Petrol fiyatları belirleyici unsur haline geliyor

Evvelki haftanın ikinci yansından itibaren konuşulan olasılık, petrol fiyatlarının sonunda piyasalar üzerinde belirleyici bir rol oynayıp oynamayacağıydı.

Katrina Kasırgası bu konudaki tartışmaları daha da alevlendirdi. Fransa Başkanı Chirac dün bir açıklama yaptı ve yüksek petrol fiyatının kalıcı hale gelmesi riskinden söz etti. Avrupa bu konuda tedirgin. Olayı bu açıdan inceleteceğiz. Çünkü Avrupa'nın kaderi artık Türkiye'nin de kaderi...

Belirleyici unsurlar
Biz bugünlerde Türkiye piyasaları açısından bir değil üç belirleyici unsur görüyoruz, l. Petrol fiyatları. Bugünkü konumuz. 2. Brezilya'da Lula'nın karşı karşıya olduğu sorunlar. 3. Greenspan'in geçen hafta yaptığı konuşmada vurguladığı ABD ekonomisiyle ilgili olumsuzluklar.

* Petrol fiyatian bir buçuk yıldır yükseliyor. Ama gerek dünya gerek Amerika gerekse Türkiye ekonomisi üzerinde şu ana kadar fazla bir etkisini görmedik. Konuşulan, bu durumun artık değişip değişmeyeceği. Bazı yorumculara göre petrol fiyatlarındaki gelişmelere duyarsız kaldıktan sonra piyasa bugünlerde birden bu konu üzerine yoğunlaşıp olumsuz bir tepki verebilir. Doğru mu?

Avrupa'nın son 10 yılda ithal ettiği petrolün ortalama maliyetine bakalım...
Üç ayn dönem var.

1. 1999'dan 2004 yılı Nisan ayına kadar petrolün Avrupa'ya dolar cinsinden maliyeti en çok 32 dolar olmuş. 2. 2004 yılının geri kalan kısmında petrolün maliyeti ortalama 37-38 dolarda. 3. 2005 yılından itibaren petrolün maliyeti hızla yükselmeye başlamış ve nisan 2005'te 50 dolar limitine vurmuş. Evet... 6 ay gibi bir sürede yüzde 55'ten fazla bir artış! Bu, petrol fiyatları 50 dolarken tanık olduğumuz durum. İki gündür petrol fiyatları 70 dolara yaklaşıyor. Eğer kalıcı hale gelirse... Bu Avrupa'nın petrol maliyetinin son aylarda ikiye katlanması demek.
Diğer bir deyimle petrol fiyatlarındaki artış daha yeni hissedilmiş durumda. Piyasalarda tanık olduğuz tedirginliğin arkasında sanırız bu olay var. Bir de şu... Unutmayalım ki son aylarda euro, dolar karşısında değer yitirdi. Bu, dolar cinsinden kote edilen petrolü Avrupalı için daha da pahalı hale getiriyor. Gerçek artış yüzde 100'ün üzerinde. Petrol maliyetinin Avrupa ekonomisini nasıl etkilemeye başladığını henüz göremiyoruz. Ama petrol fiyatian bu seviyede kalırsa durumun ne kadar ciddi oldu hemen anlaşılır.

Sonuç
Ancak yüksek fiyatlar konusunda fazla da dolduruşa gelmememiz gerekiyor. ABD'de petrol stokları uzun süre düşük seyrettikten sonra son aylarda hızla yükseldi. Unutmayalım ki bazı görüşlere göre petrol fiyatları hızla gerileyebilir. Bu da bir diğer olasılık.