri kesintiye uğrar.

Sigortalının sosyal güvenlikten mahrum kalmasını önlemek, belli koşullarda sosyal güvenliklerini sağlamak amacıyla, mevcut sosyal güvenlik kanunlarımızda isteğe bağlı sigortalılık müessesesi düzenlenmiştir. Ancak, mevcut SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı Kanunları'nda yer alan isteğe bağlı sigortalılık düzenlemelerinde norm ve standart birliği bulunmuyor. Aynca isteğe bağlı sigortalılar sağlık yardımlarından yararlanamıyor.

Sosyal güvenlik reformu yasaları, birçok konuda olduğu gibi isteğe bağlı sigortalılıkta da norm ve standart birliği sağlıyor.

Mevcut düzenleme ne?
Önceleri sadece SSK ve Bağ-Kur kapsamında isteğe bağlı sigortalı olunabilirken, Emekli Sandığı Kanunu'nda yapılan değişiklikle 21 Eylül 2004'ten itibaren, görevinden ayrılan memurlarında isteğe bağlı sandık iştirakçisi olmalarına olanak sağlanmıştı.

Mevcut düzenlemeye göre isteğe bağlı SSK sigortalısı olabilmek için 1080 gün prim ödemiş olmak, Emekli Sandığı iştirakçisi olabilmek içinse en az 10 yıl memuriyetin bulunması gerekiyor.

Bağ-Kur'da ise Bağ-Kur'a tabi zorunlu sigortalığı sona erenlerin yanı sıra, 18 yaşını doldurmuş olmak koşuluyla ev hanımları, herhangi bir işte çalışmayanlar, yurtdışındaki vatandaşlann yanlarında bulunan ve herhangi bir işte çalışmayan eşleri ve Türkiye'de ikamet eden ve herhangi bir işte çalışmayan yabancı uyruklular isteğe bağlı sigortalı olabiliyorlar.

Ancak, bunlarda hiçbiri isteğe bağlı sigortalılık döneminde sağlık yardımlarından yararlanamıyorlar. Yeni düzenlemede genel sağlık sigortası primi ödemesi zorunlu olduğundan, isteğe bağlı sigortalılık döneminde sağlık yardımlarından yararlanılacak.

1 Ocak 2007'den itibaren isteğe bağlı sigortalılık daha kolay olacak. Aynca kapsamı genişleyecek. Türkiye'de yasal olarak ikamet eden ve zorunlu sigortalı olmayı gerektirecek şekilde çalışmayan veya sigortalı olarak çalışmakla birlikte ay içerisinde 30 günden, son bir yıl içinde 360 günden az çalışan veya tam gün çalışmayıp günün belli saatlerinde çalışan herkes isteğe bağlı sigortalı olabilecek. Daha önce sigortalı olma şartı aranmayacak, ancak 18 yaşını doldurmuş olmak gerekecek.

Sigortalı primini kendi belirleyecek
İsteğe bağlı sigortalılar, prime esas kazancın alt ve üst sınırlan (günlük asgari ücret ile günlük asgari ücretin 6,5 katı) arasında olmak üzere prim ödeyecekleri kazançları ile prim ödeme gün sayısını kendileri belirleyecek. Mevcut düzenlemelerde, her ay 30 gün üzerinden prim ödenmesi gerekiyor.

Sigortalı, kendi belirleyeceği günlük kazanç ve prim gün sayısına göre bulunacak kazanç üzerinden yüzde 20'si emeklilik, yüzde 12'si genel sağlık sigortası primi olmak üzere toplam yüzde 32 oranında prim ödeyecek, ödenecek günlük prim tutan bugünkü asgari ücrete göre 5,66 YTL ila 36,82 YTL arasında değişecek. Asgari ücret arttığında, buna bağlı olarak ödenecek günlük prim tutarı da artacak.