ABD’nin Çin’e gümrük vergisi getirmesi kararının ardından risk iştahında bozulma sonucu Asya piyasalarında 4.03’ü aşarak rekor seviyeyi gören dolar/TL gün içinde gerilediği 3.96-3.97’li seviyelerde yatay bir seyir izledi. Ancak bu seviye ile de dolar/TL tüm zamanların en yüksek düzeyine yaklaşırken, sepet kurda tarihi rekor kırıldı. Zira euro da TL karşısında 4.90’ı geçti.
TL’nin diğer para birimlerinden biraz daha fazla negatif ayrıştığı görülürken, borsalar kıpkırmızıydı. Dow Jones, Nasdaq’da başlayan panik satışlar, günün ilk saatlerinde Asya piyasalarına da sirayet ederken, ardından açılan Avrupa borsaları da satıştaydı. Borsa İstanbul da yüzde 1’in üzerinde satış yerken, akşam saatlerine doğru ABD borsalarında nispeten olumlu açılışla birlikte kayıplarının bir bölümünü telafi etmeyi başardı. Endeks 115 bin 559 puana kadar çekildikten sonra günü yüzde 0.43 kayıpla 116 bin 602 puandan kapattı.
Niye böyle oldu?
ABD Başkanı Donald Trump, Çin’den ithal edilen ürünlere gümrük vergisi getiren başkanlık protokolünü dün imzaladı. Protokole göre gümrük vergisinin getirileceği ürünlerin büyüklüğü 60 milyar doları bulacak.
ABD’nin kararının küresel ticaret savaşlarını tetikleyeceği endişeleriyle güvenli varlıklara talep arttı. Analistler, Asya saatlerinde Japon yatırımcıların yüksek faiz farkından yararlanmak üzere aldıkları Japon yeni/TL kısa pozisyonları kapatmaya yönelmesinin kurda 4.0375 ile rekor seviyenin görülmesine neden olduğunu belirtti.
Bir bankacı, “Kurun genel olarak 3.96-3.9750 bandında hareket ettiğini söyleyebiliriz. Her ne kadar Asya seansındaki satışların bir kısmı geri alınmış olsa da diğer gelişmekte ülkelerin paralarının artıya geçmesine karşın TL sadece kaybını azaltabildi. Risk iştahında ciddi bir azalma var” dedi.
ABD Merkez Bankası’nın (Fed) bu yıl kaç faiz artırımı yapacağına odaklanan piyasalarda 3 adetlik tahminin korumasının ilk etapta olumlu algılanmasıyla önceki gün kur
3.90 seviyesinin altını test etmişti.
Küresel piyasalardaki bozulmaya paralel tahvil piyasasında da tahvillerde artış gözlendi. Tahvil piyasasında 10 yıllık gösterge olan 8 Mart 2028 itfalı tahvilin bileşik faizi önceki gün spot kapanışta ortalama yüzde 12.42, valörde son işlemde yüzde 12.49 seviyesindeydi. Dün spot kapanışta ortalama yüzde 12.74, valörde yüzde 12.70 seviyesindeydi.
Çelik vergisi bize özelmiş!
ABD’nin çelik ve alüminyum tarifelerinden muaf tuttuğu ülke sayısı arttı. ABD Ticaret Temsilcisi Robert Lighthizer, ABD’nin dün itibarıyla ithal çelik ve alüminyuma uygulamaya başladığı ek gümrük vergilerinden Kanada ile Meksika’nın yanı sıra 28 ülkeli Avrupa Birliği (AB), Avustralya, Arjantin, Brezilya ve Güney Kore’nin muaf tutulacağını açıkladı. Bu ülkelerin, ABD’nin çelik ve alüminyum ithalatının yarısından fazlasını karşılarken, Türkiye’nin listede yer almaması dikkati çekti.
ABD’nin ithalatında 6’ncı sırada bulunan Türkiye, ek gümrük vergisi tarifelerinden muaf tutulmadı. Bunun yanı sıra Çin, Rusya ve Japonya da ek vergi verecek ülkeler arasında kaldı.
IHS Global Trade Atlas’ın verilerine göre, ABD’ye en fazla çelik satan ülkeleri, Kanada (yüzde 16), Brezilya (yüzde 13), Güney Kore (yüzde 10), Meksika ve Rusya (yüzde 9), Türkiye (yüzde 7), Japonya (yüzde 5), Tayvan (yüzde 4), Almanya (yüzde 3) ve Hindistan (yüzde 2) oluşturuyor.
Türkiye 2017’de 13.4 milyar dolarlık çelik ve çelikten eşya ihracatı gerçekleştirdi. İhracatın yaklaşık yüzde 9’una karşılık gelen 1.2 milyar dolarlık bölümü ABD’ye yapıldı.
ABD Başkanı Donald Trump, 9 Mart’ta ithal çelik ile alüminyuma sırasıyla yüzde 25 ve yüzde 10 gümrük tarifesi uygulanacağını açıklamıştı. Kanada ve Meksika’nın süren Kuzey Amerika Serbest Anlaşması (NAFTA) müzakereleri nedeniyle söz konusu gümrük vergilerinden muaf tutulacağı bildirilmişti.
Çin’den ‘Korkmuyoruz boş durmayız’ mesajı
Çin Ticaret Bakanlığı, ülkenin olası bir ticaret savaşından korkmadığını bildirdi. Bakanlık açıklamasında, “Çin kendi meşru hak ve çıkarları tehlikedeyken boş durmayacak. Meşru çıkarlarımızı savunmaya hazırız” uyarısı yapıldı.
Kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s de ABD’nin gümrük vergilerinin kapsamını genişletmesi halinde bunun Çin ekonomisine zarar vereceğini duyurdu. Moody’s açıklamasında, “Eğer ABD gümrük vergisi ve diğer korumacı tedbirleri önemli derecede genişletirse, bu Çin’in büyümesini, belli başlı endüstrilerini olumsuz etkiler” denildi.
Çin’in ABD’ye önemli ihraç malları arasında ağaç mamulleri, mobilya, ofis makinaları, ev aletleri, elektrikli ekipmanlar, yol araçları, telekomünikasyon ekipmanları, elektrikli makinalar, giysi, ayakkabı ve hayvan yağları olduğunun belirtildiği açıklamada, bunların ABD’nin Çin’den yaptığı ithalat içindeki payının yüzde 15 ile yüzde 35 arasında olduğu bildirildi.
Açıklamada, telekomünikasyon ekipmanları, ofis ve elektrikli makinaların geçen yıl Çin’in ABD’ye yaptığı ihracatın üçte birinden fazlasını oluşturduğu vurgulandı.
TL’yi Bayan Watanabe ateşledi
Bayan Watanabe olarak bilinen Japon ev kadınlarının TL’den çıkmasıyla, Asya piyasalarında 4.03’lük seviyenin görülmesine neden olduğu iddia edildi. FPG Securities CEO’su Koji Fukaya, Asya işlemlerinde lira değer kaybında Japon yatırımcıların Yen/TL zarar kes emirlerinin çalışmasının rolü olduğunu belirtti. Kurdaki son hareketin Japon
döviz işlemcilerinin pozisyonlarını çözmesinden kaynaklandığını söyleyen Fukaya, “Japon işlemciler, TL ve yendeki faiz oranı farklarından kazanç sağlamak için “TL uzun/Japon Yeni kısa” pozisyonlarını koruyorlardı. Belki de 23 Mart’ta yen hızla değer kazanırken zararlarını kesmeleri gerekti” dedi.
Dalgalanmanın etkisi sınırlı
Başbakan Binali Yıldırım, “Zaman zaman dalgalanmalar olabilir. Etkileri de sınırlıdır, geçicidir Kurda dalgalanma olabilir, etkileri sınırlı ve geçicidir. Zaman zaman değerlendirme kuruluşları, zaman zaman bir takım spekülasyonlar Türkiye’nin gidişini olumsuz etkilemez. Ekonomi açısından herhangi bir tereddüte mahal yok” dedi.
Güneşli havada çatıyı onarmalı
BAŞBAKAN Yardımcısı Mehmet Şimşek, “Çatıyı güneşli havada onarmak gerekir. Eninde sonunda küresel senkronize büyüme devam etmeyecek. Bugünden sağlamlaşmamız lazım” dedi. Tedbir aldıklarını belirten Şimşek, maliye politikasında güçlü duruşlarının olduğunu ekledi.
‘4.03’ seviyesi hep akılda kalır
Vatan Gazetesi yazarı Ali Ağaoğlu, twitter hesabı üzerinden dolar/TL’deki son gelişmeleri şöyle değerlendirdi: “Dolar/TL’nin Uzakdoğu piyasalarında 4.03’ün üzerine çıkması iyi olmadı. Akıllara ve grafiklere nakşedilmiş oldu. Piyasa katılımcılarının hep aklında kalacaktır.”
3.85’in üzeri spekülatif
Dolar kurunun gece 4 seviyesinin üzerini gördüğü haberlerine atıfta bulunan Cumhurbaşkanı Ekonomi Başdanışmanı Cemil Ertem, “Dövizdeki yükseliş aldatıcı, oynaklık kısa zamanda siyasi konjonktürün biraz daha netleşmesi ile ortadan kalkacaktır. 3.85’in üzerinde dolar spekülatif” yorumunda bulundu.
Acil durum faiz artışı gelebilir
Rabobank, Türk Lirası’yla ilgili olarak “Lira düşmeye devam ederse, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) 25 Nisan’daki politika toplantısını bekleyemeyebilir ve gelecek haftalarda ‘acil durum faiz artırımı’na gitmek veya en azından niyetini sözlü olarak ifade etmek durumunda kalabilir” değerlendirmesinde bulundu.
