Sabancı Holding'de alaylı davranamadım, sıkıldım

Ali Sabancı, Pegasus Havayolları'nın Yönetim Kurulu Başkanı. 36 yaşında. 2004 yılında 9.5 yıl çalıştığı Sabancı Holding'ten ayrılarak kendi yolunu çizmek istedi ve babası Şevket Sabancı'nın risk sermayesi şirketi olarak kurduğu Esas Holding'e geçti. Ali Sabancı'nın ablası Emine Sabancı Kamışlı da 2001 yılında Sabancı Holding'ten ayrılarak Esas Holding'e geçmişti. Çoban Yoğurtları, Medline, Promed, City Farm'u çatısı altında bulunduran Esas Holding'e Ali Sabancı'nın katılmasından sonra Esas Holding Yapı Kredi Bankası'ndan 12 milyon euroya Pegasus Havayollan'nı aldı. Ve Ali Sabancı ile birlikte Pegasus Havayolları l Kasım'dan itibaren tarifeli iç hat seferlerine başlayacak.

* 2004 yılında Sabancı Holding'teki görevinizden ayrılırken aklınıza havacılık sektörüne girmeyi koymuş muydunuz?

Hayır. Sabancı Holding'ten ayrılırken ne yapmak istemediğimi biliyordum.

* Ayrılış nedeniniz neydi?

Milyar dolarlık işler konuşup çok fazla iş yapamamaktan dolayı sıkılmıştım. İcra kabiliyetinin daha fazla olduğu yerlerde çalışmak istedim. İnan bana, Sabancı Holding'ten kapıyı kapatıp çat diye çıkmadım, bir karar verdim, konuştum ve ayrıldım. Maddi imkanlarım yerindeydi, yurtdışında yabana yatırımcıları tanımıştım. 9.5 yıl çalıştım Sabancı Holding'te.

İtibarımı kaybetmeyi göze alamam

* Risk almak mı istediniz? Sabancı Holding'te her şey hazırdı, karar vericiler belliydi, koskoca şirket dar mı geldi size?

Riski sevmenin temel referansı şudur: Ne kadar kaybedeceğinizi hesaplayabiliyorsanız o risk alınır. Her şeyi kaybetsem, bu konuyla ilgili koyduğum parayı kaybetsem bunu göze alabilir miyim? Evet. Ama kaybetmeyi göze almak istemeyeceğim bir şey vardır o da itibar.

* Soyadınızın verdiği itibar...

Evet o dokunmak istemediğim bir şey.

* Siz Sabancı Holding'in bünyesinde olmasanız da soyadınız bazı kapılan açıyor olsa gerek...

Bazı konularda evet. Örnek vereyim; insanlar sahibini bildiklerini uçağa binmek istiyorlar, çünkü güvenmek istiyorlar.

* Havacılık sektörüne girmeye nasıl karar verdiniz?

Babam Şevket Şabana 10-12 yıl bu sektör üzerine çalıştı. Bilgi topladı. Ancak Sabancı Holding'te havacılık sektörü hiç öncelik almadı.

* Neden?

Sabancı Holding çok büyük olduğu için her zaman çok daha büyük yatırım planları vardı. 6 yıl önce "THY özelleştirme sürecine giriyor" denildiğinde sektöre, "büyük şirketler büyük işlere girer" mantığıyla bakılmışta, o kadar.

* Siz ise Sabancı Holding'ten ayrılıp Esas Holding'in başına geçer geçmez bu alanda adım attınız şirketi büyütmek için.

Esas Holding'e Mart 2004'te girdim. Genel müdürümüz Sertaç Haybat bize bir ay sonra katıldı. Havacılık sektörüne 26 Ocak 2005'te girdik. Vakit kaybetmek de istemiyorduk. Pegasus önümüze çıktı. Bu proje üzerinde 19 kişi çalıştık. "Büyük şirketten geldim, işleri alaylı yaparım" mantığıyla hareket etmedim. Finansal analiz yapan arkadaşlar, bu alanı bilen insanlarla oturduk, çalıştık. Pegasus defterini açma ve alma süremiz arasında 39 gün geçti. Sabancı Holding'teki tecrübelerimle kıyasladığımda bu tecrübe süper bir süreydi. Çok hızlı oldu.

* Bu sözleriniz büyüklüğün dezavantajlarını düşündürüyor...

İster istemez. 10-15 milyar dolarlık cirosu var Sabancı Holding'in, çok alaylı davranamıyorsun, ona buna sorman gerekiyor. Bu insanlar bizim ailemiz, hepsinin çok kıymetli tecrübeleri var, onların bu tecrübeleriyle bu kadar büyük bir şirket olmuşuz ama sistemin ağır basması zaman zaman fırsatları da kaçırtabiliyor.

Türkiye'nin en genç filosu Pegasus'ta

* Çok heyecanlı birisiniz siz, Sabancı Holding'te çalışırken de bu kadar heyecanlı mıydınız?

Kendimi dizginlemeye çalışıyorum bu sektörde, çok yeniyim biliyorum. Babam kurdu bu şirketi. Sonra Pegasus'u aldık, kucağımızda 14 uçaklık bir filo bulduk. Bu filonun iki özelliği vardı. Birincisi, tek tip filo olması. Bu uçakların hepsi Boeing737. Bütün uçaklarımızı tüm pilotlarımız uçurabiliyor, çünkü hepsi aynı eğitimden geçmiş. Kabin eğitimi de aynı. ikinci önemli özelliğimiz, filomuz çok genç. 6.1 yıl yaş ortalaması. Bu Türkiye'nin en genç filosu.

Afrika'dan bile uçak alanlar var

* Rakiplerin yaş ortalaması kaç?

İç hatlarda hizmet veren diğer şirketlere bakarsan onlar benim yaşımın 2 katı. Talepler çok hızlı büyüdü, bu talebe yarat vermek için Afrika'nın güneyinden bile uçak alanlar oldu. 28 yaşındaki uçaklarla uçan şirketler de var. Bizim uçakların içinde jeneratör var. Uçak yere inince motorlar durduğu için uçağın içine ışık vermek için jeneratör kullanılıyor. Fiyatı 500 bin dolar. Bazı uçakların Türkiye'deki değeri 500 bin dolar. Bu şaka değil. 1985'ten bugüne kadar 26 havaalık şirketi kapatılmış Türkiye'de. Şu anda 14 oyuncu var. Bizle birlikte 5'i iç hatlarda uçuş yapıyor. Türkiye'de bu alanda makasa girildi. Elenenler olacak.

* Çok emin konuşuyorsunuz...

Rekabet var, fiyatlar düşürüldü. Koltuk başına ciro azalıyor, koltuklarda rekabet var. Şirketimin cirosunun yüzde 25'i yakıt. Türkiye'deki uçakçüar THY dahil hepsi aynı zamanda charter operatörü. Ciromuzun büyük bölümünü euroyla yapıyoruz, yakıta dolarla ödüyoruz. Dolar-euro paritesi bizim için çok önemli. Bu yüzden uzun vadede bu sektörde 5 oyuncu olacağını sanmıyorum. Hesaplar ortada.

* Siz de rekabeti kızıştıracaksınız. 55 milyondan başlayan fiyat tarifeniz ne kadar sürecek?

55 milyondan başlayan fiyatlarla pazara girdik. 55 milyon lafı, diğer havayollarından farklı. THY'nın ve birçok yabancı havayolu şirketinin uyguladığı sistemi getirdik. Erken alırsan indirimli fiyatla uçuyorsun. İki yolcu yan yana farklı fiyatlarla uçuyorlar, kim biletini erken aldıysa o daha ucuz uçuyor.

Yolcumun yüzde 10'u 55 milyondan uçacak

* Bir sınırı var mı bunun, ne kadar erken, neye göre ayarlanıyor?

Haklısın, neye göre erken değil mi? Yolcu takipçi olacak. Bir kota koyduk, yolcularımızın yüzde 10'u 55 milyona uçacak. Her uçakta karın doyuracak kadar 55 milyona bilet almış müşteriye ihtiyaam var.

* E-bilet sistemini uyguluyorsunuz, bileti unutma, çaldırma dertleri yok...

Evet, check-in sırasında kimlik göstermek yeterli, o kadar. Ayrıca farklılığımız uçaklarımızda, pilotlara verdiğimiz eğitimlerde. Birçok havayolu şirketi Pegasus'un verdiği pilot eğitimini alır. Bizim sertifika verdiğimiz yüzlerce pilot var.

* 38 pilot kaptırdınız THY'ye...

Doğru. En iyi pilotlar bizde olduğu için aldılar. Pegasus sertifikalı pilotları herkes almak istiyor.

* Temel farklılığımız Sabiha Gökçen Havaalanını kullanacak olmanız. 6u dezavantaj değil mi?

Şimdiye kadar yalnızca THY uçtu oradan, o da çok az uçtu. Bizimki bilinçli bir tercih. Sabiha Gökçen Atatürk Havaalanı'na göre daha rahat. Boğaz'dan gelen için 3 kilometrelik fark var, üstelik trafik akışı ters, yani trafik sıkışıklığı yok. Müşterilerimize 3 katlı özel otopark ayarladık. Bu da ücretsiz. Atatürk Havalara'nda iki gün arabam bıraktığında bizim bilet kadar para ödersin. Atatürk Havaalanı'nda otopark için dakikalarca geziyorsun, yer yok.

Pegasus'un yönetiminde babamdan zengin yabancılar var

Yönetim kurulumuzda dört Türk, üç yabana var. Moritz Suter, Crossair'i kuran adam. 81 uçaklık parası var, multi milyarder. 65 yaşlarında üç havayolu şirketi var. Suter benim babamdan zengin, şirketimde yönetim kurulunda. Franz Schoiber Avusturyalı, Avrupa'nın en iyi isimlerinden biri bu işlerde. Lufthansa ve Condor'un en önemli adamlarındandı. Michael Charles Lee de British Airways ve British Caledonian Havayolları deneyimlerine sahip biri. O da bizim üyemiz.

Pegasus 1 iç hatta ilk kez memlekete, Adana'ya uçuyor

* Pegasus Havayolları iç hat seferlerine 1 Kasım'da başlıyor. İlk uçuş Adana'ya.

* Pegasus'un 4'üncü Levent ve Kozyatağı'ndan uçuş saatlerine uygun ücretsiz otobüs seferleri de var.

* Pegasus'tan www.flypgs.com adresine girerek ya da 444 O 737 nolu telefonu arayarak bilet almak mümkün.

Akbank Bahçekapı şubesinde çalıştı

Ali Sabancı 1969 doğumlu. ABD Tufts Üniversitesi'nde politika ve ekonomi okuyan Sabancı, Amerika'da Morgan Stanley'de finans uzmanı olarak çalıştı. Türkiye'ye döndündükten sonra babası Şevket Sabancı'nın "Holding'e girersen insanlar senin ayağına gelir, şubelerde çalışırsan insanları tanırsın" önerisiyle Akbank'ın Bahçekapı Subesi'nde uzman olarak çalıştı. Daha sonra Sabancı Holding'e girdi. 9.5 yıl Holding'de çalışan Ali Sabancı Mart 2004'te görevinden ayrıldı ve babası Şevket Sabancı'nın kurduğu Esas Holding'de göreve başladı. Aydın Doğan'ın kızı Vuslat Doğan Sabancı ile evli.

Eşim Vuslatla Amerika'da arkadaştık, ne olduysa İstanbul'a dönünce oldu

* Eşiniz Vuslat Hanım'la nasıl tanıştınız? Amerika'da birlikte okuduğunuzu biliyorum.

Amerika'da birlikte okuduk ama o sırada aramızda duygusal bir şey yoktu. Böyle söyleyince kimse inanmıyor ama gerçekten de yoktu. Birlikte her gün taksiye biner okula giderdik, bir gün o, bir gün ben öderdim taksi parasını. Şimdi gerçi o "Ben hep daha çok ödedim" diyor. Sonuçta ne olduysa İstanbul'da oldu, biz döndükten sonra ablamların da olduğu bir ortamda yeniden biraraya geldik, sonra evlendik, iki çocuğumuz var.

En zor günüm

GSM ihalesinde zarf açıldı, aldığım vücut dersini unuttum

1999'da Sabancı olarak GSM ihalesine girdik. Üç sene çalıştık bu konuya. Rahmetli Sakıp Amcam o dönemlerde sürekli arar, ihaleyi sorardı. İhale öncesinde vücut dili dersi bile aldık, Batılı bir şirketiz ya! İhalede zarfların açıldığı yerde bize ders veren kişiyle de göz temasımız var. Zarflar açıldı biz 1.250 milyar dolar verdik, İş Bankası 2.5 milyar dolar. Öyle bir oran ki
yapacak bir şey yok. Arada biraz fark olsa, iş uzayacak. İş Bankası'nın teklifini duyduğum anda yerimden fırladım, avukat bir hanım vardı İş Bankası'ndan, "Abla sizinki dolar mı mark mı?" demişim. Bizim hoca ise kağıda "Şu kadar artırın" diye yazmış. Adama bak, sanki parayı o verecek, ihale bitti rahatladım. Zor gündü ama o yüksek teklifle kolay hale gelmişti.