“Ağırlık gerçekten nefret edilesi, hafiflik ise göz kamaştırıcı mıdır acaba?.. Yüklerin en ağır olanı ezer bizi... Onun altında eziliriz, çöker kalırız...
Bizi yere yapıştırır bu ağırlık...
***
Öte yandan tüm çağlarda yazılan aşk şiirlerinde, kadın; erkeğin bedeninin ağırlığı altında ezilmeyi özler...
O halde yüklerin en ağırı aynı zamanda yaşamın sağladığı en şiddetli doyumun imgesidir...
***
Yük ne kadar ağır olursa, yaşamlarımız o kadar yaklaşır yeryüzüne... Daha gerçek ve daha içten olur...
***
İşi tersten ele alırsak, bir yükten mutlak biçimde yoksun kalmak; insanoğlunu havadan hafif kılar; Göklere doğru kanat açar insan...
***
Bu dünyadan ve dünyasal varlığından ayrılır, yalnızca yarı yarıya gerçek olur...
Hareketleri; önemsizleştiği ölçüde özgürleşir...
Hangisini seçmeli o halde?.. Ağırlığı mı, hafifliği mi?..
SEVGİLİYLE OLMAK MI İYİ, YALNIZ KALMAK MI?...
Ne istediğini bilememenin aslında son derece doğal olduğunu anlayıncaya kadar kızdı kendine Tomas...
Sadece bir tek hayat yaşadığımız için; bu hayatı öncekilerle karşılaştıramaz ya da kusurlarımızı gelecekteki hayatlarımızda gideremeyiz; Bu nedenle de ne istediğimizi bilemeyiz...
***
Tereza’yla olmak mı daha iyiydi, yalnız olmak mı?..
Karşılaştırma fırsatı olmadığı için hangi kararın daha iyi olduğunu sınamanın yolu yoktu...
Olaylar nasıl gelişirse öyle yaşıyoruz...
Önceden uyarılmaksızın...
Rolünü ezberlemeden sahneye çıkan bir tiyatro oyuncusu gibi...
***
Yaşam öncesi ilk prova; yaşamın ta kendisiyse, ne değeri olabilir yaşamanın?..
Yaşamın hep bir taslak olması bundandır işte...
BİR KADINLA SEVİŞMEK VE BİR KADINLA UYUMAK ARZUSU...
Şu sonuca vardı Tomas:
Bir kadınla sevişmek ve bir kadınla uyumak iki ayrı tutkudur...
sadece farklı değil aynı zamanda da zıt tutkular...
Aşk çiftleşme arzusunda (sonsuz sayıda kadına kadar uzanabilecek bir tutku) göstermez kendisini... Uykuyu paylaşma arzusunda duyurur ve tek bir kadınla sınırlı olan bir arzudur...
AŞKIN DAYANILMAZ AĞIRLIĞI...
“İçinde yaşadığı yeri terk etmek isteyen kişi mutsuz kişidir...”
***
Tereza’nın, arkadaşı Z.’yi değil de kendisini sevmiş olmasının sadece şans eseri olduğunu şimdi daha iyi anlıyordu...
Tomas’a duyduğu, birleşmeyle sonuçlanan aşkın dışında, olasılıklar düzleminde, öteki erkeklere yönelik sonsuz sayıda birleşmeye dönüşmemiş aşk vardı...
***
Hepimiz yaşamımızın en büyük aşkının hafif, ağırlıksız bir şey olabileceği düşüncesini yekten reddederiz;
***
Aşkımızın ‘dört dörtlük’ olması gerektiğini, onsuz yaşamımızın hiçbir zaman eskisi gibi olmayacağını varsayarız...
ANNE VE ÖZVERİ...
Tereza onun söylediklerini dinler ve anne olmanın yaşamdaki en büyük değer, anneliğin ise büyük bir özveri olduğuna kanaat getirirdi. Eğer anne, ‘özveri’nin cisimleşmiş haliyse, o zaman kız çocuk da onarılması mümkün olmayan ‘kabahat’ti demek ki...
RASTLANTININ GÜCÜ...
Raslantıların, sadece raslantıların söyleyecek bir sözü vardır bize...
Gereklilikten doğan, olmasını beklediğimiz, günbegün yinelenen her şey dilsizdir...
Sadece raslantılar bir şeyler söyler bize...
DÜŞME KORKUSU...
Gözü ‘daha yükseklerde bir yerde’ olan herkes günün birinde gözünün kararabileceğini, başının döneceğini hesaba katmalıdır... Nedir göz kararması, baş dönmesi?..
Düşme korkusu mu?..
Gözetleme kulesinin sapasağlam trabzanları da olsa bu korkuya kapılırız; neden?
***
Yok, gözün kararması düşme korkusundan farklı bir şey...
Bizi çağıran, bizi kışkırtan, altımızdaki boşluğun sesidir göz kararması; düşme arzusudur... Bu arzunun karşısında dehşete kapılır, kendimizi korumaya çalışırız...
SAVUNMASIZ AŞK...
Güçlüler güçsüzleri incitemeyecek kadar güçsüz olunca...
Güçsüzler çekip gidecek kadar güçlü olmak zorundaydılar.
Franz için aşk kendini eşinin merhametine bırakmayı özlemek demekti...
***
Bir savaş tutsağı gibi teslim olan kişi aynı zamanda silahlarını da bırakmak zorundaydı...
Gelebilecek darbeye karşı daha baştan savunmasız olduğu için de darbenin ne zaman geleceğini merak edip durmaktan kendini alamazdı... Franz için aşk sürekli bir darbe bekleyişi idi...
POLİGAMİK ERKEKLER İKİ TÜRLÜDÜR
Oysa Sabina’nın içine girdiği an gözlerini kapıyordu...
Tüm bedenini kaplayan zevk, karanlığı gerektiriyordu, o karanlık anı, kusursuz, düşüncesiz, görüntüsüzdü; o karanlık anı sonsuz, sınırsızdı; o karanlık her birimizin içinde taşıdığı sonsuzdu...
***
Çok sayıda kadının peşinde koşan erkekleri rahatlıkla iki kategoriye ayırabiliriz...
Bazıları bütün kadınlarda kendi öznel ve değişmez kadın düşlerinin gerçekleşmesini beklerler...
Ötekiler ise nesnel kadın dünyasının sonsuz çeşitliliğini ele geçirme isteğiyle davranırlar...
MUTLULUK TEKRARLANMAYA DUYULAN ÖZLEMDİR...
İnsanoğlunun bütün bahtsızlığı şurada yatıyor...
İnsan zamanı; bir döngü izlemiyor; Onun yerine dümdüz bir çizgide ileriye doğru gidiyor...
***
İnsan bu yüzden mutlu olamıyor; mutluluk yinelenmeye duyulan özlemdir...
Evet, mutluluk tekrarlanmaya duyulan özlemdir, dedi Tereza kendi kendine...
AŞKLAR İMPARATORLUKLAR GİBİDİR
Aşklar da imparatorluklar gibidir; Üzerine dayandırıldıkları düşünceler un ufak olduğunda, onlar da silinir gider...
CENNETE DUYULAN ÖZLEM...
Cennete duyulan özlem insanın insan olmaya duyduğu özlemdir...”
(Varolmanın Dayanılmaz Hafifliği... Milan Kundera)
VAROLMANIN İÇİMDEKİ DAYANILMAZ HAFİFLİĞİ...
Kolej’in son iki yılındaki sınıf arkadaşlarımla geçen hafta buluştuğumda; yaşamımın My Way (Kendi bildiğim gibi) biçiminde özetlenecek hayatının, lise ikinci sınıfı bitirdiğim 1975 yazından itibaren başladığını fark etmiştim...
***
40 yıldır süregelen, kendi yolunda gitme mecramın önemli duraklarından birisiydi Varolmanın Dayanılmaz Hafifliği romanı ve filmi... Kundera Nobel alan bu romanı 1982 yılında yazdı...
1988 yılında film Philip Kaufman’ın yönetmenliğinde vizyona girdi...
***
Tomas isimli poligamik, çapkın, genç bir Çek doktorun, 1968 Çekoslovakya’sındaki hayatını konu alıyordu film...
Doktorun hayata ve kadınlara yönelik beşeri arzularına karşın, Sovyetler’in Çekoslovakya’ya ihraç etmeye çalıştığı “radikal komünist rejime” karşı, insancıl duruşunun; başına açtığı belaları konu alan bir roman ve filmdi...
***
Genç doktorun, hayata ve kadınlara karşı duyduğu poligamik yaşam arzusuyla, genç bir kadına hissettiği saf aşk arasında kalan, bitmek bilmeyen ikilemi, insanı sonsuz çelişkiler içinde bırakıyordu...
***
Keza hayata ve kadınlara karşı duyduğu yaşam şehvetine karşın; bir “evet” karşılığı; her şeye yeniden sahip olabilecekken; bunu kabul etmeyip “mesleği olan doktorluğu kaybetme noktasına getirildiği rejim karşısındaki taviz vermez insancıl duruşunun, ideolojik olmayan cazibesi romana ve filme buruk bir tat katıyordu...
***
Hayatımın; ve hayatımızın kilometre taşlarından biriydi Varolmanın Dayanılmaz Hafifliği...
