Savunma yönetimine Pentagon modeli

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün talimatıyla kurulan Savunma Reformu Çalışma Grubu’nca hazırlanan ve Cumhuriyet tarihinde ilk defa sivil ve asker uzmanların ortak çalıştığı raporun bir bölümü Cumhurbaşkanlığın internet sitesinde kamuoyuyla paylaşıldı. Cumhurbaşkanı Gül, rapora yazdığı önsözde TSK’nın görevlerini daha etkin, güçlü ve verimli bir şekilde icra etmesine engel teşkil eden bazı yapısal sorunların giderilmesine yönelik gecikmiş bir ihtiyaç bulunduğuna işaret etti. Raporda yer alan önemli noktalar şöyle:

Bizde kontrol eksik

- Milli Savunma Bakanlığı’nın (MSB) yapısı, görevleri ve yetkileri gelişmiş ülkelerden farklıdır. Demokratik ülkelerdeki kontroller bizde eksiktir. Savunma sanayi ve teknolojisinin geliştirilmesine ihtiyaç vardır.

- Güvenliği geleneksel güç unsurlarıyla sağlamak artık mümkün görülmemektedir. Askeri ve sivil yetenekler uyumlu ve birbirini tamamlayıcı şekilde kullanılmalı. Güvenliği başkalarının üzerinden değil, onlarla birlikte sağlamayı, güvenliği yaymayı ve yaygınlaştırmayı öngören bir yaklaşım benimsenmelidir.

- Mevcut haliyle bir tedarik ajansı gibi çalışan ve ciddi bir sivil kapasite eksikliği içinde olan MSB’ye Genelkurmay Başkanlığı gibi güçlü, tecrübeli ve bilgi birikimine sahip bir askeri yapının bağlanması ne arzu edilen düzeyde bir sivil-asker işbirliğini ne daha fazla etkinliği ve verimliliği sağlayacaktır.

Dönüşümlü komutanlık!

- Savunma yönetiminin bütünlüğü kapsamında MSB, Genelkurmay Başkanlığı ve kuvvet komutanlıklarını aynı kampüs içinde toplayacak, ABD veya Fransa’daki benzer bir fiziksel mekan oluşturulması üzerinde düşünülmesi gerekir. TSK’nın dengeli güç olarak yeniden yapılanması kapsamında deniz ve hava kuvvetlerinin kapasitelerinin artırılmasına yönelik bir politikanın benimsenmesi ve bu bağlamda Genelkurmay Başkanı’nın da kuvvetler arasında dönüşümlü olarak atanmasının düşünülmesinin ve Genelkurmay Başkanlığı ile MSB’nin görev tanımlarının yeniden yapılmasının önem arz ettiği belirtildi.

- Siyasi otoritenin silahlı kuvvetlerle ilişkisi diğer kamu kuruluşlarıyla olan ilişkilerine, örneğin herhangi bir genel müdürlükle olan ilişkilerine benzeyemez. Demokratik rejimlerde son söz daima siyasi otoritede olmakla birlikte, silahlı kuvvetlerin kendine göre bir hiyerarşisi, disiplin, terfi ve tayin kuralları ve bu gibi alanlarda belli bir ölçüde takdir yetkisi vardır.

- İngiltere, Fransa ve Almanya’da silahlı kuvvetlerinin askeri teçhizat tedarik faaliyetleri Savunma Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kurum tarafından tek elden yürütülüyor. Türkiye’deki mevcut dağınık yapının giderilmesi faaliyetlerin tek çatı altında yürütülmesi gerekir.

‘Bedelli’ye son verilsin

- Ülkemizin insan kaynağı ve ekonomik imkanlarının elverdiği oranda, azami ölçüde profesyonel askerliğe geçmek bir hedef olarak belirlenmelidir. Yurt dışında çalışan vatandaşlarımızın yabancı ülkelerdeki hak ve kazanımlarının korunmasını amaçlayan dövizli askerlik uygulamasına devam edilmesi, bedelli askerlik uygulamasına son verilmesi gerek.